Bu tarix ki var, qəliz məsələ imiş......

08:23 / 02.03.2017

Nazim Nəsrəddinov

Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi


                               və yaxud 
Köhnə tarixi təzə tarixə necə   keçirək?



.2017 rəqəmi dördə bölünmür.

Dördə bölünməyən illərdə 365 gün olur.Qalıqsız dördə bölünə bilən illər (4,8,12,...1880,1884,1892,
2012,2016 və s. rəqəmləri ilə tanınan illər uzun günlü (burada-366 günlü-N.N.) illər hesab olunur. Kim dörd ildən bir gələn 366 günlük ildə anadan olubsa, onun  ad günü dörd ildən bir keşirilir (Bəziləri,əlbəttə, sərfəli variant tapa bilirlər).


Məhəmməd   Əmin Rəsulzadə çox yerdə yazılan kimi 31 (otuz bir) yanvar 1884-cü ildə yox, 29 fevral 1884-cü ildə dünyaya göz açıb.(Mə bu faktı təsdiq edən sənədləri dəfələrlə elmi ictimaiyyətin nəzərinə çatdırmışam).
Deməli, M.Ə.Rəsulzadə 71 illik ömründə cəmi17 dəfə ad günü keçirə bilərdi.

1888,1892,1896,1900,1904,1908,1912,1916,1920,

1924,1928,2932,1936,1940,1944,1948,1952.

Dünən ayın (fevralın) 28 -i idi.

Bir neəç idir ki,yazılarımda M.Ə.Rəsulzadənən 29.02.1884 -cü ildə anadan   oduğunu gösrərirəm.Sözümü faktlarla deyirəm.Amma dəyirman və çax-çax məsələsi yada düşür.

Mən gözləyirəm ki, 

M.Ə.RƏSULZADƏNİN HƏYATI, GENİŞ, HƏRTƏRƏFLİ VƏ ÇOXCƏHƏTLİ fəaliyyəti ilə ciddi  və ardıcıl  məşğul olanlar MƏNİM FİKRİMƏ MÜNASIBƏT BİLDİRSİNLƏR.

Axı söhbət adi bir insanın yox, adı tarixlərə düşən dahilərdən biri haqqındadır.

Təəssüf ki, ölkənin və bu ölkənin yetişdirdiyi məşhur insanların tarixi ilə  məşğul olmaq məqsədilə yaradılan,vu sahədə böyük işlər görən   AMEA Tarix İnstitutu susur, tarıx kitablarındakı qüsurları təshih etməyi o qədər də əhəmiyyətli iş hesab etmir.

Respublikamızın yüksək səviyyəli  tarixçi və filosof alimləri  də  dərsliklərdəki həlli vacib olan qüsurların aradan qaldırılmasına   meyil göstərmirlər.

Mənim belə kəskin danışmağım təəccüblü görünməsin. Avropa Azərbaycan Məktəbində kafedra müdiri vəzifəsində işləyəndə də,keçmiş TQDK-nın fənn komissiyasınln sədri və  23 illik stajı olan eksperti kimi  bu məsələlər haqqında dəfələrlı mötəbər məclislərdə çıxış etmiş,müxtəlif mətbu orqanlarda məqalələrlə çıxış etmişəm.

 M.Ə.Rəsulzadənin doğum tarixi haqqında dediklərimə  etinasızlıq   daha çox təəccüb doğurur.

 Bu məsələdən söz açanda,fikirlərimi oxucularla və alimlərlə bölüşəndə təkcə bir  professor M.Ə.Rəsulzadənin tərcümeyi-halına aid  aşkarlanan və incələnən arxiv sənədlərinə hörmətlə yanaşmağın vacibliyini yüksək qiymətləndirdi və  31 yanvar 1884-cü il tarixinin  29 fevral 1884 cü il ilə  dəyişdirilməsinin doğruluğunda  mənimlə həmfikir oldu.Amma köhnə təqvimlə təzə təqvim məsələsini qabartmağın vacibliyini vurğuladı.

