Belə ki, Türkiyə və Rusiya münasibətlərində yaranan gərginliklər, iki ölkə arasındakı əlaqələrin qırılmasına gətirib çıxarıb. İllərdir Orta Asiyaya getmək üçün Gürcüstan sərhəddindən keçərək Rusiyaya daxil olan “TIR”lar, münasibət gərginləşdikdən sonra ortada qaldı. Belə bir vəziyyətdə Azərbaycan qardaş ölkəyə kömək etmək məqsədiylə bir sıra addımlar atdı. 

Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin son günlər Bakı - Tbilisi - Qars dəmiryol xəttinin gələn il istifadəyə verilməsi üçün apardığı danışıqlar, “Şimal-Cənub” Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin Azərbaycan Respublikasının ərazisindən keçən hissəsində işlərin sürətləndirilməsi haqqında Sərəncamı,  tranzit prosedurlarının sadələşdirilməsi və xidmət haqlarının aşağı salınması hesabına Azərbaycandan Qazaxıstanın Aktau və Türkmənistanın Türkmənbaşı limanlarına istiqamətlənmiş iritonnajlı yük avtonəqliyyat vasitələri üçün tranzit gediş-gəliş xərclərinin təqribən 40% aşağı salınması, yük daşınması sahəsində Türkiyənin problemini həll etməklə yanaşı, Azərbaycanı da beynəlxalq yükdaşımalarında tranzit ölkəyə çevirməyə xidmət edir.

Bu sahədə Azərbaycanın atdığı önəmli addımlardan biri də 2015-ci ilin avqust ayında Beynəlxalq Transxəzər Nəqliyyat Marşrutu üzrə Azərbaycan, Qazaxıstan, Gürcüstan, Türkiyə və Çin Xalq respublikaları arasında konteyner  daşımalarına start verilməsi idi. Elə bu məsələnin həlli üçün Prezident İlham Əliyev, bir neçə gün öncə Çinə səfər edib.

Bu görüş Azərbaycana həm iqtisadi, həm də siyasi cəhətdən nələr qazandıracaq?

“Prezidentin bu səfəri nəticəsində beynəlxalq yük daşınmalar istiqmətini Azərbaycan tərəfinə çevirəcək ki, bu da  Azərbaycanın büdcəsi üçün əlavə gəlirlər deməkdir”.

Bunu ATV.az – a açıqlamasında politoloq Qabil Hüseynli bildirib. Onun sözlərinə görə, İlham Əliyevin bu səfəri geniş masştablı xarakter daşıyır: “Çin BMT təhlükəsizlik şurasının 5 daimi üzvlərindən biri olduğu üçün, o, Dağlıq Qarabağ probleminin  həllinə təsir edəcək dövlətlərdən biridir. O, həmçinin Qərbi Avropa ilə ticarət əlaqələri inkişaf edən ölkələrdən biridir. Yəni dünyada baş verən siyasi dəyişiklər nəticəsində, tranzit yük daşınmaların çoxu həm dəmir yolu, həm də quru yolu Azərbaycan ərazisindən keçə bilər.

Digər tərəfdən, Çin, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü təmin edən ölkələrdən biridir. Dağlıq Qarabağ məsələsinin ədalətli həlli yolunda Çin həmişə bizi dəstəkləyib. Yəqin ki, səfər zamanı bu məsələ də Çinlə müzakirə olunacaq. Çinin həm Türkiyə, həm də Rusiya ilə də münasibətləri yaxşıdır. Yəqin ki, İlham Əliyev cənabları, Çinin nəzərinə Türkiyə-Rusiya münasibətlərini də çatdırar və Çindən bu məsələnin düzgün yönləndirməsi barədə kömək istəyər.

Qabil Hüseynli həmçinin qeyd etdi ki, Prezident bu səfərində avtomobil nəqliyyatı ilə yükdaşımalarını da Çinə təklif edəcək: “Çünki “İpək yolu” demək olar işə düşür. Bu yol vasitəsilə Rusiya ərazisindən keçməməklə, Azərbaycan-Gürcüstan-Türkiyə  xətti ilə Orta Asiya getmək mümkün olacaq. Azərbaycanın Xəzərdə böyük gəmiləri var. Onun vasitəsilə Çinlə Avropa arasında böyük iqtisadi əlaqələr qura bilər.  Bir sözlə, bu səfər Azərbaycana həm iqtisadi, həm də siyasi cəhətdən böyük səmərələr vəd edir. Mən güman edirəm ki, bütün bunları hamısı reallaşsa, Azərbaycan üçün böyük əhəmiyyətə malik ola bilər”.

“Çin Azərbaycan üçün Rusiya, Türkiyə, ABŞ, Almaniya və Yaponiyadan sonra idxalda əsas yer tutan ticari partnyordur”. Bunu ATV.az –a açıqlamasında iqtisadçı Ruslan Atakişiyev bildirib.

Onun sözlərinə görə, 2015-ci ilin son rübünün yekunlarına nəzər saldığımız zaman görə bilərik ki, Çinin 462 milyon 238 minlik bir ticarət dövriyəsi var: “Çin, idxal məsələsində Azərbaycan üçün 6-cı yerdə dayanır. Bu da 5,65% deməkdir. Çin, idxalda 416 milyon 778 min ABŞ dolları dəyərində rola malikdir.

Əsas ticarət dövriyyəsinin ümumi həcminə nəzər yetirdiyimiz zaman görərik ki, Çin, ilk 10-luğa düşən ölkələr sırasındadır”.

Ölkə başçısının görüşlər keçirməsi Azərbaycanla iqtisadi əlaqələrin artmasına, həmçinin, gələcəkdə “İpək yolu”nun inkişafına gətirib çıxara bilər”.

Çoxvektorlu Türkiyə-Rusiya-Çin arasındakı əlaqələrə bir də Azərbaycanın əlavə olunması, ölkəni beynəlxalq siyasətdə daha böyük oynamağa sövq edir.

Hər bir vəziyyətdə, bu üç böyük nəhəng arasındakı əsas koridor olmaq yolunda Azərbaycanın qazancı və potensial uğurları daha çox və ciddi səviyyədə ola bilər. Hətta bu artıq reallaşmaq üzrədir.

Xəyalə Coşqun