“Jerusalem Post”: Azərbaycanın Qaradağlı kəndində törədilmiş qanlı qırğın müasir erməni terrorizminə əsl sübutdur

İsrailin “Jerusalem Post” qəzeti siyasi şərhçi Arye Qutun “Azərbaycanın Qaradağlı kəndində törədilmiş qanlı qırğın müasir erməni terrorizminə əsl sübutdur” sərlövhəli məqaləsini dərc edib.

Müəllif məqalədə Holokostun yəhudi xalqının yaddaşında yaşayan dəhşətli və dözülməz faciə olduğunu yazır. Qeyd edir ki, bu, kobud və vəhşi faşist rejiminin yəhudi xalqına verdiyi sonsuz ağrıdır, ona qarşı həqarətidir, bu xalqın amansızcasına məhv edilməsidir. Holokost kimi dəhşətli əzabları yaşamış yəhudi xalqının nümayəndələri taleyin oxşar zərblərinə tuş gəlmiş digər xalqların ağrısına həmişə şərikdir.

Məqalədə oxucuların diqqəti Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zamanı azərbaycanlıların yaşadıqları kənd və rayonlarda ermənilərin törətdikləri genosid aktlarına cəlb edilir. Bildirilir ki, bu hadisələr zamanı erməni işğalçıları bir çox tarixi abidələri dağıdıb, yerli azərbaycanlı əhalini məhv ediblər. Müasir tarixdə Qaradağlı faciəsinə oxşar hadisələr dünyanın bir çox yerlərində baş verib və dünya ictimaiyyəti bunlardan yaxşı xəbərdardır. Məsələn, 1995-ci ilin iyul ayında etnik serb millətçiləri Bosniyanın Srebrenitsa şəhərində 17-70 yaş arasında olan 10 min müsəlmanı qətlə yetirib, bir çoxu diri-diri kütləvi məzarlıqda basdırılıb. Həmin dövrdə Bosniyanın 13 yaşayış məntəqəsində müsəlmanlara qarşı kütləvi qırğınlar törədilib. Bu hadisələr nəticəsində 200 mindən çox günahsız insan öldürülüb, minlərdə adam yaralanıb, 20 milyondan çox insan evindən-ocağından didərgin düşüb. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, Avropa Parlamenti və başqa beynəlxalq təşkilatlar 13 Bosniya məntəqəsində törədilmiş bu qırğınlardan yalnız birini - Srebrenitsa qətliamını rəsmi olaraq tanıyır, amma ermənilərin azərbaycanlılara qarşı törətdiyi genosidi görməzliyə vururlar.

1985-ci il noyabrın 28-də bədnam erməni terroristi, ASALA erməni terror təşkilatının lideri Monte Melkonyan Fransada 6 il müddətinə həbs olunub. 1990-cı ildə həbsxanadan çıxandan sonra o, dərhal Ermənistana gedir, terror əməllərinə davam etmək üçün Dağlıq Qarabağa göndərilir. ASALA-nın rəhbərlərindən biri olan peşəkar terrorçu Melkonyan dünyada türk diplomatlarının ölümü ilə nəticələnən bir sıra terror aktlarının təşkilatçısıdır. Melkonyan bir çox illər ərzində dünyanın qaynar nöqtələrində, o cümlədən Livanda, Bekaa vadisində İsrailə qarşı terror aktları törədib. İsrail xüsusi xidmət orqanları onu axtarsa da ələ keçməyib. Azərbaycanın Xocavənd rayonunun işğalı vaxtı o, erməni terror qrupunun komandiri idi.

1992-ci ilın fevral ayında Monte Melkonyanın rəhbərliyi altında erməni silahlı qüvvələri və Livanın “Arabo” və “Aramo” terror qruplarında məşq keçmiş erməni dəstələri eyni vaxtda hücum edərək Xocavənd rayonunun Qaradağlı kəndini hər tərəfdən mühasirəyə alır. Sonradan məlum olur ki, 366-cı rus alayının əsgər və zabitləri də işğalda iştirak ediblər. Aramo, Arabo və Avonun (Monte Melkonyan) muzdluları Xankəndidə yerləşən 366-cı motoatıcı alayın köməyi ilə 1992-ci il fevral ayının 17-də mühüm strateji əhəmiyyəti olan Qaradağlı kəndini işğal edib. Ermənilər ondan bir həftə sonra Xocalı genosidini törədiblər.

