UKRAİNSKİY KRUQ

Maydan qalib gəldi.”Avrora” kreyserindən açılan yaylım atəşləri 21-ci əsrin növbəti hakimiyyət çevrilişini tarixə yazdı.Kralı eşefota hazırlayırlar.Hamı sinik edam mərasimini gözləyir və prezidentin qanlı köynəyini gətirənə mükafat vəd olunub. Revanş götürərək yenidən siyasi səhnəni tutan Ukraynanın Janna dArkı həbsxanada itirdiyi illərin qisasını almaq üçün ölkəsini yeni qırmızı terrora itələyən platformanı avromaydançılara təqdim edərkən qalibiyyətin zirvəsində olan və məğluba yaşamaq haqqı tanımayan izdihamın gurultulu alqışını qazanır.

Əslində,Fransa inqilabından fərqli olaraq indiki baxımlı tamaşanın ssenarisi və ilhamverici qüvvələri nə qədər kənarda olsalar da dünyanın diqqətini noyabrın 28-dən bu yana köhnə bir sovet məkanına cəlb edənlərin adı şübhəsiz ki,Ukrayna xalqıdır.Onlar mərdliklə dayandılar,müdafiə istehkamları ilə Yanukoviçdən də güclü soyuğa,aclığa, yuxusuzluğa dözdülər və amansız silahlı qüvvələrin zərbəsinə tab gətirdilər,qanlı süngülərə sinələrini və canlarını verdilər.Lakin hətta qədim yunan cəmiyyətlərində belə idarəetmə açıq səmada rəiyyətin səsi ilə aparılmırdı.Maydan daimi və əbədi ola bilməz.Orada yalnız gilyotina quraraq əvvəlcə 16-cı Lüdoviki,sonra Antuanettanı,ən sonda isə inqilabın öz balalarının kəsilmiş başını nümayiş etdirmək daha cəlbedicidir. Robespyer ölməyib,O,hər bir inqilabda yenidən ruh və bədənlərdə təcəlla edir.

Növbəti proletar inqilabının rəsmi adı hələ qoyulmasa da Qış sarayını-Yanukoviçin iqamətgahını və mülkünü ələ keçirən kütlə eyforiya içərisində bayram edir.Bir azdan həyata keçirilmiş tətillərin və iqtisadi sabotajların hesabını çəkmək vaxtı catacaq.Onsuz da indi devrilmiş rəhbərin xalqdan oğurladığı sərvətlər haqda əfasanələr uyduran müxalif liderlər belə yaxşı bilir ki,bir azdan qəhrəmanlıqla yad etdikləri kütlədən ayrılmalı olacaqlar.

Çünki hər bir ictimai kataklizm cəmiyyətin dərinində gizlənmiş və böhran situasiyalarında aktivləşən oğrulara,dəllarla və quldurlara daha geniş imkanlar açır ki,bunun əlamətlərini də atıq biznes və xüsusi mülkiyyət sahibləri öz dərilərində hiss etməyə başlayıblar.Milisi linç edən,hüququ mühafizə orqanlarının inzibati və psixoloji hakimiyyətindən çıxmış qarətçilər dəstəsi bəribaşdan mübarizlərinin payını götürməyə başlayıb.Yağmalamağa yaxşı ideologiya və hədəf də var axı.Regionçu çinovniklərin hər bir potensial qolçomaqdır və artıq bir neçə məmuru hamının gözü qarşısında samosud da ediblər.

Ukrayna inqilabı baş məqsədinə çatsa da,bu ölkənin istənilən iqtidarının “Axilles dabanı” olan problemlər özü boyda bir dağ kimi yerində dayanıb.
Legitim hakimiyyət adına iddia edən Rada cəmi bir neçə ay öncə “Əjdaha qanunları”na 300dən artıq səs verən əsil plebeylər və patrisilər məclisidir.Oliqarxiyanın əsas kütləsi də orada cəmləşib.İndi əsas pul dövriyyələrinə nəzarət uğrunda çarpıma qızışıb və portfellərin bölgüsündə keçmişdə iqtisadi cinayətləri təkcə yıxılmış dövlət başçısında deyil,hətta köhnə narıncılarda belə şübhə doğurmayan Timoşenko tərəfdarlarına verilir.Hələ ki,Tyaqnibokun təklif etdiyi lüstrasiya qanunu tətbiq oluna bilmir və keçmiş Baş nazirin prezidentliyə gedən yolunu bağlamaq mümkün deyil.

Güc orqanlarına təyinata səlahiyyəti olmayan bir orqanın sabah siyasi vəzifələri hansı prinsiplərlə bölcəyi aydın deyil.Axı hazırki qanunverici orqan Yanukoviç siyasi arxitekturasının və idarəetmə stilinin bir parçası,hətta strukturu idi.Orada üsyanın uğurunda payı olan faşist təmayüllü,radikal millətçi baxışlı qüvvələr və yeni biznes dairələri təmsil olunmayıblar.Ona görə Konstitusiyada olmayan səlahiyyətləri ələ keçirərək iqtidarı uzurpasiya edən “3-lər ittifaqı” maraqları toqquşan kimi bunu biri-digərinə qarşı hüququ davadan bundana yararlanacaqlar.Avropada uzun on illər boyu formalaşan çəkindirmə və balans sistemini burada yaxın vaxtlarda qurmaq mümkün olmayacaq.Qarşıya çıxan prinsipial sosial-iqtisadi problemlərin aşılmasında bunlar əsil qovğaya çevriləcək.Axı hələ indi necə də olsa,prezident rəsmi olaraq istefa verməyib və impiçment haqda qanun,komissiya və qərar verilməyib,elə isə hazırki dövrdə ən mühüm şərti-məhz qanunlarla idarə olunan ölkə idealını bəribaşdan puç edirlər.

