XXI əsrdə bizi qul edən nədir? - MÜZAKİRƏ

Çoxlarımız azad insan olduğumuzu düşünürük. Ancaq mənim sizi məyus edəcək xəbərlərim var. Quldarlıq hələ də ləğv olunmayıb. Sadəcə, forması dəyişib. İnanmırsınızsa, aşağıdakı əhvalatları oxuyun. Milli.Az-ın təqdim etdiyi əhvalatlarda özünüzü görəcəksiniz. Əgər razılaşmırsınızsa, şərhinizi yazın. Bu mövzuda istənilən diskussiyaya hazıram.

Kredit kartları

Elşən Allahverdiyev aya 600 manat pul qazanır. Onun "Bolkart", "Albalı Kart", "World Card" kimi bir neçə kredit kartı var. Bu kartlara üst-üstə borcu 3000 manatdır. Bu kartların xidmətlərindən istifadə etdiyi üçün hər ay əmək haqqının 20 faizini - 120 manat ödəyir. 

Borcları qaytardıqca yeniləri üzərinə gəlir. Yəni nə qədər qaytarsa da, yenidən həmin kartlarla alış-veriş edir və borc, demək olar ki, dəyişməz qalır. Borclardan tamamilə xilas olmaq üçün bir neçə ay ard-arda əmək haqqının yarısını banklara ödəməlidir ki, bunu da edə bilmir. Çünki digər işləri üçün pul qalmır. 



Digər tərəfdən isə reklamlar, minimum ödənişlər, inanılmaz endirimlər onu özünə cəlb edir və hər dəfə borclarını artırır. Elşənin ildən ilə bankları dolandırmaqdan başqa çıxış yolu yoxdur.

Maraqlı fakt: Elşən artıq uzun müddətdir ki, şəxsi biznesini qurmağı arzulayır. Biznesin rentabelli olmağı və 30% illik gəlir onu tamamilə qane edərdi. Ancaq banklara olan borcu imkan vermir ki, Elşən öz arzularını reallaşdırsın.

Avtomobil

Hafiz Quliyev avtomobil həvəskarıdır. Əvvəllər o işə, dərsə, evə metro ilə gedirdi. Sonradan pul toplayaraq "VAZ 2107" aldı. İndi isə öz "07"ni sataraq ilkin ödəniş düzəldib və "Mercedes E-Class" (el arasında bu maşına "dörd göz" və ya "qoşa fara" da deyirlər) alıb. Aydan-aya pulunu güclə çatdırır. Ən vacib şeylərə, misal üçün, tətilə, sağlamlığına xərclənəcək pullara qənaət edir. Ancaq avtomobilinin mühərrikindən gələn anlaşılmaz səsin kəsilməsi üçün simiclik etmir. O, həyatını avtomobilsiz təsəvvür edə bilmir.



Hər ay avtomobil üçün kredit ödəyir, ehtiyat hissələri, sığorta və s. alır, hər gün parkinqə pul ödəyir, xırda cızıqları düzəltmək üçün əlini cibinə salır. İki ildən bir maşının təkərlərini dəyişir, həftədə üç dəfə benzin bakını doldurur. Belə pullar xərcləyərkən heyfslənmir. Çünki maşın üçün pul xərcləmək imkanı var. Ancaq Hafiz dörd təkərli gözəli üçün xərclədiyi xırda pulları hesablasa, dəhşətə gələr. Bu gözəl hər ay onun əməkhaqqının üçdə bir hissəsini, boş vaxtının isə yarısını əlindən alır.

Kiçik xərclər

Ceyhun Vəkilov santexnik işində çalışır. Oradan 10 manat, buradan 20 manat alır. Ümumilikdə götürəndə qazancı pis deyil. Ancaq Ceyhunun pulqabında heç vaxt əhəmiyyətli məbləğdə pul görünmür. Demək olar ki, həmişə əli aşağıdır. 

Nəyə görə? 

Çünki Ceyhun nə qədər qazansa da, heç hesablamadan dərhal xərcləyir. 5 manat evə getmək üçün taksiyə, 5 manat restoranda nahar yeməyinə və s. Nə vaxt qazandığının, necə xərclədiyinin fərqində olmur. 