Qaradağlı uğrunda döyüşlərdə 145 nəfər öldürülüb, onlardan 54-ü bir gündə qətlə yetirilib. Ümumiyyətlə isə, erməni muzdlularına qarşı döyüşdə Xocavənddə 154 nəfər öldürülüb, onlardan 15-i qadın, 13-ü uşaqdır. Yerli müdafiə batalyonunun döyüşçüləri son nəfəsə qədər vuruşub, böyük igidlik nümayiş etdirib, amma kömək gəlmədiyinə görə mühasirədən çıxa bilməyib.

Doqquz gündən sonra “Arabo” erməni dəstələri Xocalının günahsız əhalisinə qarşı genosid törədib. Bu genosid aktında Monte Melkonyan, Ermənistanın hazırkı prezidenti Serj Sarkisyan, keçmiş müdafiə naziri Seyran Ohanyan və digər erməni başkəsənləri iştirak ediblər. Bu canilər orada 613 nəfəri qətlə yetirib. Onların arasında uşaqlar, qadınlar, qocalar və mülkü əhalı də var. Min nəfərə qədər insan ömürlük şikəst olub. Həmin faciə gecəsi 1275 nəfər insan əsir götürülüb, 150 nəfərin taleyi hələ də məlum deyil.

Monte Melkonyanın qardaşı Markar Melkonyan özünün “Qardaşımın yolu: Bir amerikalının Ermənistana həlledici səfəri” kitabında yazır: “Doqquz il əvvəl Monte döyüş təlimi gündəliyində yazmışdı: “Komandir pusquda atəş açmaq əmrini öz bildiyi formada verməlidir (əvvəlcə B-7 qranatomyotu ilə ya da daha çox itkiyə səbəb olan bir silahla atəş açmaq lazımdır)”.

İndi o, özü B-7 qranatomyotunu çiyninə götürüb, hədəfi seçib və tətiyi basıb. Birinci atəş müdafiə xəttini keçib ikinci mərtəbədə pəncərənin küncünü dağıdıb, içəridə partlayan qəlpələrin gur alovu bayıra vurub. Həmin atəşdən sonra ermənilər kəndi gülləboran etməyə başlayıb, sonra kəndə dolublar. Güllə yağışı altında qalan azərbaycanlı müdafiəçilər bir neçə kilometr arxada olan Ağdama radio ilə xəbər verirlər ki, onlar hücumun qabağını ala bilmirlər. Müdafiəçilərin cavab atəşləri susandan sonra Monte B-7-ni yerə qoyub ermənilərin Qaradağlını hər tərəfdən necə mühasirəyə aldığını seyr etməyə başlayır.

Axşama yaxın, saat beşdə erməni dəstələri öz məqsədlərinə çatdılar. Həmin gün ermənilərdən yalnız bir nəfəri öldü, yük maşınının kuzasında isə qırx səkkiz azərbaycanlı əsir vardı. Onları sonradan erməni əsirlərlə dəyişmək üçün Xankəndiyə apardılar. Montenin ilk dəfə komandirlik etdiyi Qaradağlı döyüşü sona çatırdı. Amma tezliklə vəziyyət dəyişdi. “Arabo” və “Aramo” dəstələri qırx səkkiz əsiri, o cümlədən bir neçə qadını və başqa mülki şəxsləri kəndin kənarındakı xəndəyə doldurdu. Əsirlərdən biri sarıqlı əlinin altında saxladığı qranatın fitilini çəkib partlatdı. Partlayış erməni döyüşçüsü Levonun ayağını üzdü. “Arabo” və “Aramo” döyüşçüləri öldürülmüş yoldaşlarına görə onsuz da qəzəbli idi, ona görə də onlar əsirləri süngü ilə, güllə ilə öldürməyə başladılar. Əsirləri son nəfərinədək qətlə yetirdilər.

1992-ci il fevral ayının 15-də erməni silahlı dəstləri hər tərəfdən Qaradağlı kəndinə hücum etdi. Qonşu erməni kəndindən olan silahlılar, muzdlular, 366-ci rus alayının əsgər və zabitləri bu hücumda iştirak edirdi. Amma kəndə yaxınlaşmaq elə də asan deyildi.

Yerli məktəbin direktoru Nobil Zeynalov, zabit Xanəli Hüseynov, könüllü dəstənin döyüşçüsü Altay Hasanov birinci postda idilər. Döyüş çox ağır idi. Kəndin cəsur qadınları aramsız atəş altında olan döyüşçülərə silah və ərzaq gətirir, yaralılara ilk yardım göstərir, onları arxaya daşıyır, yenidən atəş nöqtəsinə gətirirdilər.

