Ermənistanda əhalinin getdikcə dərinləşən sosial problemləri, işsizlik, iqtisadiyyatın tənəzzülü, istehsalın yoxluğu vəziyyəti daha da ağırlaşdırır. Proqnozlar göstərir ki, müharibədəki məğlubiyyət, əhalinin maddi rifah halının pisləşməsi, daxili və xarici siyasətdə qeydə alınan uğursuzluqlar cari ildə də davam edəcək. Problemlərin həlli üçün isə Ermənistan hakimiyyətinin konkret proqramı yoxdur.
İqtisadi tənəzzül, idxal və ixrac əməliyyatlarında yaranan böyük ölçülü mənfi saldo ölkəni iqtisadi uçurumun kənarına gətirib. Ona görə də cari ili Ermənistan dövləti və xalqı təkcə ağır hərbi məğlubiyyətlə yox, həm də dərin iqtisadi böhranla qarşılayıb.
Qeyd edək ki, ötən il Ermənistan iqtisadiyyatında 7,2 faiz azalma olub. Tikinti sektoru 11,2 faiz, ticarət dövriyyəsi 13,5 faiz, xidmətlərin həcmi 13,6 faiz azalıb. O cümlədən ölkənin xarici ticarət dövriyyəsi 12,4 faiz, ixrac 5,2 faiz, idxal 15,9 faiz enib. İqtisadi vəziyyətin pisləşməsi dövlət büdcəsinə vergi gəlirlərinin azalmasına gətirib çıxarıb. Bu o deməkdir ki, dövlət 2021-ci ildə vətəndaşların əməkhaqqını və təqaüdlərini ödəmək üçün əlavə kredit yükünün altına girməli olacaq.
İqtisadiyyatdakı böhran səbəbindən Ermənistanda büdcə balansı da pozulub. Belə ki, ötən il büdcə kəsirləri kapital qoyuluşunu üstələyib. Cari il üçün isə büdcə kəsirinin 342 milyard dram (dövlət büdcəsinin təxminən 18,5 faizi və yaxud təxminən 700 milyon dollar) olması, kapital xərclərinin isə 215 milyard dram (400 milyon dollardan çox) olacağı proqnozlaşdırılır.
2020-ci ildə müharibədəki məğlubiyyət Ermənistanın beynəlxalq imicinə də ciddi ziyan vurdu. Artıq beynəlxalq investorlar Ermənistanla əməkdaşlıqdan qaçırlar. "Verelq.am'' saytı yazır ki, müharibədən məğlub çıxan ölkədən birbaşa xarici sərmayə gözləmək sadəlövhlükdür. Üstəlik, qeyri-müəyyənlik, təhlükəsizlik üçün təhdidlər mövcud investorları da qorxuda bilər. Bəziləri hətta öz kapitallarını Ermənistandan geri çəkə bilər.
"Ameria Group Inc'' şirkətinin direktoru Tiqran Crbaşyan deyib ki, təhlükəsizlik riskləri, ölkədə hökm sürən siyasi qeyri-müəyyənlik, iqtisadi vəziyyətin pisləşməsi və Ermənistandan kapital axını yeni fəlakətlərə səbəb ola bilər. Bu, müharibədən, koronavirus pandemiyasından sonra baş verə biləcək ən böyük zərbədir. Qeyd olunur ki, böhranlı iqtisadi vəziyyətdə dövlət məcburən öz kapital qoyuluşlarını azaltmalıdır. Bu isə digər investorları ehtiyatlı olmağa sövq edəcək, investisiya aclığını artıracaq.
Beləliklə, müharibədən ağır itkilərlə çıxan Ermənistanı 2021-ci ildə çətin iqtisadi problemlər gözləyir. Mütəxəssislərin fikrincə, siyasi qeyri-müəyyənlik kontekstində ölkə iqtisadiyyatı ciddi geriləməyə gedir. Milli valyuta bu risklərə devalvasiya ilə "cavab verir''. Növbəti illərdə Ermənistan bu böhranın yaratdığı tektonik təkanların daha çox acısını hiss edəcək.
Ekspertlərin fikrincə, bu vəziyyət Ermənistan üçün olduqca faciəvidir. Heç bir istehsalı olmayan, iqtisadiyyatı çökən ölkənin ümumi daxili məhsulunda artım baş verməyəcək. Əksinə, böyük geriləmənin yaşanması tamamilə realdır. Hazırda əsas proqnozlar ondan ibarətdir ki, Ermənistanda dollar və digər xarici valyutaların məzənnəsi bu il yüksələcək. Elə bu səbəbdən zəruri ərzaq mallarının qiyməti sürətlə artır. Hökumət dramın möhkəmlənməsi üçün imkanların mövcud olmadığını bildirir. Çünki valyuta ehtiyatları yoxdur. Xaricdən köçürülən pulların miqdarı isə olduqca azdır.
Bu arada Ermənistanda əhalinin təbii qaza görə ödəniş edə bilməməsi "Qazprom''u narahat edib. "Qazprom Armeniya''nın baş direktoru Qrant Tadevosyan deyib ki, hələlik bu, şirkət üçün ciddi maliyyə problemi yaratmasa da, abunəçilər arasında qaza görə ödəməmə halları artıb ki, o da vəziyyəti ağırlaşdıra bilər. Xüsusən ötən ilin sonlarından qaz istehlakına görə ödəməmə halları çoxalıb. Belə ki, 2019-cu ilin noyabrına görə ev təsərrüfatlarının ümumi qaz xərclərinin 0,6 faiz ödənilmədiyi halda, bu göstərici 2020-ci ilin eyni dövrünə görə 6,6 faiz təşkil edib. Müəssisələrdə isə bu göstərici 1,1 faizdən 1,6 faizə yüksəlib.
