Vəsf zamanı deyil, Afət! – Nəsimi yaradıcılığına böyük təhqir

11:04 / 25.01.2019

 

Biri ən az Nəsiminin özü qədər qəhrəmandır, digəri isə Nəsimiyə də, ədəbiyyata da, musiqiyə də xəyanət edir
 Mən bu yazını yazanda bəlkə 15-20 dəfə ayrı-ayrı cümlələr yazıb sildim. Nəhayət, bir yerdən başlamaq lazımdır deyib, elə öz hal-hazırda yaşadığım hisslərdən yazmağa başladım. Bu çıxılmaz vəziyyətə düşməyimin səbəbi ağlıma gələn cümlələrin hamısında birbaşa İmaddədin Nəsiminin adı olmasıdır.

Özümə, geyimimə, oturuşuma, rəftarıma, mimika və jestlərimə, hətta evimin səliqəsinə də həssaslıqla yanaşmağa çalışdım. Seçdiyim cümlələrin öz mübtədasına layiq olması üçün nə qədər tər tökdümsə, olmadı. İmadəddin Nəsimi mübtədasını şərh edəcək, onun şəninə, onun böyüklüyünə layiq olacaq heç bir tamamlıq, təyin, zərflik, xəbər tapmaq olmur. Buna görə şairin ruhundan, şeiriyyatından, ülvi amallarından, bizdə buraxdığı müqəddəs xatirələrdən üzr istəyirəm!

2019-cu il Azərbaycanda "Nəsimi ili" elan olundu. Hərçənd, bu vaxta qədər Nəsiminin Hələbdəki məzarını Azərbaycana gətirmək lazım idi. İndi İŞİD tərəfindən dağıdılmış, bəlkə də artıq ünvanı bilinməyən o məzar bu ölkənin ən gözəl yerində olmalı idi. Olmadı!

Nəsimi irsini araşdıran ədəbiyyatçılar, tarixçilər şairin bu ölkədə ayaq basdığı hər yeri tapmalı, dövlət də o yerlərdə abidə qoymalı idi. Şamaxıda təkcə büstü qoyulacaq biri deyildi İmadəddin Nəsimi. Hansı daş üstündə oturub bir qəzəl yazıbsa, həmin yerdə məqbərəsi salınmalı, ölkənin hər yerində turistlər üçün həmin ünvanı göstərən plakatlar vurulmalı idi. Bu da olmadı!

Belə ki, şairin 650 illik yubileyi şərəfinə 2019-cu il onun adını daşıdı. Bu barədə xəbərləri oxuyanda bir ümidin ucundan tutub sevindim ki, bəlkə az əvvəl qeyd etdiyim arzular gerçəkləşər. Nəsiminin qəzəllərinə yeni musiqi nümunələri bəstələnər və ifa olunar.

Hansısa müasir bəstəkar Nəsiminin həyatından opera yazar və teatrda səhnləşdirilər. Yaxud bu mövzuda tarixi teleserial çəkilər. Üstəlik, bütün bunların fonunda ədəbiyyata, musiqiyə, kinoya, teatra və digər mədəni sahələrə dövlət dəstəyi artar, mədəni inkişafımızın təməl daşları qoyular.

Mən bu arzuların içində elə Nəsiminin öz dili ilə desək, hərdəmxəyal olmuşkən, qəfil səs gəldi: "Məndə sığar ikən cahan, mən bu cahana sığmazam, mən, mən, mən..." Şaqraq hind musiqisinin arasında Afət Fərmanqızının səsi Nəsiminin məşhur qəzəlini oxuyurdu. Yerimdən dik atıldım. Gözlərimi ovxaladım, bədənimi çimdiklədim. Ya yuxuda olduğumu, ya da qulağıma qeybdən sarsaq səslər gəldiyini zənn etdim. Həqiqət imiş!

-Bir söz de mənə, Nəsimi! Vəsf elə məni, şair!

-Vəsf zamanı deyil, Afət!

-Ölümə gedirəm! Yalvarıram!

-Səni bu hüsnü-camalü, bu kamal ilə görüb,

Qorxdular Haqq deməyə, döndülər insan dedilər!

Elə həmin şaqraq hind mahnısında Nəsiminin qəzəlini eşidib Afət Fərmanqızı adını görəndə, başa düşdüm ki, bütün sirr "Vəsf zamanı deyil, Afət!" nidasında gizlənibmiş. Məlumdur, bu Afət də o Afət kimi Nəsimini sevir. Amma bu sevgilərin arasında ciddi fərq var.


Nəsimi dövrünün Afətləri onun böyük fəlsəfəsinə, nəhəng zəkasına, arzu və məqsədlərinə pərəstiş edir, hətta, adının çəkilməsi qəbahət sayılan dahiyə bəslədikləri yasaq sevgidən ölümə getməyi də gözə almışdılar! Bizim dövrün Afəti isə ilin "Nəsimi ili" elan olunması ilə Azərbaycanda nə vaxtsa belə bir şairin olduğunu xatırlayır, dərhal onun qəzəllərindən birinə şən mahnı düzəldib özünə toy tutmağa çalışır!

