Frankofoniya üçün qara ləkə: Paşinyanın sərsəm çıxışı

Sülh, əməkdaşlıq və sabitliyə həsr edilmiş bir beynəlxalq tədbirin Ermənistanda keçirilməsi əsrin anlaşılmazlıqlarındandır. Çünki Cənubi Qafqazda yalnız Ermənistan regionun iki böyük dövləti ilə diplomatik münasibətlər qura bilməyib, uzun illərdir ki, bütün qonşu ölkələrə ərazi və mədəni iddialar edir, Azərbaycanın torpaqlarının 20 faizini havadarlarının yardımı ilə işğal edib və başqa böyük dövlətin forpostudur. Bunlar o deməkdir ki, Ermənistan adlı ölkə nə müstəqildir, nə suverendir, nə də sivil xarici siyasət yeridə bilir. O, satellit dövlət kimi kənardan verilən əmrlərə tabedir. Belə bir statusu olan dövlətin hansısa ciddi beynəlxalq tədbiri keçirməsi dərk edilən deyil. Bu səbəbdən Beynəlxalq Frankofoniya Təşkilatının 17-ci sammitinin tam iflasa uğradığı haqqında danışmaq olar. Zaman gələcək, avropalıların özləri deyəcəklər ki, "Frankofoniya İrəvanda öldü və Parisdə dəfn edildi". Nikol Paşinyanın da İrəvanda keçirilən 17-ci sammitdəki çıxışı, dəfn mərasimi üçün hazırlanmış nekroloq idi.

Təcavüzkarın "sülhsevərliyi": Frankofoniya ziddiyyətləri

Müasir geosiyasi proseslərdə ziddiyyətlər kifayət qədərdir. Bir neçə ildir ki, analitiklər, siyasi liderlər və ekspertlər faktiki olaraq bundan bəhs edirlər. Belə bir nəticənin çıxarılması əsassız deyil. Məsələ belədir ki, real olaraq qlobal və regional siyasətdə elə təzadlı hadisələr baş verir ki, onları sağlam məntiqlə izah etmək mümkün deyildir. Daha düşündürücüsü odur ki, həmin hadisələrin real məzmunu barədə hətta böyük dövlətlərin liderləri riyakarlıqla danışırlar. Yəni həqiqəti etiraf edib, ədalət prinsipinin tapdandığını açıq bəyan etmək əvəzinə, yalanı, haqsızı, təcavüzkarı dəstəkləməyə cəhd göstərirlər. Ermənistanda keçirilən Beynəlxalq Frankofoniya sammitində də bu mənzərə müşahidə edildi.

Öncə qeyd edək ki, dünyanın 5 fərqli qitəsində 890 milyon insanın yaşadığı, 58 dövlətin təmsil olunduğu və əsasən fransızdilli ölkələri özündə birləşdirən bu təşkilatın sammitinin Ermənistanda keçirilməsinin özü nonsensdir. Onu nəzərə almaq lazımdır ki, Frankofoniya, əslində, sülh, barış, əməkdaşlıq, dostluq, birlik kimi ülvi məqsədlərə xidmət etməlidir. Ancaq onun lideri indi də 90 min kilometrdən çox sahəsi olan müstəmləkəsi ilə Fransadırsa, hansı bərabərlikdən, insan haqlarından, sülhdən və əməkdaşlıqdan danışmaq olar?

Digər tərəfdən, ekspertlər yekdilliklə vurğulayırlar ki, Ermənistanın nə coğrafi, nə geosiyasi, nə də mədəni faktor kimi fransız dilinə heç bir aidiyyəti yoxdur. Üstəlik, Ermənistanın sülh və barışı, əməkdaşlıq və bərabərliyi öz şüarı etmiş bir təşkilatda təmsilçiliyi bir yana, 2 illik ona sədrlik etməsi müasir siyasətin paradoksal ziddiyyətlərindəndir.

Əslində, burada bir məntiq vardır. Çünki bu təşkilatda nüfuz uğrunda Kanada ilə ölüm-dirim savaşı aparan Fransanın özü yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi hələ də koloniya saxlayır. Necə deyərlər, "oxşar oxşarına can atır". Bu qədim yunan aforizmi öz təsdiqini 17-ci Frankofoniya sammitindəki çıxışlarda, intriqalarda və yekun bəyannamədə öz əksini tapdı. Lakin bu saxtalıq, yalan və ikili standart, daha çox Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın çıxışında əks olundu.

