"Avropada, sözün həqiqi mənasında, təhlükəsizlik mühitinə cox ciddi təhdidlər yaranacaq və hadisələr ən arzuolunmaz ssenari üzrə cərəyan edə bilər" - Elman Nəsirov

Məlum olduğu kimi, bu il sentyabr ayının 4-ü və 5-də NATO-nun Uels sammiti öz işinə başlayacaq. Burada Ukrayna ilə bağlı müəyyən məsələlərin müzakirə olunacağı artıq bəllidir. Eyni zamanda, bu sammit daha çox Rusiyanın dəvət olunmaması ilə diqqət çəkir.

Sammitdə hadisələrin hansı müstəvidə cərəyan edəcəyi və gözləntilərlə bağlı  fikirlərini, Azərbaycan Prezidenti Yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyası Siyasi Araşdırmalar İnstitutunun rəhbəri, politoloq, professor Elman Nəsirov Aktual.az-a şərh edib. O, açıqlamasında NATO-nun Uels sammitinin tarixə Rusiya əleyhinə qərarların müzakirə olunması, onların qəbul edilməsi ilə bağlı geniş debatların keçiriləcəyi bir sammit kimi daxil olacağını qeyd edib:

“ABŞ və Avropa İttifaqı başda olmaqla, Qərb dövlətlərinin Rusiyaya qarşı sanksiyaları, getdikcə, daha da kəskinləşməkdədir. Bu gün o ekspertlərin fikirləri ilə şərik olmaq olar ki, soyuq müharibə bütün mənalarda hiss olunmasa da, onun əksər elementləri özünü biruzə verməkdədir. Rusiya ilə Qərbin münasibətlərindəki gərginliyin artmasını sentyabr ayının 4-5də Uelsdə keçiriləcək NATO-nun sammiti ilə əlaqələndirə bilərik:

“Yeni dünya düzənində yəni, Sovet İttifaqının dağılmasından sonra yaranmış yeni geosiyasi mühitdə ilk dəfədir ki, Rusiya NATO-nun sammitinə dəvət olunmur. Bu nümayişkaranə şəkildə edilir və eyni zamanda, NATO-nun Uels sammiti, tarixə daha çox Rusiya əleyhinə qərarların müzakirə olunması və onların qəbul edilməsi ilə bağlı geniş debatların keçiriləcəyi bir sammit kimi daxil olacaq”.

E.Nəsirov NATO-nun baş katibi Rasmussenin müsahibəsindəki fikirlərə istinad edərək, sentyabrın 4-ü və 5-də keçiriləcək sammitdə Ukrayna ilə bağlı qərarların müzakirə olunacağını vurğulayıb:

“NATO-nun baş katibi Rasmussen bu günlərdə verdiyi müsahibələrinin birində qeyd etdi ki, bu sammitdə Ukraynanın NATO ilə əlaqələrinin daha da genişləndirilməsi məsələsinə baxılacaq. Misal kimi, o, 2008-ci ildə NATO-nun Buxarest samitini  nümunə gətirərək bildirib ki, faktiki olaraq, Buxarestdə Ukraynanın NATO-ya qəubul edilməsinə yaşıl işıq yandırılmışdı və həmin qərarlara yenidən baxmalıdır”.

Politoloqun sözlərinə görə, NATO rəsmilərinin yaydığı məlumatda qeyd olunur ki, məhz bu sammitdə Şərqi Avropa ölkələrində NATO-nun çevik 5 hərbi bazasının yaradılması məsələsi gündəmə gələcək:

“Bu bazaların Baltikyanı ölkələrdə, Polşada və Rumıniyada yaradılması planlaşdırılır. Bütün bunlar təsdiq edir ki, artıq Uels sammitində Rusiyaya münasibətdə daha ciddi, kəsərli addımların atılması hədəflənib. Bu addımlar daha çox hərbi, siyasi aspektləri özündə ehtiva edəcək. Eyni zamanda, Rusiyanın NATO Şurasının fəaliyyətinə son qoyulması məsələsi də öz həllini tapa bilər. Rusiyaya qarşı təzyiqlərin yeni mərhələsinin daha çox hərbi, siyasi tutumlu olması gündəmdə olacaq. Hesab edirəm ki, bundan sonra Rusiya tərəfi ciddi dilemma qarşısında qalacaq- geri çəkilmək, daha çox güzəşt və kompromisli yol tutmaq, yoxsa geri çəkilməmək, indiki sərt, qarşıdurma vəziyyətini davam etdirmək?”

Bu mübarizədə Qərbin daha güclü tərəf təsiri bağışladığını və onların daha monolit qüvvə kimi çıxış etdiyini diqqətə çatdıran Elman Nəsirov Rusiyanın bu məsələlərdə ciddi müttəfiqinin olmadığını dilə gətirib:

“Belə nir nəticəyə gəlmək olar ki, əgər, bu proseslərdə Rusiya tərəfi, mərhələli şəkildə, müəyyən güzəştlərə getməsə, hesab edirəm, Avropada, sözün həqiqi mənasında, təhlükəsizlik mühitinə cox ciddi təhdidlər yaranacaq və hadisələr ən arzuolunmaz ssenari üzrə cərəyan edə bilər. Burada Rusiya prezidenti Vladimir Putinin kəskin güzəştlərindən və kompromislərindən söhbət gedə bilməz. Söhbət onun öz mövqeyini, mərhələli şəkildə, yumşaltmasından gedə bilər. Çünki Rusiya tərəfin, bu  məsələdə tutduğu mövqedən kəskin geri çəkilməsi, hesab edirəm ki, Putinin özünün taleyinə mənfi təsir edər, Avrasiya və Gömrük İttifaqı kimi layihələrin taleyinin ciddi sual altına alınmasına, eyni zamanda Rusiyanın zəif tərəf kimi qiymətləndirilməsinə gətirib çıxara bilər. Ona görə də, rəsmi Moskvanın hazırki durumda kompromisə getməməkdən başqa çarəsi yoxdur. Amma bu kompromisin özü də, çox radikal şəkildə deyil, mülayim formada, hiss olunacaq şəkildə davamlı olmalıdır. Qərbin də Rusiya ilə müəyyən qədər razılığa gəlməsi indiki vəziyyətdən çıxış yolu ola bilər”.