Son bir neçə gündə Bakıda ev oğruları ilə bağlı ciddi təlaş var. Demək olar ki, hər gün ev oğrularının yeni işləkləri ilə bağlı video çəkilir, sosial şəbəkədə paylaşılır. Məlum olur ki, evlərə gül firması adı ilə gələnlər də var, “həyətdə maşınınızı düzgün park edin, çıxa bilmirəm” bəhanəsi ilə quldurluğa cəhd edənlər də var. Bunu son günlər manatın devalvasiyasının nəticəsi kimi qələmə verənlər də var.
Bəs yaxşı, nə edək ki, oğrulardan qorunaq? Onların hansı atişləməz yolları var? Qorunma tədbiri ancaq evə qapanıb, qorxudan stresə düşməkdir, ya...?
“Yüni Müsavat”ın yazdığına görə, ABŞ-da aparılan bir araşdırmaya görə, oğurluq hallarının 18 faizi iyul-avqust aylarında baş verir. Polis sənədlərində ən çox oğurluq halları isə avqustda yaşanır. Bu, bizim ölkəmiz üçün də keçərli haldır. Çünki insanların əksəriyyəti illik məzuniyyətlərini avqust ayında götürür. Halbuki oğurluq hallarının çoxunun qarşısı olduqca bəsit çözümlərlə alına bilər.
Amma dünya ölkələrində oğurluq statistikası daha çox siyasi baxımdan qarışıq günlərdə, eləcə də iqtisadi böhran ərəfəsində özünü göstərir. Kasıblıq bütün təbəqələri sıxdığı zaman oğrular xüsusən aktivləşirlər. Hazırda isə Azərbaycanda haqqında danışdığımız iqtisadi böhrandır. Oğrular aktivləşib, insanlar təlaş içində özlərini qorumağa çalışırlar.
Oğruların köməkçisi-qapı ağzındakı qəbzlər və xüsusi vərəqələr
Heç kimə sirr deyil ki, oğruların ən böyük “silah”ı evlərin qapısına sıxışdırılmış elektrik, qaz borcları qəbzləridir. Onlar bu qəbzlərə əsasən ev sahiblərinin evdə olmadığını müəyyənləşdirirlər. Tutaq ki, həmin qəbz üç gün dalbadal qapıya dürtüşdürülmüş halda qalırsa, bu, evin oğruya “məni soy” mesajı verməsi deməkdir. Ya da başqa bir üsul. Oğrular sahibinin evdə olmadığından şübhələndikləri evin qapısı ağzına özləri kiçik bir kağız, ya da kiçik bir ip yerləşdirirlər. Növbəti günlərdə o kağız, ya da ip yerə düşürsə, bu, “qapı açılıb və ev sahibi evdədir” anlamına gəlir. Odur ki, tətilə - bağa, rayona, xaricə gedənlər yaxın bildikləri qonşularından, qohumlarından qapılarına nəzarət etməyi xahiş edə bilərlər.
“Bu bloka qonaq gəlmişəm, amma kodu bilmirəm” yalançıları...
Son illər Bakıda bir çox binalarda blok qapılarının kodlaşdırılmış olması sakinləri sakitləşdirir. Onlar düşünür ki, oğru kodu bilmədiyi üçün blokdan da içəri girə bilməyəcək. Amma unutmaq olmaz ki, hər kəs bloka daxil olarkən qapını tam bağlamır. Bu isə binanın sakini olmayan şəxslərin rahatlıqla içəri girməsinə səbəb olur. Bundan başqa, blokun qapısı ağzında dayanıb, “mən filan mərtəbəyə qonaq gəlmişəm, kodu bilmirəm” deyənlərə də qapı açmaq lazım deyil. Onlara çox mədəni şəkildə evinə qonaq gəldiyi adamdan zəng edib, yardım istəməsini məsləhət görmək olar. Bu halda həm sizinlə eyni vaxtda qaranlıq bloka daxil olan oğrudan özünüzü qoruya bilərsiz, həm də qonşularınızı.
Bunları etsəniz, oğrudan qorunacaqsız
Araşdırmalar onu da göstərir ki, oğrular üçün daha bir ip ucu qaranlıq düşəndə yanmayan ev işıqlarıdır. Polislər məsləhət görür ki, evdəki bəzi lampalara müasir texnologiyanın köməyi ilə zaman tənzimlənməsi qoyulsun. Yəni lampa müəyyən saatdan sonra bir müddət işləsin. Araşdırmalara inansaq, oğurluqların 30 faizi heç bir zor tətbiq edilmədən, sırf ev sahiblərinin məsuliyyətsizliyi ucbatından baş verir. Açıq qalmış qapı, pəncərə bunun üçün ideal zəmin yaradır. Odur ki, vaxt itirmədən bu sahənin bilicilərindən bir neçə məsləhəti sizin nəzərinizə çatdıraq.
Evinizin ətrafından içəriyə baxın. Bahalı elektrik əşyaların, tabloların, qab-qacağın pəncərədən görünməməsinə diqqət yetirin. Əgər yoldan keçən biri bunları asanlıqla görürsə, oğrular da görə bilər. Bütün qapı-pəncərələri ayrı-ayrı bağlayın. Qapıların arxasına isə ekstra sürgü taxdırın. Sanki evdəymiş kimi görünün. Zamanla tənzimlənən lampalardan istifadə edin, televizorunuzu bəlli bir saatda açıb-bağlayan zamanlayıcılardan istifadə edin.