Qaradağlı döyüşünü görən sakinlərin dedikləri Melkonyanın sözlərini tamamilə təsdiq edir, baş verənləri təfərrüatı ilə çatdırır.

Girovluqdan azad edilmiş İlqar Hüseynovun ifadəsi:

-1992-ci il fevral ayının 15-də səhər saat 6-da bizim kəndə hər tərəfdən hücuma keçdilər. Biz kənddə 118 nəfər idik. Onun 11-i qadın, qalanları isə kişi idi. Döyüş başladı, düzdür, bizim texnikamız yox idi, ancaq biz onlara layiqincə cavab verirdik. Bir sutka biz onlarla döyüşdük. Bizdən 8 nəfər həlak oldu, sayımızın azalmasına baxmayaraq, biz döyüşü davam etdirirdik. Erməniləri vurub kənddən çıxardıq. Fevralın 16-sı günü ermənilər yenidən hücuma başladılar. Onlar texnika ilə hücuma keçdilər, biz artıq tab gətirə bilmirdik. Onlar tərəfdən döyüşdə əsasən muzdlular iştirak edirdilər. Onlara başçılıq edən Manvel (ad şərti olub) deyilənə görə, Fransadan gəlmiş erməni idi.

Fevralın 17-də saat 3-də artıq silahımızın qurtardığını bilib atəşi dayandırdılar. Ona görə ki, onlardan ölən çox idi. Ermənilər biri-birinə deyirdilər ki, bizdən (ermənilərdən) çox adam ölüb. Bir nəfərimizi kəndin içində ağacla döyə-döyə öldürdülər. Sonra 92 girovu götürüb Xankəndi istiqamətinə apardılar. “Bəylik bağı”na çatanda 32 nəfərimizi orada güllələdilər və güllələməklə ürəkləri soyumadığı üçün başlarını kəsib sellofan torbalara yığırdılar. Meyitləri isə silos quyusuna doldurdular. Üç kilometr getdikdən sonra isə daha bir nəfəri güllələdilər. Sonra bir nəfəri də güllələdilər.

Girovluqdan azad edilmiş Tevon Tağıyevin ifadəsi:

-1991-ci ilin sonlarında Qaradağlı kəndi ətraf kəndlərdə yaşayan ermənilər tərəfindən mühasirəyə alındı. Kəndə gediş-gəliş tamam kəsilmişdi. 1992-ci ilin yanvar ayından başlayaraq qadınları və uşaqları helikopterlərin köməyi ilə kənddən çıxarmağa başladıq. Kəndə hücumlar ara vermirdi. Fevral ayından artıq helikopterlər də gəlmədi. Kəndin ətrafla əlaqəsi tam kəsildi, kəndə hücumlar isə dayanmadı. Ayın 17-dək kəndi müdafiə edə bildik. Kənardan heç bir kömək gəlmədi. Nəhayət, güllələr qurtardı və erməni silahlı birləşmələri kəndi işğal etdi.

Kəndi işğal etdikdən sonra ermənilər kəndə hücum vaxtı öldürülmüş ermənilərin meyitlərini kolxoz idarəsinin qarşısına düzüb çəkiliş aparırdılar. Bir nəfər qadın jurnalist veriliş hazırlayırdı. Ermənilər həmin şəxslərin guya erməni kəndinə hücum edən azərbaycanlılar tərəfindən öldürüldüyünü dünyaya çatdırırdılar.

