Helen Briggs yazır ki, Braziliyada qazıntı zamanı tapılmış sürünənin 250 milyon il yaşlı qalıqları dinozavrların yaranmasından əvvəlki canlı aləm barədə “fövqəladə” biliklər verib.
Həmin vaxt Yer planetindəki əksər canlı növlərinin kökləri kəsilmişdi.
Sürünənlərə aid Teyujaqua və ya “qəddar kərtənkələ” dinozavrların, timsahların və quşların yaranmasına təkan verib.
Alimlər deyirlər ki, bu “gözəl” qədim qazıntı qalığı təkamüldəki boşluğu doldurmuş olub.
Birmingham Universitetinin professoru Richard Butler bildirib ki, yeni canlı növü əvvəllər elmə məlum deyildi.
"Bunlar arxozavriform (archosauriformes) adlanan mühüm sürünənlər qrupunun əcdadlarına çox yaxındırlar, – deyib Scientific Reports elmi jurnalında dərc edilmiş məqalənin həmmüəllifi, - Bu bizə həmin qrupun necə yarandığı barədə təsəvvür verir”.
Image copyrightScientific ReportsImage captionReptiliyanın kəllə sümüyü yaxşı qalıb
Belə görünür ki, Teyujaqua paradoxa timsahabənzər kiçik canlı olub və göl sahillərində yaşayaraq balıqla qidalanıb.
Bu qədim sürünən 252 milyon il bundan əvvəl baş vermis kütləvi qırğın hadisəsindən az sonra peyda olub. Hadisənin silsilə vulkan püskürmələri olduğu düşünülür.
Bu hadisə o vaxtadək mövcud olan heyvanların 90 faizinin qırılmasına və həyat meydanında Teyujaqua kimi canlıların çiçəkləməsinə səbəb olub.
Arxozavrların yaxın qohumu olan bu reptiliyalar Yer üzündə hegemon idilər və nəticədə dinozavrların yaranmasına təkan verdilər.
Federal do Pampa Universitetindən San Gabriel do Sul üç Braziliya universitetindən olan üç alimdən biridir. Yaxşı qalmış kəllə sümüyünü cənubdakı San Fransisko de Assis şəhəri yaxınlığında məhz bu qrup aşkar edib.
"Teyujaquanın tapılması çox sevindirici hadisə idi, – deyir alim, - Bu bizim açıq təbiətdə gördüyümüz ilk qədim heyvan qalığı idi. Biz onu tapanda o hələ qaya parçasına yapışmışdı, lakin biz tapıntının nə qədər mühüm olduğunu hiss etmişdik”.
"Sonra laboratoriyada kəlləni ehtiyatla qaya parçasından təmizlədik və tapıntı bütün gözləntilərimizi kölgədə qoymuş oldu. Bu sümükdə əvvəllər məlum olmayan cəhətlərin məcmusu vardı. Teyujaqua təkamül ağacında onurğalıların mühüm qrupunu təmsil edəcəkdi” – deyib San Gabriel do Sul.
Alimlərin sözlərinə görə, Teyujaqua eyni ərazidə tapılmış başqa canlı qalıqlarından tamamilə fərqlidir.
