“NƏRİMAN HƏSƏNZADƏ, NECƏ OLUB Kİ, SƏN ŞAİR OLUBSAN”

NƏRİMAN HƏSƏNZADƏDƏN QABİLƏ VƏ QABİLDƏN NƏRİMAN HƏSƏNZADƏYƏ MƏKTUB.

HÖRMƏTLİ QABİL MÜƏLLİM!

Məqalənizlə əlaqədar fikrimi qısaca bildirmək istəyirəm:

Məzuniyyətdən qayıdan kimi (avqustun 29-da işdə idim) birinci gün Sizin məqalə ilə maraqlandım. Doğrudan da ləngiyirdi. Öz arzunuzla Ayaz çapa hazırlamışdı, Vidadi oxuyub qol çəkmişdi. Amma Sizsiz mətbəəyə göndərilməmişdi. Müəllifin razılığı mütləq lazımdı.

Sentyabrın birinci günlərində (günü yadımda deyil) redaksiyada (red.- “Ədəbiyyat və İncəsənət” qəzeti) görüşdük. Məqaləni istədiniz ki, bir də baxasınız, – şəklimi də üstə qoyub gətirəcəyəm, – dediniz. Mən gördüm ki, o şəkildə çapına razı deyilsiniz. Məqaləni apardınız ki, işləyib gətirəsiniz.

Şeyxzadənin yubiley gecəsindən çıxanda görüşdük. Xahiş etdim ki, məqaləni göndərin. Gənclər qəzetini göstərdiniz, – çap edilib, – dediniz. Həm də çox əsəbi danışdınız. Mən bunu gözləmirdim. Öyrəndim ki, bizdə çapa hazırlanmış məqalənin bir nüsxəsini hələ avqustun əvvəllərində ikən “Azərbaycan gəncləri”nə də təqdim etmisiniz.

Hər halda məqaləni bizdən götürüb başqa qəzetdə çap etdirməyiniz bizim başımızın ucalığı deyil. Bacarırsınızsa, bağışlayın. Sizin ürəyiniz pakdı, o ürəyi incitmişik. Şairliyinizə də, publisist qələminizə də böyük hörmətim var. Siz qəzetdə işləyəndə mənə daima köməklik göstərmisiniz. Özünüzə bu barədə dəfələrlə razılıq hissi ilə demişəm. Unutmamışam.“Seçilmiş əsərləri”niz barədə məqalə verəcəyik. Başqa yazılarınızı da göndərin.

Bacıya salam deyin, Mahiri öpün.

Nəriman Həsənzadə

30 sentyabr 1988.

NƏRİMAN! (məhz salamsız-kəlamsız, müəllimsiz, filansız...)

Məktubunu aldım. Başa düşə bilmirəm ki, necə olub ki, sən şair olmusan. Qeyri-səmimilik – özü də çox geniş mənada qeyri-səmimilik, bütün ürəkbulandırıcı üfunət və kəsafətiylə qeyri-səmimilik hara, şairlik hara?! Sən şairsən! Məndən artıq şair deyilsən, ancaq şairsən – adamın allahı var.

Sənin süni surətdə həyasızcasına özünü müdafiə etməyin, məni borclu çıxarmağın – məqaləni verməməyindən beş qat artıq məni yandırdı. Mirzə və İsmayıl müəllimdən (red.- AYB sədri Mirzə İbrahimov və AYB-ın 1-ci katibi İsmayıl Şıxlı) ayrılandan sonra küçədə gördüm başım gicəllənir... evə güclə çatdım, sən demə qan təzyiqi işini görübmüş...

Əşşi, kişi kimi etiraf etsəydin ki, “Nəyi-nəyi verməsəydim də, gərək o yazını verəydim – Azərbaycan xalqının, Azərbaycan dilinin bugünkü, sabahkı taleyi xatirinə. Qabil cəhənnəmə, Qabili gözüm götürmür. Vicdansızcasına səhv etmişəm.” – səni qucaqlardım. Mən kinsiz, kövrək adamam.

Dörd ay futbol topu kimi yazını ötür-ötürə salmağınız, kəsib, kəsib müsəlman ....... döndərməyiniz bəs deyil? Məşədi İbad demişkən mənə meymun deməyin bəs deyil, hələ məni məhkəməyə də verirsən? Hələ məni məzəmmət də edirsən ki, nə üçün yazını apardım? Bəlkə səndən icazə alıb, sonra başqa yerə verməliydim? Sən özün olsaydın neynəyərdin? Sənə həyasız adam lazımdı ki, gəlib kabinetində nəfəsini kəsəydi. Qabil yox!

Nəriman, iki-üç nekroloqaltı vida sözünü, bir-iki şəxsən öz sifarişini çıxmaq şərtilə sən redaktor olduğun illərdə həmişə mənim qanımı qaraltmısan, elə çap eləmisən ki, eləməsəydin yaxşıydı. Vallahi-billahi! Səbəbini bilmirəm! Nə yaxşı ki, mənim kitablarımın, poemalarımın, iri tərcümələrimin, silsilə şeirlərimin taleyi səndə olmayıb. Hərçənd ki, deyirsən (yeri gələndə) “Jurnalda “Nəsimi”ni mən çap eləmişəm”. Özüm ölüm gözünün içinəcən yalan deyirsən! Sən birinci hissəni oxuyandan sonra sözün bu oldu: “Ay canım, nə qədər ənəlhəq demək olar!” Mən əsəri sənin əlindən aldım. Bir də axı o vaxtı sən kim idin ki... Allah rəhmət eləsin Cəlal Məmmədova (red. -“Azərbaycan” jurnalının baş redaktoru), sağ olsun Ağacavad (red.- şair Ağacavad Əlizadə) və Novruz (red.- şair Novruz Gəncəli). Düzdür, əsər çap olunandan sonra, aləmə yayılandan sonra sən ona aid diplom işi yazdırdın. Əgər yalan deyirəmsə...

İlin-ayın bu vaxtında, mənim bilavasitə doğma qəzetimdə, mənim şair ziyalı yoldaşımın – “Nəriman” və “Atabəylər” müəllifinin bu naxələfliyi heç yerdə, heç kimə deyiləsi deyil. Bir də guya gedib şikayət edəcəyim adamlar səndən yaxşıdılar! Eh!..

Başa düş, istər vəzifəli, istər vəzifəsiz – adam kişi olar. Kişiliyə ancaq bir bucaq altında baxmaq olmaz. Ona qalsa bütün canlıların erkəyi var də...

Yenə yaxşı ki, dolayısıyla da üzr istəyirsən – bacarırsan bağışla – deyə. Nə olar. İ na to spasibo!

“”Seçilmiş əsərləri”niz barədə məqalə verəcəyik. Başqa yazılarınızı da göndərin!”

Əşşi, nə danışırsan?! Doğrudan?!

Sənin məktubun mənim odumun üstünə həm su tökdü... həm də yağ...

Bacıya salam demirəm! Mahiri sənin sözünlə, yəni sənin əvəzində öpmürəm!

QABİL

30 sentyabr 1988-ci il.

 Redaksiyadan: Məktubları şair Qabilin oğlu Mahir Qabiloğlu təqdim edib. Və bugünəcən heç yerdə çap olunmayıb.