Biri bütün varlığı bahasına Nəsimi dühasına aşiqdir! Digəri Nəsimi adından istifadə edib şöhrət və pul qazanmaq üçün ona sevgisini dilə gətirir! Biri ən az Nəsiminin özü qədər qəhrəmandır! Digəri isə Nəsimiyə də, ədəbiyyata da, musiqiyə də xəyanət edir!

Nəsiminin Afəti hüsnü-camalı və kamalı ilə Haqqa bərabər tutulacaq ucalıqda idi. Şair onunla bərabər ölümə gedən xanımı Tanrı kürsüsünə əyləşdirmişdi. Afət Fərmanqızının Nəsimi qəzəlindən toy mahnısı düzəltməsi həm də özünü bu ucalığa sırımaq cəhdidir!

Amma hansı haqla? Hansı ixtiyarla? Mən Nəsiminin adı keçən bir məqalə yazacağam deyə, saatlarla tər tökürəm, həyəcan keçirirəm, min dəfə Nəsimidən üzr istəyirəm. Bu, nə rahatlıqdır ki, sən nəhəng İmadəddin Nəsiminin nəhəng qəzəlini asanlıqla toy mahnısına çevirib, sonra bir video çəkib rəqs də edirsən? Sən şairin neçə qəzəlini oxuyub təhlil etmisən? Heç olmazsa, oxuduğun həmin qəzəlin mənasını bilirsən?

Ayıbdır! Nəsiminin və onun fəlsəfəsinin müqəddəsliyinə and olsun ki, ayıbdır! Ümumiyyətlə, bu cür işlərə dövlət səviyyəsində baxılmalıdır. Bəzi sənətkarlara və sənət nümunələrinə toxunulmazlıq verilməlidir. Həmin sənətkarların yaradıcılığına müraciət ediləndə təyin olunmuş xüsusi komissiyadan icazə alınmalı və müsbət rəy aldıqdan sonra istifadə olunmalıdır.

Möhürlənmiş sənət nümunələri də yenidən istifadə ediləndə eyni komissiya bu işə nəzarət etməli, ərsəyə gətirilən iş ən az orjinalı qədər yaxşı olanda istifadəsinə icazə verilməlidir. Bu sənətkarlara və sənət nümunələrinə icazəsiz toxunulduqda həmin adamlar böyük məbləğlə cərimələnməli, müəyyən müddətə fəaliyyət qadağası almalıdırlar.


Yoxsa bu dərəbəylik, bu özbaşınalıqla hər yerindən duran Nəsiminin də, Füzulinin də və digər dahilərin də yaradıclığına xələl gətirəcək. Madəm, dövlət səviyyəsində bu işə nəzarət yoxdur, yaxşı olar ki, belə məsələlərə ictimai qınaq kifayət qədər ciddi olsun. İctimai qınaq insanların geyim-keçimində, şəxsi seçimlərində, yaşamaq istədikləri həyat tərzində deyil, məhz belə məqamlarda lazımdır!

Yanlış elmi məlumatların tirajlanmasının, yalan xəbələrin yayımlanmasının, sənət adı altında xalqa sırınan bayağı məhsulların qarşısının alınması üçün lazımdır ictimai qınaq! Elə bu baş verən biabırçılığın – Nəsimi yaradıcılığından bayağı istifadənin qarşısını almaq üçün qanun çərçivəsində heç nə etmək olmursa, mən əminəm ki, xalq öz mədəniyyətinə, öz dahisinə sahib çıxmaq istəsə, yayımlanmış bu bayağı məhsulu bütün mənbələrdən yox edə bilər! Necə ki, bu xalq Mikayıl Müşfiqin uçurulmuş büstünü öz yerinə qaytardı!

İmadəddin Nəsimi ruhuna və zəkasına, şeiriyyatına və fəsləfəsinə sayğılarla...