Onların anatomiyası hardasa ibtidai reptiliyalarla arxozavrların quruluşu arasında keçid təşkil edir. Bu qrupa bütün dinozavrlar və müasir quşlar da daxil pterozavrlar (uçan kərtənkələlər) aiddir.//BBC
Strategiya.az
Türkiyə və Ukrayna prezidentləri arasında telefon danışığı olub
Bayden ABŞ Məxfi Xidmətinin direktorunun istefa verdiyini açıqlayıb
HEYDƏR ƏLİYEV - YENİ MİLLİ İNTİBAHIN VƏ MÜSTƏQİL DÖVLƏTÇİLİYİN ƏSASINI QOYMUŞ TARİXİ LİDER
Müasir dövrün qlobal problemi iş şəraitində mobbinq ve mübarizə yolları
Azərbaycan Respublikasında Dövlət Qulluğunun Təkmilləşdirilməsi İstiqamətləri
HEYDƏR ƏLİYEV - MÜASİR AZƏRBAYCAN TARİXİNİ YARADAN LİDER
Xarici valyutaların manata qarşı bugünkü məzənnəsi
Ceyhun Bayramov ölkəmizin Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynadığını bildirib
İmtahanın nəticələri ilə əlaqədar müraciətlərə baxılması üçün Apellyasiya Şurasına ərizə qəbuluna başlanılıb
Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq ilə görüşüb
Avropa İttifaqı münaqişədən sonrakı dövrdə mühüm rol oynayır - Ceyhun Bayramov
"Qarabağ" İsveçrə çempionuna qalib gəldi
Tehranda Rusiya və Türkiyə prezidentlərinin görüşü olub
Ceyhun Bayramov Gürcüstanın Baş naziri ilə bölgədə sülh prosesini müzakirə edib
Mikayıl Cabbarov: Sənaye zonalarında istehsal 53 faiz, ixrac isə 2 dəfə artıb
Ağalı kəndinə köçürülən ailələrin tibbi müayinələrinə başlanılıb
Prezident İlham Əliyev: Bizim Xəzər dənizi kimi çox nəhəng bir enerji mənbəyimiz var
Qubada içərisində 125 min manat olan seyf oğurlanıb
İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının 140 illiyi qeyd edilləcək - SƏRƏNCAM
Azərbaycan tarixinin şanlı səhifələrindən biri - 14 iyul 1969-cu il
Şuşada Vaqif Poeziya Günləri başlayıb
Təhsil Nazirliyi: 204 məktəbdə elektron jurnal və gündəlik sistemi tətbiq edilib
Təhsil Nazirliyi məlumat yaydı
FHN: Zəngilan rayonunda ağaclıq ərazidə baş verən yanğının tam söndürülməsi istiqamətində tədbirlər görülür
Azərbaycan neftinin qiyməti 114 dolları ötüb
Azərbaycan Ordusunun əsgəri həlak olub
Baş Prokurorluq rəis müavininin intiharı ilə bağlı məlumat yaydı
Respublika üzrə pensiyaların iyulun 15-də tam ödənilərək yekunlaşdırılması nəzərdə tutulub
Qızıl təpə abidəsində arxeoloji tədqiqatlar davam edir
Azərbaycan neftinin bir bareli 113,91 dollara satılır
Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəmərinin tam istismara verilməsindən 16 il ötür
Partlayış zamanı “Baktelecom”un rabitə infrastrukturuna ziyan dəyməyib
Dünyada "Premium Euro-95" benzinin bahalaşması gözlənilir - Azərbaycana necə təsir edəcək?
Azərbaycan nefti ucuzlaşıb
Böyük Britaniyanın yeni baş nazirinin adı sentyabrın əvvəlində açıqlanacaq
Tovuz döyüşlərindən iki il ötür
Bakının mərkəzində partlayış baş verib
Cüdoçularımız Xorvatiyada Qran-Pri turnirində iştirak edəcəklər
Ərdoğan yaxın zamanda Venesuelaya səfər edəcək - Maduro
Türkiyə və Ukrayna prezidentləri arasında telefon danışığı olub
Xaçmazdakı meşə yanğınının söndürülməsinə iki helikopter və amfibiya tipli təyyarə cəlb olunub
Ərdoğan və Paşinyan arasında telefon danışığı olub
Saatlı stansiyası yaxınlığında qəzaya uğrayan qatar Gürcüstana məxsusdur - ADY
FHN Xaçmazdakı meşə yanğınları ilə bağlı məlumat yayıb
Vahid əlaqələndirmə mərkəzlərində 41 min şəxsə xidmətlər göstərilib
Kino Agentliyi Mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyində olan qurumların siyahısına əlavə edilib
Gələn ilin sonunda Şuşa ilk sakinlərini qəbul edəcək - Aydın Kərimov
Azərbaycan Ordusunun hərbçisi həlak olub
DİN: Ötən gün ölkə ərazisində qeydə alınan cinayətlərdən 52-nin açılması təmin olunub
Xocavənd rayonu ərazisində yeni hərbi hissənin açılışı olub
Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Qurban bayramı münasibətilə xalqımızı təbrik edib
Abeyə atəş açan şəxs əməlinin səbəbini açıqlayıb
Zakir Həsənov Qurban bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib
XİN Azərbaycanın diplomatik xidmət orqanlarının əməkdaşlarını peşə bayramı münasibətilə təbrik edib
Bu gün Azərbaycanda Qurban bayramı qeyd edilir
Bərdədə avtomobil yolunun tikintisi ilə bağlı 3,1 milyon manat ayrıldı - SƏRƏNCAM