Bu adam utanmadan cəmi bir neçə dəqiqə çəkən çıxışında dörd dəfə "birgə yaşamaq" ifadəsini işlədib. Özü də müxtəlif kontekstlərdə. O, "azad, ədalətli və həmrəyliyin olduğu" cəmiyyətdə, "ümumi rifahın hökm sürdüyü, zəngin Frankofoniya məkanında", "həmrəyliyə, humanitar dəyərlərə və müxtəlifliyə hörmətin olduğu bir məkanda", "sülh və tərəqqi regionunda" birgə yaşamaqdan dəm vurub. Reallıq isə göstərir ki, bütün bu gəlişigözəl sözlərin nə Ermənistana bir ölkə kimi, nə də N.Paşinyana bir lider kimi aidiyyəti vardır. Bunlar tamamilə əks qütblərdə qərar tutmuş varlıqlardır.

"Qoçaq uşağın" yalanları: erməni lider kimi aldadır?

Faktlara baxaq. Öz ərazisindən bütün qeyri-erməniləri, əsasən də Azərbaycan türklərini qovan bir ölkənin cəmiyyəti necə azadlığa, insan haqlarına, ədalətliliyə və həmrəyliyə nümunə ola bilər? Frankofoniya yarandığı vaxtdan 22 il sonra Ermənistan bəşəriyyətə qarşı Xocalı soyqırımı kimi dəhşətli bir cinayəti törədib. Buna baxmayaraq, Ermənistanı həm bu təşkilata üzv qəbul ediblər, üstəlik, ona sədrliyi də verirlər. Ədalət budurmu? Həmrəylik budurmu? Kimlərin həmrəyliyidir – koloniyaçıların, işğalçıların, istismarçılarınmı?

Və bu barədə işğalçı Ermənistanın baş naziri Frankofoniyanın sammitində bəhs edir. Dünyaya ağıl öyrətməyə çalışır. O deyir ki, biz (yəni ermənilər) "Frankofoniya məkanında birgə yaşamaq" ideyasına sadiqik. Onda Fransa da Ermənistanın ancaq ermənilərin yaşadığı məkan olması kimi şovinist ideyasına sadiqdir. Onda bu ölkənin Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində nə işi var? Bundan başqa, "ümumi rifahdan" dəm vuran N.Paşinyana niyə sual etmirlər: "Ermənistan hansı proqramı ilə regionun ümumi rifahına xidmət edib və edir?". İrəvan, ümumiyyətlə, bu növ proqramlar hazırlamayıb və belə görünür ki, o qabiliyyətdə də deyil. Ancaq Frankofoniyanın 58 üzvünün nümayəndələri oturub N.Paşinyanın riyakarlığını sakitcə seyr edirlər.

N.Paşinyan isə özünün haqlı olduğunu xəyal edərək həmrəyliyə, humanitar dəyərlərə və müxtəlifliyə hörmətdən danışır. Buyurun, ölkəsindən müxtəliflik yarada biləcək bütün demoqrafik və mədəni dəyərləri deportasiya edəndən sonra müxtəlifliyə "hörmət"dən danışmağın ən həyasız variantı! Ermənistanda barmaqla göstərməyə bir qeyri-erməni qalmayıb, ancaq frankofoniyaçılar erməni baş nazirin bu cəfəng sözlərini dinləyirlər, lakin etiraz etmirlər. Heç sual da verilmir ki, "bəs, siz Ermənistanda bu müxtəlifliyi necə təmin edirsiniz ki, başqa kontekstdə monomillətdən bəhs edirsiniz?".

N.Paşinyan isə zalın susduğunu görüb, səsini ucaldır: "Ekstremizm, dözümsüzlük və nifrətə qarşı birgə yaşamalıyıq"! Əcəba, bunu erməni siyasətçi deyir? Bəs, hər an türklərə və müsəlmanlara qarşı təhqiramiz ifadələr işlədən, saxta danışan, türkə nifrət yayan, adi idman yarışında belə "müsəlman zibil" ifadəsini işlədən erməni deyilmi? Və bunu eşidəndə Emmanuel Makron, Castin Trüdo, Mişel Jan, görəsən, azacıq da olsa, vicdan əzabı, xəcalət çəkdilərmi?