Əgər Ceyhun özü üçün qeyd dəftəri tutsaydı və gündəlik xərclərini ora yazsaydı, ayın sonunda alınan rəqəmləri görəndə tükləri biz-biz durardı. Onda başa düşərdi ki, gündəlik əhəmiyyətsiz hesab etdiyi naharlar və digər xərclər ayın sonunda böyük məbləğə çevrilir. Anlayardı ki, taksi ilə getmək rahatdır, ancaq cəmi iki ay ictimai nəqliyyatdan istifadə etsəydi, uzun müddət arzusunda olduğu kompüteri ala bilərdi. 

Toylar və ad günləri 

Leyla Nəsirova ailə qurmağa hazırlaşır. Leyla baş menecerin köməkçisi işində çalışır. Sevib seçdiyi oğlan isə İT üzrə menecerdir. Yeni qurulmuş ailənin təxmini büdcəsi 700 manatdır. Toy büdcəsi isə 9900 manata qədərdir.

Leyla öz sevdiyi oğlanla, sadəcə, dövlət qurumuna gedərək nikahı rəsmiləşdirdikdən sonra kiçik restoranda dostların əhatəsində onu qeyd edə bilməzdimi? Bu cür dəm-dəsgah, tamada, müğənni, video, rəqqasələrin gətirdiyi aş və başqa lazımsız xərclər onun nəyinə gərəkdir? Səbəb çox sadədir. Leyla bütün dost-tanışları, qohumları kimi ümumi matrisanın tərkib hissəsidir. Ona zorla təbliğ edilmiş ənənələrdən kənara çıxmır. Bundan əlavə, Leyla hesab edir ki, iki nəfərin illik qazancı belə tədbiri keçirməyə və bir neçə toy fotosu çəkdirməyə imkan verir.

Bu sadəlöhv qızın tərəfdarları deyə bilərlər ki, toy ömürdə bir dəfə olan şeydir... Ancaq bundan əlavə ad günləri, yas mərasimləri, uşaqların doğum günləri, sünnət mərasimləri kimi başqa tədbirlər də var.

Alkoqol asılılığı 

Namiq adlı Bakı sakini hər gün səhər güzgüyə baxır və axır ki, trenajor zalına getməyə və ciddi məşqlərə başlamalıdır ki, pivənin yaratdığı piylənməni aradan götürə bilsin. Ancaq Namiq həftənin beş günü işləyir, işdən sonra isə dostlarla adama bir-iki parç pivə içir. O, heç də alkoqol asılılığından əziyyət çəkmir. O düşünür ki, az miqdarda spirtli içkinin faydası olmasa da, ziyanı da yoxdur. 

Alkoqol və iş onun vaxtını elə tamamlayır ki, trenajor zalına getməyə heç cür imkan tapa bilmir. Həyatının ritmini dəyişmək üçün ciddi stimul da yoxdur. Bundan başqa, ağır iş günündən sonra trenajor zalına getmək heç də zövqlü görünmür. 

Reklamlar

Nərgiz Məmmədli də Bakı sakinidir. O, hər gün Coca-cola içir, Marlboro siqareti çəkir, Dirol saqqızı çeynəyir. Gün ərzində üç dəfə Mc’Donalds hamburgeri yeyir. Ondan hər gün Dolce Gabanna qoxusu gəlir. Öz iPhone-nu da Lui Vitton çantasına qoyur. 

Bununla belə, Nərgiz əmindir ki, reklamlar onun həyatına heç cür təsir göstərmir. Xəstə mədə və boş cib isə onun öz seçimidir. 

Televiziyanın böyük ekranları isə Nərgizi və onun sadəlöhv azğınlığını dəstəkləyir: “Nərgiz, sən azad qadınsan. Sən ağıllı və gözəlsən. Sən hər zaman azad seçim edirsən. Öz maaşına diqqətlə yanaşırsan və dəyərli şeylərə xərcləyirsən”.

Ardı var...