“Millət dininə, dilinə sahib çıxmalıdır...Torpağımızı, millətimizi sevməliyik”

"Kaspi” Təhsil Mərkəzinin və "Kaspi” qəzetinin təsisçisi, şairə, filologiya elmlər namizədi Sona Vəliyeva:

"Millət dininə, dilinə sahib çıxmalıdır...Torpağımızı, millətimizi sevməliyik”

 "Qərib payız”, axşamlarında "Tənha sarı yarpaq” kimi duyğularını , "Yarpaq-yarpaq” vərəqlərə köçürən,  "Quruyan ərik ağacı”nın , "Ata evim” də , "Bir ana köçünə çatmamışam” deyib , "Ana əlləri”nə "Ehtiyac” duyan ,, "Gəl sənə həzin bir şeir oxuyum” arzusuyla , "Bu yağış mənə bənzəyir” deyib , "Yaman uzandı bu yaz yağışı” gileyi ilə "Səni sevdim, Allahım” dedi... "Bu nə eşq sevdası, necə möcüzə”dir marağıyla, "Yollara yağış yağır” nəğmələriylə , "Narın yağış” romantikliyi ilə , "Biraz günəş göndər” həsrətiylə "Sənsiz keçən bir günüm” ün acığına "Gəl gedək bu şəhərdən” , "Vallah gözə gəldi bu ilahi eşq”, "İlləri əl-ələ verib gəlmişik” deyib yollara dikilən gözlərini "Sarı gözəl, sarı çiçək”lərdən çəkməyərək , "Bir az möhlət ver Allah " deyib də , "Arazbarı”, "Ay Qaragilə” kimi şeirləri ilə dünyanı özünün çəhrayı baxışları ilə seyr edən , rəngli dünyanın, rəngsiz, boyasız nurlu xanımı Sona Vəliyeva "Zaman xəbərsiz ötdü” dedi....

-"Xəbərsiz   ötən  zamanda ”  Sona   xanım  özünü necə xarakterizə edərdi?

-Bir insan özü -özünü xarakterizə ancaq işində edə bilər. Mən azdan-çoxdan şeirlərimdə özümü ehtiva eləmişəm.  Mən düşünürəm ki, gördüyüm işlərin bütövlüyündə millətimə, xalqıma, ulusuma bir sevgi dayanır. Əgər o sevgi olmasa, mən bu işlərin heç birini edə bilmərəm. Bu gördüyüm işlərin kökündə bir milli sevgi, millət sevgisi durur. Kaspi qəzetinin aşağısında üç əsrin qəzeti yazılıb. Mənə elə gəlir ki, mən bu qəzetdə lap başdan çalışmışam. Mən Kuzminlə çalışmışam, sonra 1991-ci ildə Məhəmməd Şahdağlıyla çalışmışam, 96, 97, 98-ci illərdə "Kaspi” qəzetinin müsəlman qəzeti adlandığı bir dövrdə mən elə Əli Mərdan bəy Topçubaşovla çiyin-çiyinə işləmişəm. Hərdən düşünürəm ki, sanki onların mənə verdiyi bir missiya var, mən o missiyanı yaşadığım müddətcə çox şərəflə  daşımağa borcluyam. Bu qəribə bir şeydi. Bunu məni tanıyanlar da bilirlər, hərdən mən onlardan elə danışıram sanki keçmiş zamanda danışa bilmirəm bunun özü də  bir qəribəlikdi. Yəni həyatımın hər məqamında onların qoyduğu ideyanı görürəmsə rastlaşıramsa və onu davam etdirməyə borcluyamsa bu mənim bir həyatı missiyamdı.

- İstədiklərinizi o qəzetdə görürsünüzmü, razısınızmı?

