Hacıbaba Hüseynov - Qızıl Fond (VİDEO)

Hacıbaba Hüseynov 15 mart 1919-cu ildə Bakı şəhərinin Çəmbərəkənd məhəlləsində, dənizçi Hüseynəli Hacıbaba oğlunun ailəsində anadan olmuşdur. Ruhani ailəsində böyümüşdür. Erkən yaşlarında məsçidlərdə, yas məclislərində nohə və mərsiyyə söyləyərmiş. 1938-ci ildə xanəndə Zülfü Adıgözəlovun plastinkasını əldə edən Hacıbaba Hüseynov, Zülfünün oxuduqlarını təkrar edir onu yamsılıyarmış. Dostları da gənc Hacıbabaya deyərmişlər ki, sən oxuyanda elə bilirik Zülfü oxuyur. 1941-ci ildə Böyük vətən müharibəsinin başlaması ilə, gənc Hacıbaba muğam oxumağa fasilə verib "Parkommuna" zavodunda tornaçı işləməyə başlayır. Öz dediyinə görə, ucadan olmasada, ürəyində həmişə muğam oxuyarmış. 1945-ci ildə müharibə bitəndən sonra, o zamanlar artıq tanınan xanəndə olan, həm də Hacıbaba Hüseynovun baldızı olan Sara xanım Qədimova, Hacıbaba Hüseynovu görkəmli pedaqoq, tarzən Əhməd Bakıxanovla tanış edir. Əhməd müəllim gənc Hacıbabanı öz ansamblna işə getirir. Hacıbaba ustad həmin ansamblda üç il çalışmışdır. Güclü hafizəsi sayəsində eşitdiyi dini musiqi nümunələrini, muğamları dərindən mənimsəmiş, əruz vəzninin qayda-qanunlarını mənimsəyərək qəzəllər yazmağa başlamışdır. Həmin vaxtlarda Hacıbaba Hüseynov ansamblla çıxış edən xanəndələrdən, musiqiçilərdən, Əhməd Bakıxanovdan muğamın incəliklərini öyrənir və ömrünün sonuna qədər Əhməd Bakıxanovu özünün əsas ustadı hesab edir. Toylarda nağara çalan Hacıbabanı, bəzən toy sahibləri oxutdurarmışlar. Hacıbaba Hüseynov xatirələrinin birində söyləyir ki: - "Bir gün Zülfü Adıgözəlova söyləyirlər ki, bir cavan oğlan var, nağara ifa edir və oxuyur, yaman səni yamsılıyır. Zülfü məni öz yanına konservatoriyaya çağırdı və oxumaqmı xahiş etdi. Oxuyub qutarandan sonra dedi ki, yaxşı oxuyursan, amma məni yamsılama. O vaxtdan öz ifa tərzimi seçdim." Onun səs diapozonu o qədər geniş olmasa da, öz tembrinə görə təsirli və məlahətli idi. Xanəndənin zəhmətsevərliyi və sənət axtarışları nəticəsində əldə etdiyi ifaçılıq texnikası, poeziya və muğamı yüksək bədii zövqlə uzlaşdırma qabiliyyəti muğam biliciləri və musiqisevərlər tərəfindən yüksək dəyərləndirlimişdir.

1963-cü ildə Zülfü Adıgözəlovun vəfatından sonra, Əhməd Bakıxanov Hacıbaba Hüseynovu Azərbaycan Dövlət Musiqi Məktəbində muğamatdan dərs deməyə dəvət edir. Hacıbaba Hüseynov ömrünün sonuna qədər, 30 il ərzində həmin məktəbdə dərs demiş, xanəndələr yetişdirmişdir. Xanəndənin tələbələri arasında belə görkəmli sənətkarlarımız var - Nəzakət Məmmədova, Qədir Rüstəmov, Səxavət Məmmədov, Zaur Rzayev, Teymur Mustafayev, Aqil Məlikov, Səfər Mirzəyev, Sabir Əliyev, Bilal Əliyev, Zabit Nəbizadə, Sahib İbrahimov və s. Görkəmli sənətkarlarımız Ağaxan Abdullayev, Məmmədbağır Bağırzadə və Alim Qasımov Hacıbaba Hüseynovun birbaşa tələbələri olmasalarda, Onun ifasından çox bəhrələniblər və qoyduğu məktəbin laiqincə təmsil ediblər. Hacıbaba Hüseynovun yaratdığı çoxsaylı təsniflər musiqi irsinə daxil olmuş və muğam ifaçılığında geniş yayılmışdır.

Hacıbaba Hüseynov muğamda oxunan - Rast muğamının "Üşşaq" və "Hüseyni", Novruz-rəvəndə, digər muğamlarda olan "Şah Xətai" şöbələrinin ilk ifaçısı olub. Hacıbaba Hüseynovun təşəbbüsü ilə Bayatı-şiraz muğamının "Dilruba" şöbəsi dərsliyə əlavə olunub.

Hacıbaba Hüseynov 19 Mart 1989-cu ildə Azərbaycanın Əməkdar artisti fəxri adı, 1990-cı ilin oktyabr ayında Xalq artisti fəxri adı ilə təltif olunub.

Hacıbaba Hüseynov xalq yaracılığına da böyük diqqət vermişdir - Azərbaycanın müxtəlif bölgələrindən, habelə Türkiyə və İraqda oxunan xalq yaradıcılıq nümunələrini təsniflərdə istifadə etmişdir, beləliklə, xalqdan topladığını yeniləmiş şəkildə xalqa qaytarır, bu sənət əsərlərin daha da geniş tanınmasına zəmin yaratmışdır.

Hacıbaba Hüseynov 1989-cu ildə 70 illik yubileyindən sonra, ilk dəfə xarici səfərə, böyük bir musiqiçi və ziyalı heyəti ilə İraq səfərinə gedir. 1990-cı ildə Türkiyənin Adana şəhərinə, 1991-ci ildə 1 ay ərzində Fransanın Paris, Marsel, Leon, Monpelye, Belçikanın Brüssel şəhərlərində, İsveçrədə, Hollandiyada konsetrlər verir. Son səfəri 1992-ci ildə on iki nəfərlik musiqiçi heyəti ilə, 2 aydan artıq çəkən İran İslam Respublikasına olur, İranda yadda qalan ifalar edir.

Hacıbaba Hüseynov 24 Oktyabr 1993-cü ildə Sumqayıt şəhərində prokratura işçilərinin qonağı olur. Orada çoxlu söhbət edir, qəzəllərindən deyir və muğam nümunələri oxuyur. Axşama yaxın evə gələn Hacıbaba Hüseynov birinci mərtəbədən səkkizinci mərtəbəyə liftlə qalxır, liftdən çıxıb iki pilləkən düşə bilən Hacıbaba Hüseynov, mənzilinə qədər ailəsinin köməkliyi ilə daxil olur. Ağır xəstəlikdən əziyyət çəkən Hacıbaba Hüseynov, axşam saat 8 radələrində vəfat edib. Mərhum prezident Heydər Əliyevin göstərişi ilə Hacıbaba Hüseynov 26 oktyabr 1993-cü ildə Birinci Fəxri Xiyabanda dəfn olunub.

Azərbaycan Xalq Artisti, xanəndə Sara Qədimovanın yeznəsidir.//