 Hörmətli professor öz maraqlı şərhində M.Ə.Rəsulzadənin 29 fevral 1884-cü ildə anadan olması faktını qəbur edir,bəyənir,

amma 29 fevralın üstünə 12 gün gəlməyi təklif edir. Bu fikir və  hesabla, M.Ə.Rəsulzadənin martın 12-də anadan olduğunu bəyan edir.

Burada başqa bir məsələ ortaya çıxır.Görəsən, dördə bölünməyən illərdə doğulanların ad günü necə keşiriləcək? 


Əlimi uzadıb yazı masamın üstündəki nəfis tərtibatlı bir kitabı vərəqləyirəm.

(Müəlliflər-Nizami Cəfərov,Teymur Kərimli, Zaman Əsgərli, Afət Bakıxanova. Ədəbiyyat.

Ümumtəhsil məktəbləri 10-cu sinfi üçün dərslik,Bakı,2009-cu il)

Səh.137. M.F.Axundadə 1812-ci il iyun ayının 30-da Şəki .əhərində anadan olmuşdur.
Əgər bu köhə stillədirsə, mötərizədə iyul ayına düşən gün də göstərilməlidir.(Əslində bu tarixin özü düz deyil.MşF.Axundzadə 1811-ci ildə anadan olmuşdur-N,N.).
Dərslikdəki bu oçerkdə M.F.Axundzadənin dünyadan köçmə tarixi.
28 fevral 1878-ci il( dördə bölünməyən il-N.N.), yeni stillə martın 10-u göstərilib.Burada  "köhnə stil+12 gün"   fəklifi yerinə düşmür.

Necə deyərlər, Molla Nəsrəddin demişkən,

Üzr betdər əz günah(üzrü günahından betər).

Səh.154-156. S.Ə.Şirvani oçerkində də şairin doğum (10 iyul 1835-ci il)  və ölüm  tarixi (20 may 1888-ci il) miladi təqviminin hansı stili ilə yazıldığı bilinmir.

S.Ə.Şirvani  oçerkini  dörd müəllifdən hansının yazdığı bilinmir.


Nə isə... Bu tarix ki var, qəliz məsələ imiş..
.


Etiket:

Strategiya.az

Xəbərlər
20.07.2022

Xarici valyutaların manata qarşı bugünkü məzənnəsi

20.07.2022

Ceyhun Bayramov ölkəmizin Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynadığını bildirib

20.07.2022

İmtahanın nəticələri ilə əlaqədar müraciətlərə baxılması üçün Apellyasiya Şurasına ərizə qəbuluna başlanılıb

20.07.2022

Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq ilə görüşüb

20.07.2022

Avropa İttifaqı münaqişədən sonrakı dövrdə mühüm rol oynayır - Ceyhun Bayramov

20.07.2022

"Qarabağ" İsveçrə çempionuna qalib gəldi

20.07.2022

Tehranda Rusiya və Türkiyə prezidentlərinin görüşü olub

16.07.2022

Ceyhun Bayramov Gürcüstanın Baş naziri ilə bölgədə sülh prosesini müzakirə edib

16.07.2022

Mikayıl Cabbarov: Sənaye zonalarında istehsal 53 faiz, ixrac isə 2 dəfə artıb

16.07.2022

Ağalı kəndinə köçürülən ailələrin tibbi müayinələrinə başlanılıb

16.07.2022

Prezident İlham Əliyev: Bizim Xəzər dənizi kimi çox nəhəng bir enerji mənbəyimiz var

16.07.2022

Qubada içərisində 125 min manat olan seyf oğurlanıb

14.07.2022

İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının 140 illiyi qeyd edilləcək - SƏRƏNCAM