117 nəfər kənd sakinini iki yük maşınına (cavanları ayrı, yaşlıları ayrı) yığdılar və Xankəndi istiqamətinə apardılar. Kəndin kənarına çatmamış iki nəfəri də maşından yerə salıb güllələdilər. Kəndin 2 kilometrliyində yerləşən “Bəylik bağı”nda bizdən arxada gələn maşını saxladılar. Təxminən aramızda 50-60 metr məsafə olardı. “Bəylik bağı”nda erməni qadın və uşaqlar yığışıb çalıb-oynayırdı. Maşını da onların yanında saxlayıb düşməyi əmr etdilər. Cavanlar düşmək istəmədiyi üçün maşının üstünə atəş açdılar və bir neçə adam qətlə yetirildi. Camaat məcbur qalıb maşından töküldü. Toy-bayram edən erməni qadın və uşaqların gözü qarşısında Qaradağlıdan olan cavanları sıraya düzüb güllələdilər. Mənim oğlum Telman dözməyib gizlətdiyi qranatı çəkib qışqıraraq ermənilərin üstünə yürüdü. Qranat partladı və Telman özü ilə on ermənini də öldürdü. “Bəylik bağı”nda ermənilər 33 Qaradağlı sakinini qətlə yetirdilər. Sonra meyitləri yaxınlıqdakı silos quyusuna töküb basdırdılar. Bir az getdikdən sonra Cəmiyyət kəndində mülki ermənilərin gözü qarşısında iki nəfəri də güllələdilər. Xankəndiyə 5-6 kilometr qalmış hamını maşınlardan düşürüb paltarlarını soyundurdular. Bizi piyada Xankəndiyə gətirdilər. Yol boyu mülki ermənilər bizə daş atır və tüpürürdülər. Qaradağlı kəndinin Ermənistan silahlı birləşmələri tərəfindən işğalı nəticəsində Azərbaycan Respublikasının 26 vətəndaşı hazırda (15 fevral 2017-ci il tarixə olan məlumat) itkin düşmüş şəxs kimi Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyasında qeydiyyatdadır. Onlardan 15 nəfərin əsir-girov götürülməsi və saxlanılması barədə şahid ifadələri var. İşğal zamanı əsir və girov götürülmüş sakinlərdən 50 nəfər müxtəlif vaxtlarda azad edilib.

Bütün bu qəddar və qeyri-insani hərəkətlər dünyaya çar çəkib özünü “soyqırımı” qurbanı kimi, kasıb və bədbəxt göstərməyə çalışan erməni terrorçuları tərəfindən həyata keçirilib. Bu hadisələr XX əsrin sonunda dünya ictimaiyyətinin gözü qarşısında törədilib. Belə faciələrə laqeyd qalmaq mümkün deyil, çünki cinayət və bu kimi şər əməlləri cəzalandırmadıqca onların yenidən təkrarlanması ehtimalı artır.

Müxtəlif mənbələrdən bilirik ki, Azərbaycanın işğal olunmuş torpaqlarında erməni terrorçuları azərbaycanlı məhbusları alman faşistlərinin bir vaxtlar yaratdıqları konsentrasiya (hərbi və ya ölüm düşərgəsi) düşərgələrində qeyri-insani şəraitdə saxlayır və müxtəlif şaxtalarda ağır işlərdə istismar edirlər.

Qeyri-ixtiyari olaraq sual meydana çıxır: beynəlxalq ictimaiyyət, beynəlxalq təşkilatlar, xüsusilə ATƏT-in Minsk qrupu nə vaxta qədər Azərbaycan Respublikasının ərazisinin 20 faizi işğal altında ola-ola, beş min azərbaycanlının hazırda girovluqda olduğunu, neçə-neçə şəhər və kəndin viran olduğunu, bir milyondan çox qaçqın və məcburi köçkünün olduğunu bilə-bilə təcavüzkar Ermənistan dövlətinə qarşı güzəşt olunmasına səsləyəcək.

İndiyə qədər qəbul edilmiş beynəlxalq konvensiyalar da Qaradağlı və Xocalı faciəsi kimi soyqırımı aktlarını qətiyyətlə pisləyir, onların qəbuledilməz olduğunu bəyan edir.

Azərbaycan xalqı 1948-ci il 9 dekabr tarixli “Soyqırımı cinayətinin qarşısının alınması və cəzalandırılması haqqında Konvensiya”nı rəhbər tutaraq, Ermənistan Respublikasına qarşı BMT-nin Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində iddia qaldırmaq üçün bütün hüquqi əsaslara malikdir.

Dünya bilməlidir ki, bu cinayət təkcə Azərbaycan xalqına qarşı deyil, bütün bəşəriyyətə qarşı törədilib. Ermənistanda müxtəlif dövrlərdə yüksək vəzifələr tutan Seyran Ohanyan, hazırkı prezident Serj Sarkisyan, həmçinin Robert Köçəryan və başqaları həmin soyqırımının təqsirkarları kimi beynəlxalq məhkəmə qarşısında cavab verməlidir.

“Cinayət cəzasız qalmamalıdır. Ermənistanın hərbi-siyasi təcavüzü beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən qınanmalı, beynəlxalq təşkilatlar, dünya ölkələrinin parlamentləri Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarında törətdiyi Qaradağlı və Xocalı soyqırımlarına beynəlxalq səviyyədə hüquqi-siyasi qiymət verməlidir və “əsl soyqırımı” kimi qiymətləndirməlidir”, - deyə müəllif fikirlərini tamamlayıb.