Bütövlükdə, Ermənistan üçün 2021-ci il sosial-iqtisadi baxımdan kifayət qədər dərin problemlərlə başlayıb. Belə bir vəziyyətlə iqtisadçılar perspektivdə ölkəni heç bir iqtisadi uğurun gözləmədiyini bildirirlər.
Elçin Cəfərov
Strategiya.az
2021-ci il Azərbaycanda sosial-iqtisadi inkişaf ili olacaqdır
Dünyada COVID-19 infeksiyasına yoluxanların sayı 100 milyon nəfəri ötüb
Prezidentin köməkçisi: ABŞ Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh quruculuğu prosesinə töhfə verə bilər
Yer kürəsi iqlim dəyişiklikləri nəticəsində 28 trilyon ton buz itirib
Nazirlər Kabineti Prezidentin tapşırıqları əsasında 2021-ci il üçün prioritetləri müəyyənləşdirib
Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva yenidən Azərbaycan Gimnastika Federasiyasının prezidenti seçilib
Ceyhun Bayramov İranın xarici işlər naziri ilə görüşüb
Prezident İlham Əliyev müharibə əlilləri və şəhid ailələrinin evlə təmin olunması ilə bağlı sərəncam imzalayıb
Prezident İlham Əliyev İranın xarici işlər nazirini qəbul edib - YENİLƏNİB
“İlham Əliyev. İnkişaf - məqsədimizdir” çoxcildliyinin 105-ci kitabı çapdan çıxıb
Baş Prokurorluqda 62 cinayət işi üzrə 21 şəxs barəsində axtarış elan edilib
Xəzərdə suyun enməsi prosesi daha da intensivləşib
Ombudsman Ermənistanın əsir və girovlarla rəftarı ilə bağlı beynəlxalq təşkilatlara hesabat göndərib
Türkiyə Prezidenti girov götürülən dənizçilərin xilası üçün səylərin davam etdiyini bildirib
Bu gündən bərbərxana və gözəllik salonları açılır
5 şəhər və 12 rayona giriş-çıxış bərpa olunub
DİN Şəmkir polisi haqqında yayılan iddialara aydınlıq gətirdi
Almaniyalı alim Ermənistan cəmiyyətinə qisas barədə fikirlərdən əl çəkməyi məsləhət görür
Dəniz quldurları basqına məruz qalan gəminin kabel və texniki hissəsinə ciddi zərər vurublar
Ceyhun Bayramov Türkiyə gəmisinə edilən hücumla bağlı Mövlud Çavuşoğlu ilə telefon danışığı aparıb
Azərbaycan nefti 56 dollardan baha satılır
“Keşikçidağ”da tunc dövrünə aid insan qalıqları aşkar edilib
Ostinin Pentaqon rəhbəri vəzifəsinə namizədliyi təsdiqlənib
AMEA-da direktor və direktor müavini nöqsanlara görə işdən azad edilib
Azərbaycanda bu şəxslərə də hərbi xidmətdən möhlət veriləcək
500 manatlıq əskinasla bağlı RƏSMİ AÇIQLAMA
İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi yaradılır - Fərman
Bütün təhsil müəssisələrində əyani tədris mərhələli şəkildə bərpa olunacaq - Nazir
Nazirlər kabineti təhsil müəssisələri ilə bağlı qərar verdi
Şuşada yeni yarimstansiya tikilir
Xəzərin səviyyəsinin aşağı düşəcəyi barədə proqnozlara rəsmi aydınlıq gətirilib
Bakıda yol buz bağladı, hər iki istiqamətdə zəncirvari qəza oldu
İşğaldan azad edilmiş ərazilər minalardan təmizlənir
XƏZƏR DƏNİZİNDƏKİ MÜBAHİSƏ “DOSTLUQLA” ARADAN QALXDI
Xarici İşlər naziri Ceyhun Bayramov Türkmənistan Prezidenti tərəfindən qəbul olunub
Ötən il Azərbaycan tarixinə qızıl hərflərlə yazılmışdır - Xanlar Vəliyev
Prezident İlham Əliyev: Anlaşma Memorandumunun imzalanması çoxillik gərgin fəaliyyətinin nəticəsidir
Azərbaycanla Türkmənistan arasında “Dostluq” yatağının birgə işlənməsinə dair Memorandum imzalanıb
Azad olunmuş ərazilərimizdə dronlarla monitorinq aparılacaq
Kaspi Təhsil Şirkətindən növbəti xoş addım
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Azərbaycan və Türkmənistan prezidentləri arasında videokonfrans formatında görüş keçirilib
DİN saxta profillərlə bağlı xəbərdarlıq etdi
Şagirdlərin məktəbdaxili qiymətləndirilməsinə başlanılıb
BNA sürücülərə xəbərdarlıq etdi
Bu yollar buz bağlayıb - SİYAHI
Vətən sevgisinin təntənəsi
Azərbaycanda 897 nəfər COVID-19-dan sağalıb, 332 nəfər yoluxub, 12 nəfər vəfat edib
Üçrəngli bayrağınla məsud yaşa Can Azərbaycan - Mövlud Çavuşoğlu
Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva 20 Yanvar faciəsinin 31-ci ildönümü ilə əlaqədar Şəhidlər xiyabanını ziyarət ediblər
20 Yanvar şəhidlərinin xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad olunub