Putin və Ərdoğan nədən danışacaqlar? - YENİ ERA BAŞLAYIR

Bu gün Soçidə Rusiya və Türkiyə prezidentləri - Vladimir Putin və Rəcəb Tayyib Ərdoğan arasında görüş keçiriləcək. Dövlət başçıları daha əvvəl mart ayında Moskvada görüşüblər. Liderlər cari ilin əvvəlindən beş dəfə telefonla əlaqə saxlayıblar.

Rusiya KİV liderlərin görüşündə müzakirə olunacaq əsas mövzularla bağlı proqnozlarını irəli sürüb.

Suriya məsələsi

Güman edilir ki, Suriya böhranı Soçidə danışıqların əsas mövzusu olacaq. Rəsmi Ankaradan da bildirilib ki, prezidentlər əsasən Suriya məsələsini müzakirə etməyi planlaşdırırlar. Ərdoğanın səfəri qabaqcadan planlaşdırılmamışdı və bu yaxınlarda səfərin elanı faktiki olaraq qeyri-adi hadisə oldu. Amma Suriya mövzusunda xüsusi vəziyyətin yaranması (ABŞ tərəfindən Suriya ordusuna aid aviabazanın bombalanması –red.) Ərdoğan və Putinin görüşünü zəruri etdi.

Türkiyə prezidentinin 16-17 may tarixlərində ABŞ prezidenti Donald Trampla görüşü planlaşdırılıb. Ərdoğan daha əvvəl isə Brüsselə və Çinə səfər edəcək. Türkiyə liderinin Soçiyə səfəri aprelin 16-da Konstitusiya dəyişiklikləri üzrə keçirilən referendumdan sonra ilk xarici səfərdir. Ehtimallara görə, Ankara Vaşinqton və başqa dünya paytaxtları üçün öz mövqeyində düzəliş etmək üçün əvvəlcə məhz mürəkkəb Suriya mövzusunu Moskva ilə müzakirə etmək istəyir.

Suriya və İraqda əməliyyatlar

Ərdoğan Rusiya və ABŞ liderləri ilə Suriyanın Rakka və Münbic şəhərlərində həyata keçirilməsi planlaşdırılan əməliyyatlarla bağlı müzakirələr aparmaq niyyətində olduğunu açıqlayıb.

"Putin və Trampla danışıqlardan sonra, ümid edirəm ki, Suriya və İraqda vəziyyətin nizama salınmasında yeni era başlanacaq”, - Rusiyanın TASS agentliyi prezidentdən sitat gətirib.

Ərdoğan dəqiqləşdirib ki, PKK, FETÖ və İŞİD terror təşkilatları ilə birgə mübarizə Rusiya və ABŞ-a səfərlərində müzakirələrin predmeti olacaq.

Türkiyə referendumdan sonra cənub sərhədlərində hərbi planda fəallaşıb. Suriyada yeni genişmiqyaslı quru əməliyatının anonsu verilib. Bundan başqa, Suriya və İraqda PKK terror təşkilatının mövqelərinə aviazərbələr endirilib. Türkiyənin narahatlığı onunla bağlıdır ki, kürd döyüşçüləri ABŞ-dan silah yardımı alır. Türkiyə həmçinin hesab edir ki, Suriyada kürdlər Rusiyadan da müəyyən siyasi dəstəyi alırlar. Kürdlərin Suriyanın şimalında möhkəmlənəcəyi halda, Türkiyə üçün böyük problemlərin əsası qoyula bilər.

Ehtimal ediilir ki, Ərdoğan və Putin Suriyada atəşkəs rejimi və onun birgə monitorinqini, Suriya böhranının həlli üzrə Astana və Genevrə danışıqlarının perspektivləri və Suriyada siyasi keçidii müzakirə edəcəklər. Ancaq bütün bunlarla yanaşı, Türkiyə Moskvanın PYD və YPG ilə heç bir əlaqə qurmayacağına dair zəmanət almağa çalışaraq.

Əgər Rusiya və Türkiyə liderləri bütün bu məsələlər üçün rahat həll taparlarsa, Ərdoğanın ABŞ prezidenti və başqa dövlətlərin başçıları ilə sonrakı danışıqları bu konteksdə keçəcək.

Ticarət məsələləri

Sözsüz ki, Ərdoğan və Putinin görüşündə idxal-ixracat sferasında davam edən problemlər xüsusi diqqətdə olacaq. Rusiya əvvəlki kimi Türkiyənin kənd təsərrüfatı məhsullarının öz bazarına girişinə icazə vermir, Türkiyə isə Rusiya məhsullarına idxal rüsumları tətbiq edib və dənin alınmasını məhdudlaşdırıb.

Türkiyə bildirir ki, pomidor üçün alternativ satış bazarlarını tapmağa qadirdir. Amma bir sıra ekspertlər buna şübhə edirlər.

Neft-qaz əməkdaşlığı mövzuları, həmçinin "Akkuyu” Atom Elektrik Stansiyasının tikintisinin liderlərin görüşündə müzakirə olunacağı gözlənilir.

S-400 üzrə danışıqlar

Xüsusi diqqət S-400 zenit-raket sistemlərinin Türkiyəyə çatdırılması haqqında məsələyə ayırılacaq. Danışıqlar 2016-cı ilin qışından aparılır. Daha əvvəl Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyinin başçısı Mövlud Çavuşoğlu bildirib ki, Türkiyə və Rusiya S-400 sistemlərinin alınması barədə məsələdə prinsipial razılaşmaya nail olub. Onun sözlərinə görə, tərəflər hazırda qiymətlər və birgə istehsal məsələləri üzrə danışıqlar aparırlar. O həmçinin əlavə edib ki, Türkiyə NATO-dan zenit-raket sistemini almaq istəyərdi, amma ittifaq üzvləri Türkiyənin istəyinə reaksiya verməyiblər.

Amma Rusiya KİV-inin yazdığına görə, S-400-lərin çatdırılması məsələsində müəyyən problemlər var. Türkiyə sistemləri ən əlverişli şərtləri almaq istəyir. Söhbət daha aşağı qiymət və zenit-raket sisteminin bəzi hissələrinin birgə istehsalından gedir. Rusiya isə müqaviləyə əlavə şərtlər yükləmədən yalnız S-400-ləri satmaq istəyir./publika.az