14.07.2022

Azərbaycan tarixinin şanlı səhifələrindən biri - 14 iyul 1969-cu il

14.07.2022

Şuşada Vaqif Poeziya Günləri başlayıb

14.07.2022

Təhsil Nazirliyi: 204 məktəbdə elektron jurnal və gündəlik sistemi tətbiq edilib

14.07.2022

Təhsil Nazirliyi məlumat yaydı

14.07.2022

FHN: Zəngilan rayonunda ağaclıq ərazidə baş verən yanğının tam söndürülməsi istiqamətində tədbirlər görülür

14.07.2022

Azərbaycan neftinin qiyməti 114 dolları ötüb

14.07.2022

Azərbaycan Ordusunun əsgəri həlak olub

14.07.2022

Baş Prokurorluq rəis müavininin intiharı ilə bağlı məlumat yaydı

13.07.2022

Respublika üzrə pensiyaların iyulun 15-də tam ödənilərək yekunlaşdırılması nəzərdə tutulub

13.07.2022

Qızıl təpə abidəsində arxeoloji tədqiqatlar davam edir

13.07.2022

Azərbaycan neftinin bir bareli 113,91 dollara satılır

13.07.2022

Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəmərinin tam istismara verilməsindən 16 il ötür

12.07.2022

Partlayış zamanı “Baktelecom”un rabitə infrastrukturuna ziyan dəyməyib

12.07.2022

Dünyada "Premium Euro-95" benzinin bahalaşması gözlənilir - Azərbaycana necə təsir edəcək?

12.07.2022

Azərbaycan nefti ucuzlaşıb

12.07.2022

Böyük Britaniyanın yeni baş nazirinin adı sentyabrın əvvəlində açıqlanacaq

12.07.2022

Tovuz döyüşlərindən iki il ötür

12.07.2022

Bakının mərkəzində partlayış baş verib

12.07.2022

Cüdoçularımız Xorvatiyada Qran-Pri turnirində iştirak edəcəklər

12.07.2022

Ərdoğan yaxın zamanda Venesuelaya səfər edəcək - Maduro

11.07.2022

Türkiyə və Ukrayna prezidentləri arasında telefon danışığı olub

11.07.2022

Xaçmazdakı meşə yanğınının söndürülməsinə iki helikopter və amfibiya tipli təyyarə cəlb olunub 

11.07.2022

Ərdoğan və Paşinyan arasında telefon danışığı olub

11.07.2022

Saatlı stansiyası yaxınlığında qəzaya uğrayan qatar Gürcüstana məxsusdur - ADY

11.07.2022

FHN Xaçmazdakı meşə yanğınları ilə bağlı məlumat yayıb

11.07.2022

Vahid əlaqələndirmə mərkəzlərində 41 min şəxsə xidmətlər göstərilib

11.07.2022

Kino Agentliyi Mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyində olan qurumların siyahısına əlavə edilib

09.07.2022

Gələn ilin sonunda Şuşa ilk sakinlərini qəbul edəcək - Aydın Kərimov

09.07.2022

Azərbaycan Ordusunun hərbçisi həlak olub

09.07.2022

DİN: Ötən gün ölkə ərazisində qeydə alınan cinayətlərdən 52-nin açılması təmin olunub

09.07.2022

Xocavənd rayonu ərazisində yeni hərbi hissənin açılışı olub

09.07.2022

Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Qurban bayramı münasibətilə xalqımızı təbrik edib

09.07.2022

Abeyə atəş açan şəxs əməlinin səbəbini açıqlayıb

09.07.2022

Zakir Həsənov Qurban bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib

09.07.2022

XİN Azərbaycanın diplomatik xidmət orqanlarının əməkdaşlarını peşə bayramı münasibətilə təbrik edib

09.07.2022

Bu gün Azərbaycanda Qurban bayramı qeyd edilir

08.07.2022

Bərdədə avtomobil yolunun tikintisi ilə bağlı 3,1 milyon manat ayrıldı - SƏRƏNCAM