“Fövqəladə qədim kərtənkələ” aşkar edilib - fOTO

00:20 / 13.03.2016

 Helen Briggs yazır ki, Braziliyada qazıntı zamanı tapılmış sürünənin 250 milyon il yaşlı qalıqları dinozavrların yaranmasından əvvəlki canlı aləm barədə “fövqəladə” biliklər verib.

Həmin vaxt Yer planetindəki əksər canlı növlərinin kökləri kəsilmişdi.

Sürünənlərə aid Teyujaqua və ya “qəddar kərtənkələ” dinozavrların, timsahların və quşların yaranmasına təkan verib.

Alimlər deyirlər ki, bu “gözəl” qədim qazıntı qalığı təkamüldəki boşluğu doldurmuş olub.

Birmingham Universitetinin professoru Richard Butler bildirib ki, yeni canlı növü əvvəllər elmə məlum deyildi.

"Bunlar arxozavriform (archosauriformes) adlanan mühüm sürünənlər qrupunun əcdadlarına çox yaxındırlar, – deyib Scientific Reports elmi jurnalında dərc edilmiş məqalənin həmmüəllifi, - Bu bizə həmin qrupun necə yarandığı barədə təsəvvür verir”.

“Gözəl kəllə”

Image copyrightScientific ReportsImage captionReptiliyanın kəllə sümüyü yaxşı qalıb

Belə görünür ki, Teyujaqua paradoxa timsahabənzər kiçik canlı olub və göl sahillərində yaşayaraq balıqla qidalanıb.

Bu qədim sürünən 252 milyon il bundan əvvəl baş vermis kütləvi qırğın hadisəsindən az sonra peyda olub. Hadisənin silsilə vulkan püskürmələri olduğu düşünülür.

Bu hadisə o vaxtadək mövcud olan heyvanların 90 faizinin qırılmasına və həyat meydanında Teyujaqua kimi canlıların çiçəkləməsinə səbəb olub.

Arxozavrların yaxın qohumu olan bu reptiliyalar Yer üzündə hegemon idilər və nəticədə dinozavrların yaranmasına təkan verdilər.

Federal do Pampa Universitetindən San Gabriel do Sul üç Braziliya universitetindən olan üç alimdən biridir. Yaxşı qalmış kəllə sümüyünü cənubdakı San Fransisko de Assis şəhəri yaxınlığında məhz bu qrup aşkar edib.

"Teyujaquanın tapılması çox sevindirici hadisə idi, – deyir alim, - Bu bizim açıq təbiətdə gördüyümüz ilk qədim heyvan qalığı idi. Biz onu tapanda o hələ qaya parçasına yapışmışdı, lakin biz tapıntının nə qədər mühüm olduğunu hiss etmişdik”.

"Sonra laboratoriyada kəlləni ehtiyatla qaya parçasından təmizlədik və tapıntı bütün gözləntilərimizi kölgədə qoymuş oldu. Bu sümükdə əvvəllər məlum olmayan cəhətlərin məcmusu vardı. Teyujaqua təkamül ağacında onurğalıların mühüm qrupunu təmsil edəcəkdi” – deyib San Gabriel do Sul.

Alimlərin sözlərinə görə, Teyujaqua eyni ərazidə tapılmış başqa canlı qalıqlarından tamamilə fərqlidir.

Onların anatomiyası hardasa ibtidai reptiliyalarla arxozavrların quruluşu arasında keçid təşkil edir. Bu qrupa bütün dinozavrlar və müasir quşlar da daxil pterozavrlar (uçan kərtənkələlər) aiddir.//BBC


Etiket:

Strategiya.az

Xəbərlər
20.07.2022

Xarici valyutaların manata qarşı bugünkü məzənnəsi

20.07.2022

Ceyhun Bayramov ölkəmizin Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynadığını bildirib

20.07.2022

İmtahanın nəticələri ilə əlaqədar müraciətlərə baxılması üçün Apellyasiya Şurasına ərizə qəbuluna başlanılıb

