ABŞ-ın məşhur radiosunda Kəlbəcərin işğalından danışılıb

ABŞ-da məşhur və geniş auditoriyaya malik olan Con Batçelor Şou radio verilişi canlı yayımda Azərbaycanın ABŞ-dakı səfiri Elin Süleymanovdan müsahibə alıb.

Müsahibə zamanı aparıcı səfirdən 25 ildir Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş Kəlbəcərlə bağlı xatirələrini bölüşməyi xahiş edib.

E.Süleymanov atasının geoloq olduğunu, mineral yataqlarının kəşf edilməsi məqsədilə Kəlbəcərə səfər etdiyini və onun da atası ilə birlikdə Kəlbəcərdə olduğunu bildirib. Kəlbəcərin olduqca gözəl bir diyar olduğunu bildirən diplomat buradakı dağların, kanyonların dünyanın ən gözəl təbiət mənzərələrindən olduğunu diqqətə çatdırıb. O, bu gözəl rayonun hazırda Ermənistanın işğalı altında olduğunu, etnik təmizləməyə məruz qaldığını bildirib.

Aparıcının həmin dövrdə Kəlbəcərdəki həyat şəraiti, oradakı evlər, əhalinin yaşayışı barədə sualını cavablandıran səfir əsasən kənd təsərrüfatının inkişaf etdiyi bu ərazinin öz orijinallığı ilə yadda qaldığını bildirib. Burada evlərin daşdan, əsasən çay daşından tikilməsi, rayonun ümumilikdə dağlıq ərazi olması diqqətə çatdırılıb. Kəlbəcərdən keçən Tərtərçay və onun ətrafındakı kanyonun füsunkarlığından bəhs olunub.

Səfir bu ərazinin həm də olduqca zəngin təbii sərvətlərə malik olmasını diqqətə çatdırıb, Kəlbəcərdəki qızıl, mis yataqlarından danışıb. Diplomat gənc yaşlarında gördüyü qızıl mədənlərinin hazırda Ermənistan tərəfindən qeyri-qanuni şəkildə istismar edildiyini təəssüf hissi ilə qeyd edib.

Daha sonra aparıcı Kəlbəcərdə yaşayan əhalinin aqibəti ilə maraqlanıb, onların harada və necə olmalarını soruşub.

E.Süleymanov Kəlbəcərdə yaşayan əhalinin həmin ərazidən zorla çıxarıldığını, onların hazırda Kəlbəcər dağlarının digər tərəfində salınmış qaçqın düşərgələrində yaşadığını qeyd edib. Bu xüsusda səfir Amerika yazıçısı Tomaz Qoltzun çəkdiyi Kəlbəcərdən çıxmaq məcburiyyətində qalan əhali ilə dolmuş mülki helikopterin fotosunu xatırladıb. Bir sıra insanların isə qarlı, soyuq hava şəraitində Murov dağına qaçmağa məcbur olması və onların bir çoxunun ölümlə üzləşməsini ağrı ilə bildirib. Bu hadisənin faciəvi, lakin xalqın qəhrəmanlıq tarixi olmasını qeyd edib. Səfir UNHCR-da (BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı) işlədiyi dövrdə bu insanların bəziləri ilə təmaslar qurduğunu, onların çox ağır hekayələrinin olduğunu diqqətə çatdırıb.

Aparıcının onların hazırda öz vətənlərinə geri dönmək istəklərinin olub olmaması sualını diplomat cavablandıraraq deyib ki, iki azərbaycanlı, o cümlədən Rusiya vətəndaşı olan həmvətənlərimizin öz valideynlərinin məzarını ziyarət etmək üçün Azərbaycanın Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş ərazilərinə keçməsi, lakin Ermənistan tərəfindən əsir götürülərək hələ də geri qayıtmamasını xatırladıb. Səfir bildirib ki, Kəlbəcərdə olmuş heç bir insan buradan geri dönmək istəmir və məcburi köçmüş azərbaycanlılar əlbəttə ki, vətənlərinə qayıtmaq istəyirlər. O, Kəlbəcərdə olmasından uzun illər ötsə də, hələ də bu ecazkar diyarın təsiri altında olduğunu bildirib, onun gözəlliyini Amerikanın əfsanəvi Qrand Kanyonu (Grand Canyon) ilə müqayisə edib.

Aparıcı Sovet İttifaqının dağılmasına təsadüf edən, 1980-ci illərin sonundan başlayan münaqişənin 1994-cü ilin may ayında atəşkəsə dair sazişin imzalanmasına baxmayaraq, hələ də nəticəsiz qaldığını bildirib, təmas xəttində atəşkəsin pozulması hallarını xatırladıb. O, Azərbaycanın münaqişənin nəticəsiz qalması ilə bağlı BMT və ATƏT-ə müraciətlər etməsinə toxunub.

Azərbaycan səfiri münaqişənin həlli yolunda müəyyən irəliləyiş gözlədiyini, sülhün regiondakı bütün ölkələrin xeyrinə olduğunu bildirib. E.Süleymanov azərbaycanlılar və ermənilərin Azərbaycan torpaqlarında birlikdə, əvvəllər olduğu kimi yaşayacağına ümidini ifadə edib. O, bildirib ki, Kəlbəcərin Ermənistan tərəfindən işğalı ilə Azərbaycanın beynəlxalq sərhədləri Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən kobud şəkildə pozulub və məhz Kəlbəcərin işğalı nəticəsində BMT Təhlükəsizlik Şurası dərhal Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğal olunmuş Azərbaycan ərazilərindən çıxarılmasını tələb edən qətnamə qəbul edib. Səfir E.Süleymanov Rusiya ilə yanaşı, münaqişənin həllində ABŞ-ın da fəal olmasının vacibliyini vurğulayıb.

C.Batçelor sonda bir gün səfir Elin Süleymanovun onu gənclik illərində atası ilə gəzdiyi Kəlbəcər torpaqlarına aparacağına ümid etdiyini bildirib.

Müsahibənin tam versiyasını https://audioboom.com/posts internet səhifəsindən əldə etmək olar.

Qeyd edək ki, Con Batçelor Şou gündəlik həyatda aktual olan beynəlxalq hərbi, siyasi və iqtisadi mövzulara həsr olunur, ABŞ-da federal ABC Radio Şəbəkəsinə daxil müxtəlif ştat və şəhərlərdə geniş çeşidli radio kanallar tərəfindən həm canlı, həm də audio yazısı geniş yayımlanır. Həftənin hər günü yayımlanan bu şou ABŞ-da milyonlarla dinləyici auditoriyasına malikdir.

Yusif Babanlı