Burada da müqavimət görməyən N.Paşinyan xroniki psixoloji eybəcərliyini ortaya qoyur. O, Azərbaycanı Dağlıq Qarabağ münaqişəsində "ziddiyyətli mövqe" tutmaqda ittiham edir, Dağıq Qarabağ "xalqının" danışıqlarda əsas söz sahibi olması cəfəngiyatını təkrarlayır, sülh yolu ilə həldən dəm vurur və hamını "daha ədalətli və dözümlü dünya qurmağa" dəvət edir.

Erməni baş nazir çəkinmədən "yeni soyqırımların qarşısı alınsın" kimi ifadə də işlədir. Özü də fikrini əsaslandırmaq üçün BMT qətnamələrinə müraciət edir. Bunun da nə dərəcədə saxta və sərhədsiz bir iddia olduğu aydındır. Birincisi, Ermənistan istinad etməyə çalışdığı BMT-nin dörd məlum qətnaməsini uzun illərdir ki, heçə sayır, onları faktiki olaraq qəbul etmir. Həmin qətnamələrdə aydınca yazılıb ki, Ermənistan işğal etdiyi Azərbaycan torpaqlarını qeyd-şərtsiz tərk etməlidir. Buna nə fikir verən, nə də əməl edən bir ölkənin baş naziri hansı əsasla "Soyqırımı cinayətinin qarşısının alınması və cəzalandırılması haqqında" BMT Konvensiyana əməl edilməsindən danışır? Özü də bu barədə N.Paşinyan BMT TŞ-nin üzvlərindən birinin dövlət başçısının üzünə deyir. Halbuki dörd qətnamənin qəbuluna Fransa da səs verib. Bunu Fransanın öz səsini "udması" kimi qəbul edə bilərikmi?

İkincisi, Xocalı soyqırımını bütün dünyanın gözü qarşısında törətmiş bir dövlətin baş nazirinin "soyqırımlar olmasın" deməyə nə mənəvi, nə siyasi, nə də insani haqqı vardır. İşğalçı hələlik əsir saxladığı minlərlə azərbaycanlını azadlığa buraxsın, zəbt etdiyi torpaqları tərk etsin və Xocalıya görə Azərbaycan xalqından və dünyadan üzr istəsin, sonra hansısa təklif verməyi düşünsün. Bunlar olmasa, hansı məqamda olmasından və hansı tədbirdə çıxış etməsindən asılı olmayaraq, heç bir erməni siyasətçi "yeni soyqırımlar olmasın" demək haqqına sahib deyil!

Bütün bunların fonunda Frankofoniya təşkilatının 17-ci sammitinin qəbul etdiyi "Böhran vəziyyətləri, böhrandan çıxış və Frankofon ərazisində sülh quruculuğu" adlı qətnamədə münaqişələrin gücdən istifadə etməmək və hədələməmək, ərazi bütövlüyü və xalqların öz müqəddəratını təyinetmə prinsipi əsasında sülh yolu ilə həllini nəzərdə tutan danışıqlar prosesinə yenidən başlanılmasının ifadə olunmasının birbaşa Ermənistana aidiyyəti olduğu aydın görünür. Çünki həmin şərtləri pozan yalnız Ermənistandır. Helsinki Yekun Aktının müddəalarına əməl etməyən rəsmi İrəvandır.

Çox təəssüf ki, bütün bunlar Fransa prezidenti və Kanadanın baş nazirinin iştirak etdiyi tədbirdə baş verib. Görünür, onların hər ikisini Frankofoniyaya kimin liderlik etməsi məsələsi düşündürüb, N.Paşinyanı heç dinləməyiblər. Parisi Kanadanın Afrikadakı fəallığı narahat edir, Ottavanı isə Fransanın bunu qısqanclıqla qarşılaması düşündürür. Milyonlarla insan isə yüksək tribunalardan paşinyanların yalanını eşitmək məcburiyyətindədir. Bu səhnə təşkilatın baş katibi Mişel Janın "Frankofoniya ölü təşkilatdır" qənaətini tam təsdiq edir. Nikol Paşinyanın çıxışı isə ölü təşkilatın dəfn mərasimində söylənən məzmunsuz nekroloqdur!

Newtimes.az