Demokratiya hüquq və azadlıqlar deməkdir.Avrointeqarsiyaçılar isə yalnız asmaq,kəsmək,repressiya və qadağan etmək haqda deklarasiyalar səsləndirir,ən kiçik əks fikrə dözümsüyü ilə hamını heyrətə salırlar.Solçu ideyalara qarşı barışmazlıq,titullu millətin hüquqi üstünlüyü,heykəllərin düşürülməsi və küçələrin,meydanların desovetləşməsi,rus dilinə sanksiyalar Baltikyanı ölkələrin modelinin burada əsas kurs olacağını deməyə imkan verir.Elə isə sual olunur:qaliblər bütövlükdə ölkəni təmsil edirlər,yoxsa yalnız Qərbi Ukraynanı?Axı yalnız aqrar təsərrrüfat məkanı kimi formalaşn bu diyar şərqin sənaye potensilından kənarda yaşaya bilməz.İndi isə bu coğrafi parçalanmanın üstünə siyasi və mənəvi ayrılıqlar da əlavə olunub.Qaliblər susqun çoxluğu Maydanın dəyərlərini tanımamaqda və separatizmdə ittiham edirlər,onlara psixoloji kölə kimi baxırlar.Deməli,”Sağçı sektorun” baxışları çox asanlıqla parçalanmaya və diktaturaya yol aça bilər.

Bu ölkənin Avropa qonşuluğundan yarımayıb yalnız siyasi burulğan qazanan və hələ ki,yardımlar haqda bəyanatlar eşidən xalqın iqtisadi gələcəyinə dair hər hansı real proqramlar yoxdur.Yaxşı,dedik ki,təkcə bir parlaq liderə deyil,qarşılıqlı əlaqədə çalışan hökumətə sahiblənməklə ukraynalılar təkbaşına tiraniya quranlardan xilas olublar,bəs boş büdcəni və 46 milyonluq əhalini qısa bir zamanda xarici tərəzilərə və lombarda qoyulmaqdan kim azad edəcək?Beynəlxalq Valyuta Fondunun Qərbin layihəsinin uğuru naminə ölkəyə gəlmiş müfəttişləri kəskin islahatlar tələb edir ki,bunlar da əsil şok terapiyası yaradacaq.Həqiqi sosial maraq toqquşmaları onda üzə çıxacaq.Almaniyadan,Polşadan və Baltikyanı aləmdən gələn kömək çağırışlarını isə hələ ki,gerçəkdə görən olmayıb.

Bəs Kiyev Rus dövləti ilə Avropa qonşuluğunu yeni bonapartçılar necə uzlaşdırcaqlar?Qərb dərhal assosiativ sazişi dövriyyəyə qaytarıb şovinistlərə,banderçilərə və ac kütləyə sərhəddi keçib tox ingilislərin, fransızların,yaxud almanların süfrəsinə şərik olmağa imkan verən deyil.Əvvəlcə gərək sovet xaxollarına hüquqi,mədəni dərs keçib onları mədəni Avropanın bir hissəsinə çevirəsən.Yoxsa,onları bir təkcə yeni azadlıq və müstəqillik fədailəri deyib qəbul etmək mümkün deyil.

Rusiya yeni hökuməti tanıyacaqmı və Yanukoviçin hesabına evində qazı ikiqat qiymətə ucuz alan xalqa qarşı rəsmi Kremldən hansı yeni sanksiyalar tətbiq olunacaq.Nə var ki,ABŞ yıxılmış iqtidar mənsublarına qarşı qadağa rejimlərini işə salır,əsas Putinin çar Dadondan gələn ənənəvi təzyiq siyasətinə necə cavab veriləcəyini müəyyən etməkdir.Krımın müstəqilliyi, ”Xarkov razılaşması” və Qara dənizdəki rus donanması isə əsil “Bermud üçbucağı” kimi ölkənin geopoltik gələcəyini təhdid edir.Axı antiRussiya inqilabı realda necə olduğunu hamı 2004-cü ildə yaxşı görüb.İndi kim bu rolu öz üstünə götürüb,sonra onun bədəlini ödəyəcək və zindandan prezidentlik kreslosuna yerini dəyişmək istəyən ikinci Yuliya olacaq?

Göründüyü kimi Ukraynanı məngənədə sıxan sualların dairəsi burda qapanır.Bəli,bu köhnə inqilabın davamı deyil.O vaxtki rəngli şərflilər xalqın qarşısında boyunlarından ağır bir yük asıb tarixin səhnəsindən çəkildilər.Bütün dünya Yuşşenkonun zəhərli qanını yuyub inqilabın və onun sifətini təmizləməklə məşğul idi.Bu ona kömək etmədi.2014-cü ilin liderlərinin üzünü isə yanan təkərlərin hisi basıb.Bir azdan hamısının əsil siması üzə çıxacaq.Çünki inqilab hər şeyə yarayır,təkcə onu yeməkdən başqa!

Milli Məclisin deputatı,
Zahid Oruc