-İnanın yox nəyə görə, mənim bu danışıqlarım müasir gənclik üçün bir örnək olacaqsa ona görə bunları danışıram. Əslində mənim fəaliyyətimdən söhbət düşəndə mən həmişə kənara çakilirəm deyirəm fəaliyyəti danışılası insanlar var biz onlardan danışmalıyıq. Tariximiz var, tariximizdə böyük ənənə qoyan bizim milli mücadilə qəhrəmanları var. Onlardan danışmaq lazımdı. Azərbaycan maarifçilərindən, istiqlal düşüncəsini yayan o insanlardan danışmaq lazımdı.  Və mən hələ belə desək içimdəki enerji potensialının mində birini istifadə eləməmişəm. Çünki mən xarkterikcə  enerjili adamam və düşüncəmdə də,  missiyamda da millət üçün görəcəyim işlər hələ qarşıdadır deyə düşünürəm ki, bundan da artıq işlər görə bilərəm. Və bütün bu arzularımızı, xəyallarımızı reallaşdırmaq üçün Allah  Azərbaycan dövlətçiliyinin ömrünü uzun eləsin. Biz sovet dövründə gəncliyi keçmiş adamlarq. Və o dönəmdə şairin tələbələrlə bir görüşü  keçiriləcəksə, orda bir millət sevgisindən bəhs edən vətən sevgisində bəhs ediləcəksə biz ora səbrsizliklə gedirdik və zal dolubsa xahiş edirdik ki, bizi buraxın biz ayaq üstə duracagıq. Biz illərlə bu dövlətin müstəqilliyinin arzusunda olmuşuq. Bu gün gənclərə ötürüləcək bir mesajım odur ki, biz illərlə həsrətini çəkmiş müstəqilliyə qovuşmuşuq. Bunu üçün gənclərin öhdəsinə düşən vəzifə yaxşı oxumaq,elmə, biliyə sahiblənməkdir.

- Azərbaycan mətbuatı , televiziyası , qəzeti Sizi qane edirmi?

-Televiziyanın öz öhdəsinə götürdüyü işlər düzgün yerinə yetirilməlidir. Onun bir tərəfi xalqın millətin inkişafına, onun maraqlarına doğru yönəlməlidir. Söz- mətbuat azadlığı  bir zamanda  hər bir  insanın içində bir  senzura olmalıdı. O senzura  onun vicdanı olmalıdı. Vicdanlı, qərəzsiz, düzgün mövqedə duraraq nəticələri araşdıraraq bir ziyalı mövqeyi  olmalıdır.

-Sona xanım,  güclü qadının arxasında güclü kişi, güclü kişinin arxasında isə güclü bir qadın dayanır.   Yazar şairlər elə bil həmişə natamam olurlar.  Siz  necə   ailədə  tamlıq, bütövlük tapmısınızmı?

-Bilirsiniz,  mən  təpədən dırnağa Azərbaycan xanımıyam. Mən qapıdan girdimsə ailəmin xanımıyam, işim unudulur. Və bu deyəcəyim həm sizə həm də digər Azərbaycanlı xanımlara aid olsun. Qoy Allah heç bir kişini ailəsindən uzaq qoymasın. Əbəttə , Əli müəllim mənim işlərimə məhdudiyyət qoysaydı, mənim bu potensialım içimdə boğula bilərdi. Əli müəllimin mənim şeirlərimə belə "babat” deməsi mənə stimul verir. Kişi yazarın həyat yoldaşı olmaq asandı, yazar xanımın həyat yoldaşı olmaq çətindi. Kişilər xoşlayır ki, onun xanımı daha ciddi olsun, cəmiyyətə sirrli bir xanım kimi təqdim olunsun, amma yazar bir xanım duyğularıyla, içindəki səmimiyyətiynən, sevgisiynən cəmiyyətə açılır.  Şeirlərim nədirsə mən oyam.

 Bəzən mən içimdəki duyğularımı heç kimə demirəm. Ancaq qələmnən, kağıznan baş-başa qalanda yazıram.

  "...Mənnən inciməsin bacım qardaşım, gəlmişəm dərdimi sənə söyləyim” .

Cəmiyyətdə baş verən çox şey insanın qəlbinə yüklənməyə bilmir. Bu mənada yenə də qələmdən başqa heçnə adamı düzgün anlamır. Ruhun qələmlə baş-başa qalmağa və  şeirin ehtivası...

 Bir millət nə qədər ki, arzularıyla bütöv deyilsə, onun vətəndaşı ayrılıqda bütöv ola bilməz. Bu millət, dövlət bizimdir və onun bütövlüyü uğrunda mübarizə aparmaq üçün həmin o qeyrət körpüsündən keçərək onu biz də götürməliyik.

