Qeyri-iş günlərində dollar və ya manatı harda, necə dəyişək?

Novruz bayramı ilə əlaqədar 8 gün iş olmaması istirahət üçün insanları sevindirsə də, çoxlarını bir sual maraqlandırır. Bəs qeyri-iş günlərində dollar və ya manatı harda, necə dəyişək?

 Mərkəzi Bankın açıqlamasında bildirilib ki, bayram günləri ilə əlaqədar qrafikdə dəyişiklik nəzərdə tutulmayıb və qeyri-iş günləri banklar üçün qüvvədə qalır. Açıqlamada bildirilir ki, kommersiya bankları iş qrafiklərini bayram və qeyri-bayram günlərində özləri müəyyən edir. Burdan belə nəticəyə gəlmək olar ki, kreditin ödənilməsi və valyuta dəyişmə üçün hər bir bank iş qrafikini özü müəyyən edir. Bəs banklarda 8 gün iş olmaması “qara bazar”a necə təsir edəcək? İqtisadçılar deyir ki, bayram günlərində bankların işləməməsi “qara bazar”ın genişlənməsinə səbəb ola bilər.

İqtisadçı Vüqar Bayramov deyir ki, bankların işləməməsi valyutanın yalnız bank və onun şöbəsində, eləcə də istisna olaraq otel və mehmanxanalarda, hava limanında dəyişmələrin olması yerli və xarici vətəndaşlar üçün texniki problemlər yaradacaq: “Bu halda, sözsüz ki, istər manat, istərsə də dolları dəyişmək istəyənlər çətinliklə üzləşəcək. Əgər qabaqlayıcı addım atılmayacaqsa, banklar növbəli şəkildə öz fəaliyyətlərini qurmayacaqsa, təbii ki, bu da “qara bazar”ın yaranmasına gətirib çıxaracaq. Bu halda vətəndaş öz pulunu daha yüksək məzənnə ilə “qara bazar”da dəyişmək məcburiyyətində qalacaq. Mərkəzi Bank çalışmalıdır ki, bayram günündə valyutanı alıb və ya sata bilsin”. 

Ekspert Samir Əliyev deyir ki, Mərkəzi Bankın qərarından sonra valyutadəyişmə məntəqələri bağlandı, nəticədə valyuta dəyişməni indi yalnız banklar həyata keçirir: “İstisna olaraq, aeroport, ümumiyyətlə nəqliyyat sektoru ərazilərində, məsələn, dəmiryolu vağzalının, Beynəlxalq Avtovağzalın bu satışı həyata keçirmək hüquqları var. Nəzərə alsaq ki, uzun müddətli bayram günləri olacaq ki, bunun nəticəsində də dollara böyük tələbat ola bilər, bu zaman ajiotaj yarana bilər. Xüsusilə Yeni il ərəfəsində bunun şahidi olduq. Bu baxımdan Mərkəzi Bank banklara göstəriş verməlidir ki, heç olmasa hər bir bankdan bir neçə növbətçi məntəqə fəaliyyət göstərməlidir ki, insanların valyutaya olan tələbatı ödənsin. Əks halda bu, valyuta bazarında gərginlik yarada bilər. Təbii ki, bu gün “qara bazar” problemi hələ də qalmaqdadır. Nəzərə alsaq ki, uzunmüddətli fasilə olacaq, bu halda “qara bazar” üçün çox əlverişli şərait yarana bilər. Bu isə ölkənin valyuta sistemi üçün təhlükə yarada bilər. Mərkəzi Bank bütün bunları nəzərə almalıdır”.

Daha bir məsələ isə kredit borcu olanların ödəniş vaxtı bankın qeyri-iş gününə təsadüf etməsidir. Bəs bu zaman müştəri nə etməlidir? Əslində müştərilər həmin müddətdə kreditlərini ya bankın ödəniş terminalı ilə, ya da online ödəyə bilər. Amma burada da müəyyən problemlər var.

Vüqar Bayramov deyir ki, bayram günlərində bir çox adam rayonlara gedir və rayonlarda ödəmə terminalları olduqca azdır. Buna görə də daha məqsədəuyğundur ki, Mərkəzi Bank kommersiya banklarına tövsiyə etsin ki, kreditin ödəmə günü bayrama düşdüyünüdən həmin ödəmə ilk iş gününə keçirilsin. Hər hansı yubanma yazılmasın, faiz hesablanmasın. Bu baxımdan Mərkəzi Bank kommersiya bankların tövsiyə məktubları göndərməli və vətəndaşlara ödəmə müddəti ilə bağlı güzəştin verilməsini təmin etməlidir”.

Samir Əliyevin deyir ki, əgər kreditin ödəniş tarixi qeyri-iş gününə düşürsə, bu zaman istehlakçının hüququ var ki, iş günündə kreditləri ödəsin: “Bu baxımdan, əgər kredit ödəyən şəxslərin kredit ödədiyi tarix məhz bu bayram günlərinə düşürsə, istehlakçı narahat olmamalıdır və gözləməlidir ki, iş günü başlayanda krediti ödəsin. Digər tərəfdən də bu gün xüsusi ödəniş terminallları va ki, kreditləri bayram günlərində bunun vasitəsilə ödəmək olur. Amma bayram günü ödənilən kredit heç də həmin gün o ödədiyi tarixlə bankın hesabında oturmur. Yəni, bu zaman da pul, iş günü başlayanda bank hesabına oturur . Bu baxımdan da qanunvericiliklə bayram günləri ödənilməyən kreditə görə hər hansı bir faiz hesablanmamalıdır. Əgər belə hal olarsa, onda bu qanun pozuntusu kimi qiymətləndirilir”.

Qeyd edək ki, Nazirlər Kabinetinin qərarına əsasən, 20, 21, 22, 23, 24 mart Novruz bayramıdır. Əmək Məcəlləsinə əsasən, Novruz bayramında 20 mart bazar gününə təsadüf etdiyi üçün, iş və istirahət günlərinin yerləri dəyişdiriləcək, 25 mart qeyri-iş günü olacaq. 26 və 27 mart tarixləri də şənbə və bazar günlərinə təsadüf etdiyi üçün Novruz bayramında 8 gün – 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26 və 27 mart tarixlərində qeyri-iş günü olacaq.

Atv