Sağikən özlərinə “dəbdəbəli” məzar qazanlar... – VİDEO

Sağikən özlərinə məzar qazdıranların sayı getdikcə artır. Belə hallara paytaxtın əksər qəbiristanlıqlarında rast gəlmək mümkündür.

İctimayət isə bu məsələyə birmənalı yanaşmır.

Məhəmməd Zuftarov - sakin: “Ölməzdən öncə qəbir düzəltdirməyə normal baxmıram. Bu düzgün deyil”.

Fərrux Əmirov – sakin: “Kiminsə pulu var, eləyir. Yaxınının, qohumlarının pulu olmaya bilər əvvəlcədən eləyir. Yaxşı bir şeydi əslində”.

Ceyhun Abışov – sakin: “Bir nəfər ölməzdən öncə özünə kəfən ala bilər. Amma qəbir daşıdı, bu kimi şeylərə mən düzgün baxmıram”.

Yasamal qəbiristanlığında dəbdəbəli görünüşü olan qəbirin sahibi də diriikən özünə məzar qazdıranlardandır. Baş daşına doğum tarixini, yəni 1934-cü il yazdıran qadın ölüm tarixinin yerini boş saxlayıb. Ondan 5-10 metr kənarda daha bir məzar sahibinin yolunu gözləyir. Lakin diqqət çəkməmək üçün məzar parçayla bükülüb. Görəsən, belə hallar şəriətdə necə qəbul olunur? 

Hacı Ağasəid Yaqubov – QMİ-NİN əməkdaşı: “İnsanların ölümlərindən əvvəl hər hansı bir yerdə yer seşmələri qəbul olunmur. Təbii ki, bu bir neçə insan tərəfindən həyata keçirilir, digərləri də buna təşviq olunur. Amma İslam baxımından bu bir adət deyil. İnsanların öz adətidir bu”.

Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin əməkdaşı bildirdi ki, diriikən insanın özünə torpaq götürüb qəbir qazdırması şəriətdə ona görə haram sayılır ki, insanın harada ölüb, harada dəfn edildiyini əvvəldən müəyyən etmək mümkün deyil. Digər tərəfdən isə insan yalnız dünyasını dəyişəndən sonra onun adına yer götürülə bilər. Çünki insan haqq dünyasına qovuşduqdan sonra onun torpaqda dəfn edilməyə haqqı çatır. Bildirir ki, diri insanın özünə qəbir qazdırmasını dəfn və kəfən pulları ilə qarışıq salmaq olmaz. Çünki şəriətdə bu, qəbul edilir və buyrulur ki, belə xərclər ölən şəxsin öz mirasından ayrılmalıdır.

Paytaxtda dəbdəbəli qəbirlər də az deyil...

Ekspertlər deyir ki, təcrübədə belə məzarları yalnız tarixi şəxsiyyətlər üçün ucaldırdılar. Bunu sıravi insanlara şamil etmək isə doğru deyil. 

Aydınxan Əbilov – kulturoloq: “Azərbaycanda qəbirlərlə bağlı çox böyük problemlərimiz var. Heç bir tarixi dəyəri olmayan şəxsiyyətlər üçün övladları mavzaleylər tikirlər. Bəlkə də bu övladlar onlara sağlığında baxmır, xəstə olanda dərman almır. Bu dini cəhətdən qadağandır, eyni zamanda sivil cəhətdən də düzgün deyil”. 

Hətta bu, şəriətdə də qəbul edilmir. Qəbirin bir neçə mərtəbədən ibarət olması həm əlavə xərc, həm də ayrıseçkilik deməkdir. Yerdən fərqlənmək üçün qəbirin maksimum 4 barmaq hündürlükdə olması normal hesab edilir. 

Hacı Ağasəid Yaqubov – QMİ-NİN əməkdaşı: “Qəbiri 4 barmaq hündürlüyündə etməkdənsə üzərində bina tikir. Onun dinə, Allaha aidiyyatı yoxdur. Onun savabı yoxdur!”

Mütəxəssilər məzarlıqlarla bağlı konkret addımların  atılmasını vacib hesab edirlər. Reallıq göstərir ki, bu istiqamətdə konkret standartların qəbul olunmasına ehtiyac var. 

Aydınxan Əbilov – kulturoloq: “Misal gətirə bilərəm Naxçıvan Muxtar Respublikasını. Orda qəbir daşları və məzar yerləri standartlaşdırılıb və varlı, nazir ya da kasıb olmağından asılı olmayaraq rəhmətə gedən üçün məhz o standartlara uyğun məzar hazırlayırlar”.

Artıq Azərbaycanda bir neçə il bundan əvvəl nümunəvi qəbiristanlıqların yaradılması ilə bağlı qərar qəbul edilib. Məzar daşlarının, qəbirüstü abidələrin Naxçıvandakı kimi olması təklif olunur. Yəni məzarlar görünüşünə görə standart olacaq. Bu, insanlar üçün həm maddi, həm də mənəvi baxımdan da əlverişli sayılacaq. Ən əsası isə qiymətlərə təsir göstərəcək. “Əl yandıran fantastik qiymətlər” standart qiymətlərlə əvəzələnəcək.