-Vətən həsrəti, Azərbaycanın parçalanması, Güney-  Quzey ayrılığı, Qarabağ ağrısını  əks  etdirən şeirlərin müəllifi  Sona Vəliyevanı  bu günkü  vətənpərvərlik   qane edirmi?

-Sözün böyüklüyü dilin, insanın, tarixin böyüklüyüdür. Söz yaşadıqca ədəbiyyat da, millət də yaşayacaq. Hər kəs   öz  sahəsində , öz məkanına   və zamanına  uyğun  addımlar  atır. Mənim böyüdüyüm Naxçıvan torpağı dörd tərəfdən sərhədlə əhatə olunub. Torpağın kəsikliyi insanın da taleyiə təsir göstərir. Türkmənçay müqaviləsindən bu tərəfə torpaqlarımızın taleyi hər birimizin taleyinə uyğunlaşıb. Elə bu mövzular da şerin, ədəbiyyatın mövzusu olmalıdır. İndi demokratikləşmə, qloballaşma dövrüdür. Lakin böyük dövlətlər demokratikləşmə anlayışından öz məqsədləri üçün istifadə edir. Bizə lazım olan demokratiya fikir və söz azadlığına imkan verən demokratiyadır

Əli bəy Hüseynzadə  öz  zamanında türkləşmək, islamlaşmaq, müasirləşmək ideyasını irəli sürmüşdü. Onda öncə isə Həsən bəy Zərdabinin yaradıcılığından gəlirdi bu ideyalar. Topçubaşovun rəhbərliyi ilə Ümumrusiya müsəlmanlarının qurultayının keçirilməsi ideyasını da Həsən Bəy  Zərdabi irəli sürmüşdü. Deyirlər ki, Mirzə Kazım bəy dinindən imtina etmişdi, əslində isə o gizlin namazını qılırdı, ibadətini edirdi.  Bu torpağın, insanın taleyi üçün çalışırdı. Şərqlə münasibətimizi düzgün qursaq, Qərblə, Avropa ilə münasibətlərimizi düzgün müəyyənləşdirsək torpağımızı geri qaytara bilərik.  Mənim şerlərimdə yaddaş məsələsi önəmlidir. Milli yaddaş dünyaya inteqrasiyamıza kömək edir. Şerlərimin əsas mövzularından biri millətin xilası məsələsidir. Böyük idrak, minilliklərin idrakıdır. Bu gün gənclərin cənub mövzusuna müraciəti sevindirici haldır. Biz tələbə vaxtlarımızda bu mövzuya müraciət edəndə partiya komitəsinə çağırıb xəbərdarlıq edirdilər. Bəxtiyar Vahabzadə "Gülüstan” poemasını yazdığı vaxtlar ulu öndər Heydər Əliyev yazarları toplayıb demişdi ki, belə mövzularda əsər yazmaqla milləti örtülü şəkildə hazırlamaq lazımdır. Biz gənclik illərimizdə Söhrab Tahirin, Sabir Rüstəmxanlının yaradıcılıq gecələrində iştirak edirdik, çünki onların yaradıcılığının əsasını təşkil edən mövzulara ehtiyac duyurduq.

-Sona  Vəliyeva   üçün  Heydər Əliyev kim idi?

-Ulu Öndərin məkanı cənnət olsun, əlbəttə  1993- cü illərdə  xalqın dəvətiylə-təkidiylə  hakimiyyətə qayıtmasaydı,  Azərbaycanın taleyi  kim bilir  necə olardı.   Heydər Əliyev  Yeni  Azərbaycanımızın  qurucusu   və  yaradıcısıdır.  Parçalanmaqda olan dövləti xilas etdi. Atəşkəs elan etdi. Və gələcək inkişafın zəminini yaratdı. Və Şükürlər olsun ki, bu gün Heydər Əliyevin ideyalarının həm siyasi, həm də mənəvi olaraq  hörmətli prezidentimiz  İlham Əliyev  cənabları  ləyaqətlə  davam  etdirir.//https://rezonanspress.az

Gülşən  Behbud