Sputnik.az

Orxan BAHADIRSOY


Etiket:

Strategiya.az

Xəbərlər
20.07.2022

Xarici valyutaların manata qarşı bugünkü məzənnəsi

20.07.2022

Ceyhun Bayramov ölkəmizin Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynadığını bildirib

20.07.2022

İmtahanın nəticələri ilə əlaqədar müraciətlərə baxılması üçün Apellyasiya Şurasına ərizə qəbuluna başlanılıb

20.07.2022

Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq ilə görüşüb

20.07.2022

Avropa İttifaqı münaqişədən sonrakı dövrdə mühüm rol oynayır - Ceyhun Bayramov

20.07.2022

"Qarabağ" İsveçrə çempionuna qalib gəldi

20.07.2022

Tehranda Rusiya və Türkiyə prezidentlərinin görüşü olub

16.07.2022

Ceyhun Bayramov Gürcüstanın Baş naziri ilə bölgədə sülh prosesini müzakirə edib

16.07.2022

Mikayıl Cabbarov: Sənaye zonalarında istehsal 53 faiz, ixrac isə 2 dəfə artıb

16.07.2022

Ağalı kəndinə köçürülən ailələrin tibbi müayinələrinə başlanılıb

16.07.2022

Prezident İlham Əliyev: Bizim Xəzər dənizi kimi çox nəhəng bir enerji mənbəyimiz var

16.07.2022

Qubada içərisində 125 min manat olan seyf oğurlanıb

14.07.2022

İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının 140 illiyi qeyd edilləcək - SƏRƏNCAM

14.07.2022

Azərbaycan tarixinin şanlı səhifələrindən biri - 14 iyul 1969-cu il

14.07.2022

Şuşada Vaqif Poeziya Günləri başlayıb

14.07.2022

Təhsil Nazirliyi: 204 məktəbdə elektron jurnal və gündəlik sistemi tətbiq edilib

14.07.2022

Təhsil Nazirliyi məlumat yaydı

14.07.2022

FHN: Zəngilan rayonunda ağaclıq ərazidə baş verən yanğının tam söndürülməsi istiqamətində tədbirlər görülür

14.07.2022

Azərbaycan neftinin qiyməti 114 dolları ötüb

14.07.2022

Azərbaycan Ordusunun əsgəri həlak olub

14.07.2022

Baş Prokurorluq rəis müavininin intiharı ilə bağlı məlumat yaydı

13.07.2022

Respublika üzrə pensiyaların iyulun 15-də tam ödənilərək yekunlaşdırılması nəzərdə tutulub

13.07.2022

Qızıl təpə abidəsində arxeoloji tədqiqatlar davam edir

13.07.2022

Azərbaycan neftinin bir bareli 113,91 dollara satılır

13.07.2022

Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəmərinin tam istismara verilməsindən 16 il ötür

12.07.2022

Partlayış zamanı “Baktelecom”un rabitə infrastrukturuna ziyan dəyməyib

12.07.2022

Dünyada "Premium Euro-95" benzinin bahalaşması gözlənilir - Azərbaycana necə təsir edəcək?

12.07.2022

Azərbaycan nefti ucuzlaşıb

12.07.2022

Böyük Britaniyanın yeni baş nazirinin adı sentyabrın əvvəlində açıqlanacaq

12.07.2022

Tovuz döyüşlərindən iki il ötür

12.07.2022

Bakının mərkəzində partlayış baş verib

12.07.2022

Cüdoçularımız Xorvatiyada Qran-Pri turnirində iştirak edəcəklər

12.07.2022

Ərdoğan yaxın zamanda Venesuelaya səfər edəcək - Maduro

11.07.2022

Türkiyə və Ukrayna prezidentləri arasında telefon danışığı olub

11.07.2022

Xaçmazdakı meşə yanğınının söndürülməsinə iki helikopter və amfibiya tipli təyyarə cəlb olunub 

11.07.2022

Ərdoğan və Paşinyan arasında telefon danışığı olub

11.07.2022

Saatlı stansiyası yaxınlığında qəzaya uğrayan qatar Gürcüstana məxsusdur - ADY

11.07.2022

FHN Xaçmazdakı meşə yanğınları ilə bağlı məlumat yayıb

11.07.2022

Vahid əlaqələndirmə mərkəzlərində 41 min şəxsə xidmətlər göstərilib

11.07.2022

Kino Agentliyi Mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyində olan qurumların siyahısına əlavə edilib

09.07.2022

Gələn ilin sonunda Şuşa ilk sakinlərini qəbul edəcək - Aydın Kərimov

09.07.2022

Azərbaycan Ordusunun hərbçisi həlak olub

09.07.2022

DİN: Ötən gün ölkə ərazisində qeydə alınan cinayətlərdən 52-nin açılması təmin olunub

09.07.2022

Xocavənd rayonu ərazisində yeni hərbi hissənin açılışı olub

09.07.2022

Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Qurban bayramı münasibətilə xalqımızı təbrik edib

09.07.2022

Abeyə atəş açan şəxs əməlinin səbəbini açıqlayıb

09.07.2022

Zakir Həsənov Qurban bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib

09.07.2022

XİN Azərbaycanın diplomatik xidmət orqanlarının əməkdaşlarını peşə bayramı münasibətilə təbrik edib

09.07.2022

Bu gün Azərbaycanda Qurban bayramı qeyd edilir

08.07.2022

Bərdədə avtomobil yolunun tikintisi ilə bağlı 3,1 milyon manat ayrıldı - SƏRƏNCAM