Bəzi pərdələri sanki evdə biriləri varmış kimi açıq qoyun. Hamısını bərk-bərk bağlasanız, evdə olmadığınız dərhal anlaşıla bilər.
“Avtootvetçik”ə tətilə çıxdığınızı bildirən bir mesajı əsla qoymayın
Siqnalizasiya sisteminiz varsa, onu aktivləşdirin. Yoxdursa - yeni bir sistem təchiz edin. Evdə pul, qır-qızıl... qoymamağa çalışın. Bank kassası bunun üçün ideal məkan sayılır. Yox, əgər bankda hesabınız yoxdursa, çalışın ki, bunu yataq otağında gizlətməyəsiniz. Çünki oğrular bunların daha çox yataq otağında olduğunu təxmin edir.
Araşdırmalar bir oğrunun evə girməsi üçün ən çoxu 5 dəqiqə əziyyət çəkdiyini, alınmayanda isə vaz keçdiyini göstərir. Odur ki, əsas məsələ etibarlı qapı-pəncərədədir. Yəni siz oğrunun işini çətinləşdirmək üçün əlinizdən gələni edin. O 5 dəqiqədə qarşısına qoyacağınız maneələrin sayı nə qədər çox olarsa, eviniz və siz bir o qədər təhlükəsizlikdə olacaqsınız.
Qapı ustaları, səyyar alverçilər, dilənçilər - bunlardan qorunun!
Bizim bilmədiyimiz, amma polis qeydiyyatlarında yer alan məqamlardan biri də qapı ustaları ilə bağlıdır. Məlum olur ki, ev oğurluqları zamanı qapı ustalarının da yardımından xeyli istifadə olunur. Qapı ustası çağıranda mütləq tanıdığınız adama müraciət etməyiniz lazımdır. Mütəxəssislər məsləhət görür ki, internetdən, qəzet elanlarından qapı ustası tapmayasınız. Çünki onların potensial oğru olmayacağına heç kim zəmanət vermir. Bundan başqa, qapı açılmadığı vaxt əsla qonşuya müraciət etməyiniz də məsləhət görülmür. Bu gün qapalı qapınızı açan, onun sirrini öyrənən qonşunun sabah siz evdə olmayanda o qapını başqa niyyətlə açmayacağı haradan bəllidir?
Hazırda Bakıda daha çox narahatçılıq yaradan başqa bir məqama - blok girişlərinə də toxunaq. Bəzilərinə guya kod sistemi qoyulsa da əksəriyyəti taybatay açıq sayılır. Oğruların blokdan içəri girməsi çox asan olur. Qonum-qonşunun da köməyi ilə qapıların kod sistemini aktivləşdirin ki, işiniz asanlaşsın.
Ev oğruları arasında səyyar satıcılar da xüsusi yer tutur. Ona görə də mütəxəssislər hər qapını döyən adama qapı açmamağı məsləhət görür. Bu günə qədər Bakıda baş verən ev soyğunlarının 30 faizində səyyar satıcıların əli olur. Polis şöbələrindən aldığımız məlumata görə, səyyar satıcı qismində qapıya gələn ev oğruları üzlərinə qapı açıldığı təqdirdə ilkin araşdırma apara bilirlər. Məsələn, elə qapının ağzındanca evin kasıb, ya varlı olduğunu, eləcə də ev sahibinin durumunu müəyyənləşdirirlər. Bəzən isə ev sahibinə “filan maldan gələn həftə sizə gətirə bilərəm” mesajı verərək, sonuncunun evdə olub-olmadığını yoxlayırlar. Yox, əgər evin xanımı “gələn həftə burda olmayacağıq, mal gətirməyin” deyirsə, bu, artıq oğru üçün siqnaldır. Gələn həftə eyni vaxtda qapını döyür, açan olmayanda isə evə öz üsulları ilə girir.
Eyni hal dilənçilər, nəzir yığanlar, falçılar üçün də keçərlidir. Onlar da ev oğrularının bir nömrəli partnyoru, şərikidir. Bəzən bu kateqoriyadan olan adamlar israrla qapıları döyür, içəridən bir səs gözləyirlər. Polislər məsləhət görür ki, bu halda ev sahibləri içəridən onları acıqlı bir səslə qovsun. Onlara cavab verməmək həm də evdə heç kimin olmaması kimi də anlaşıla bilər. Habelə onlara evdəki uşağın cavab verməməsi məsləhət görülür. Çünki oğrular üçün “evdə heç kim yoxdur, təkəm” deyən uşaqdan böyük köməkçi ola bilməz.
Bakıda daha çox populyar olan bir hal isə evin açarının qapı ağzındakı əski parçasının altına qoyulmasıdır. Ev sahibləri bəzən evi tərk edəndə açarı qonşuya etibar etmək yerinə əskiyə etibar edir. Nəticədə isə bu, oğruların da işini asanlaşdırır. Çünki bu, çox populyar açar gizlətmə üsuludur.
Polislər və detektivlər bütün bu qorunma üsullarına diqqət etməyib evini oğrulardan qoruya bilməyənlərə də məsləhətlər verir. Evin oğurlandığını görənlər heç bir əşyaya toxunmadan, ip uclarını yox etmədən polisə xəbər verməlidir. Bundan başqa, hər ehtimala qarşı tətilə çıxmazdan əvvəl dəyərli əşyaların şəklini çəkmək məsləhət görülür. Tapılanda sizə məxsus olduğunu dəqiq anlamaq və təbii ki, sübut etmək üçün.
Strategiya.az
