Vətən həsrətli sətirlərim

           ...   hara gedir?

 Bu yollar hara gedir?

Vətən yolu bağlısa,

Hər yol məzara gedir.

             (Bayatılarımdan)

   Hələ ümidim var

       vətənə dönməyə,

 nə vaxtdır həsrət qaldığım

      dərələri, təpələri, dağları,

 viran qalmış bağçaları, bağları,

 cığırları küçələri, döngələri,

                   görməyə.

   Elə bilirəm nə vaxt

                 o yurda dönsək, 

           diz qoyub yerə,

        əyilib, üzündən öpsək,

illərdir bizdən  ayrı düşmüş,

 ana baladan küsən kimi,

    bir azca  incimiş, küsmüş,

ayağımızın toxunmadığı

                   o ana torpaq,

 unudub umu-küsünü,

            bizimlə barışacaq.

Elə bilirəm o evlər,

        o saraylar olmasa da,

o xaraba yurdların adamları

        bu gün dünyada qalmasa da,

çıxacaq qarşısımıza,

         ya  oğlu, qızı, ya nəvəsi.

Güləcək  köhnə qonşuların,

    tanışların, qohumların  üzü,

        bürüyəcək hər yanı,

    sevinc, gülüş səsi.

                              Elə bilirəm qurumuş bulaqlar,

           kor qalmış kəhrizlər,

                         batmış quyular,

bu çal-çağırdan canlanacaq,

paqqıldayıb, hər yana axacaq

buz kimi sərin su.

   Dadına həsrət qaldığımız,

ağzımızın ləzzəti,

             ürəyimizin arzusu. 

   Elə bilirəm şənliklər,

 toylar başlayacaq,

hər yerdə məşəllər,

tonqallar  alovlanacaq.

  Yayılacaq hər yerə

mahnı səsi, muğam səsi.

  Bir vaxtlar eşidəndə

 kövrəldiyimiz,

indisə, bizi sevindirən,

“Qarabağ şikəstəsi”

23 avqust 2018-ci il.

                           Mənim kəndim

                     (Belə bir romantik adda ikinci kənd adı eşitmədim, öz ləhcəmizlə Gejözülü dediyimiz, mənim Gecəgözlü kəndim.).

Qarabağda bir el vardı,

  şəhər kimi yaraşıqlı,

     imarətlər yan-yanaydı,

      eyvanları sarmaşıqlı.

Gecələri gündüz kimi,

      al-əlvandı, gur işıqlı,

                                         dörd bir yanı

                                                bağça-bağlı,

      geniş düzlü,

            Gecəgözlü.

     Qarabağda bir el vardı,

  harda olsa seçilərdi,

      sözü bütöv, özü bütöv,

 şir biləkli, şir ürəkli oğulları.

    Ağsaqqalı, ağbirçəyi

 dağ vüqarlı,

    gözəlləri qara telli,

           əsmər üzlü,

                Gecəgözlü.

                   Qarabağda bir el vardı,

                 bir aləmdi məclisləri,

                   dil-ağızda dolaşardı,

             neçə  müdrik məsəlləri.

              Camaatı hazırcavab,

                   şirin söhbət,

                       şirin sözlü,

                             Gecəgözlü.

Sözümün qüvvəti üçün kəndimizdən                             

yadigar əhvalatlar

    Biz uşaq olanda kənddə pəhləvanlıqdan, sağlamlıqdan söz düşəndə bir qayda olaraq  uşaq da, böyük də rəhmətlik Topuş kişini misal göstərərdilər. Həqiqətən də onun soyuqlayanda, xəstələnəndə, bir yeri ağrıyanda buzlu suda çimməyindən, erkəyi kəsəndə quyruğundan çiy-çiy kəsib, yeməyindən, duru sarı yağı kasa ilə içməyindən, ata minəndə atın belinin əyilməyindən danışardılar. Qəzada ölməsəydi, rəhmətlik bəlkə 100 il yaşayacaqdı.

    Cavanlıq dövrü, qaranlıq bir yay gecəsində Topuş kişinin yolu  qonşu kəndin bostanının yanından düşür. Xurcununu qarpızla doldurub, getmək istəyəndə, bostançı xəbər tutur, haray-həşirlə kişin vurmaq və xurcunu almaq istəyir. Topuş kişi tanınmasın deyə, səsini çıxarmır, çoban papağını da basır gözünün üstünə, aralanmaq istəyir. Bostançı işi belə görüb, ağacla qaldırıb, onu vurmaq istəyəndə Topuş kişi qolunu bəlgə kimi qabağa verir, ağacı tutur və bostançıya bir yumruq ilişdirir, bostançı tirrənir yerə.

    Topuş kişi də dolu xurcunu götürüb, evə gəlir. Səhərsi gün bostançı əhvalatı kəndçilərinə danışır. Hərə bostana gələnin kim ola biləcəyi barədə şübhələrini deyir. Axırda bostançı deyir:

    -heylə yumuruğu ancaq Gejözülü Topuş vura bilərdi.

                                           # #

    Kəndimizin camaatının xeyrində, şərində hamının dadına yetən,   traktoru, su çəni, mağar üçün ləvazimatı ilə dərhal özünü çatdiran, Şahverdi əmi həm də incə yumorulu, yaxşı həmsöhbət insan idi. Günlərin bir günü qonşunun evinin yanından keçəndə çağırırlar ki, təzə simavar çayı dəmləmişik, sən Allah, gəl çay iç.      

   Şahverdi əmi qonşularının sözünü yerə salmır, gəlir çay süfrəsinə. Çay gəlir və qəndin qıt vaxtı pesoxdan (şəkər tozundan) özlərinin evdə hazırladıqları şirnini qoyurlar süfrəyə. Şahverdi kişi sirnidən birini qoyur ağzına, o üzə, bu üzə hərləyir, görür ki, əriyən şeyə oxşamır. Bu qayda ilə hərləyə-hərləyə 3-4 stəkan çay içir. Durub, getmək istəyəndə ev yiyəsinə deyir:

         - maa bir kağız qırığı verə bilərsiniz?

         - Şahverdi əmi, kağızı neyniyirsən?

         -bu şirnini mən əridə bilmədim, aparıb verim, Xanoğlana, 2-3 stəkan çay da o içsin.

                                          # #

   Rəhmətlik Balay dayı bəlkə də, kəndimizdən milisdə işləyən ilk adam idi. Amma onun kiməsə pislik etməsini görən, eşidən olmayıb, hamıya düz yol göstərər, haqsız yerə incidilənlərə kömək durardı. Danışığı da, yerişi də onun xeyirxahlığını göstərirdi.

   Bir gün yaxınlarından biri soruşur:

       -Balay qağa hey, sən Allah milisyədə işdiyirsən, paqonun da var, səndən heç qorxub, eləyən olur?

   Cavabında, Balay dayı sakit-sakit gülümsəyir:

      -Niyə yoxdu, Çərəkən arxının körpüsünə yaxınlaşan kimi, arxın qırağında nə qədər  qurbağa var, hamısı tappa-tupunan, özün atır suya.

Rafiq Yusifli