20.07.2022

Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq ilə görüşüb

20.07.2022

Avropa İttifaqı münaqişədən sonrakı dövrdə mühüm rol oynayır - Ceyhun Bayramov

20.07.2022

"Qarabağ" İsveçrə çempionuna qalib gəldi

20.07.2022

Tehranda Rusiya və Türkiyə prezidentlərinin görüşü olub

16.07.2022

Ceyhun Bayramov Gürcüstanın Baş naziri ilə bölgədə sülh prosesini müzakirə edib

16.07.2022

Mikayıl Cabbarov: Sənaye zonalarında istehsal 53 faiz, ixrac isə 2 dəfə artıb

16.07.2022

Ağalı kəndinə köçürülən ailələrin tibbi müayinələrinə başlanılıb

16.07.2022

Prezident İlham Əliyev: Bizim Xəzər dənizi kimi çox nəhəng bir enerji mənbəyimiz var

16.07.2022

Qubada içərisində 125 min manat olan seyf oğurlanıb

14.07.2022

İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının 140 illiyi qeyd edilləcək - SƏRƏNCAM

14.07.2022

Azərbaycan tarixinin şanlı səhifələrindən biri - 14 iyul 1969-cu il

14.07.2022

Şuşada Vaqif Poeziya Günləri başlayıb

14.07.2022

Təhsil Nazirliyi: 204 məktəbdə elektron jurnal və gündəlik sistemi tətbiq edilib

14.07.2022

Təhsil Nazirliyi məlumat yaydı

14.07.2022

FHN: Zəngilan rayonunda ağaclıq ərazidə baş verən yanğının tam söndürülməsi istiqamətində tədbirlər görülür

14.07.2022

Azərbaycan neftinin qiyməti 114 dolları ötüb

14.07.2022

Azərbaycan Ordusunun əsgəri həlak olub

14.07.2022

Baş Prokurorluq rəis müavininin intiharı ilə bağlı məlumat yaydı

13.07.2022

Respublika üzrə pensiyaların iyulun 15-də tam ödənilərək yekunlaşdırılması nəzərdə tutulub

13.07.2022

Qızıl təpə abidəsində arxeoloji tədqiqatlar davam edir

13.07.2022

Azərbaycan neftinin bir bareli 113,91 dollara satılır

13.07.2022

Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəmərinin tam istismara verilməsindən 16 il ötür

12.07.2022

Partlayış zamanı “Baktelecom”un rabitə infrastrukturuna ziyan dəyməyib

12.07.2022

Dünyada "Premium Euro-95" benzinin bahalaşması gözlənilir - Azərbaycana necə təsir edəcək?

12.07.2022

Azərbaycan nefti ucuzlaşıb

12.07.2022

Böyük Britaniyanın yeni baş nazirinin adı sentyabrın əvvəlində açıqlanacaq

12.07.2022

Tovuz döyüşlərindən iki il ötür

12.07.2022

Bakının mərkəzində partlayış baş verib

12.07.2022

Cüdoçularımız Xorvatiyada Qran-Pri turnirində iştirak edəcəklər

12.07.2022

Ərdoğan yaxın zamanda Venesuelaya səfər edəcək - Maduro

11.07.2022

Türkiyə və Ukrayna prezidentləri arasında telefon danışığı olub

11.07.2022

Xaçmazdakı meşə yanğınının söndürülməsinə iki helikopter və amfibiya tipli təyyarə cəlb olunub 

11.07.2022

Ərdoğan və Paşinyan arasında telefon danışığı olub

11.07.2022

Saatlı stansiyası yaxınlığında qəzaya uğrayan qatar Gürcüstana məxsusdur - ADY

11.07.2022

FHN Xaçmazdakı meşə yanğınları ilə bağlı məlumat yayıb

11.07.2022

Vahid əlaqələndirmə mərkəzlərində 41 min şəxsə xidmətlər göstərilib

11.07.2022

Kino Agentliyi Mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyində olan qurumların siyahısına əlavə edilib

09.07.2022

Gələn ilin sonunda Şuşa ilk sakinlərini qəbul edəcək - Aydın Kərimov

09.07.2022

Azərbaycan Ordusunun hərbçisi həlak olub

09.07.2022

DİN: Ötən gün ölkə ərazisində qeydə alınan cinayətlərdən 52-nin açılması təmin olunub

09.07.2022

Xocavənd rayonu ərazisində yeni hərbi hissənin açılışı olub

09.07.2022

Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Qurban bayramı münasibətilə xalqımızı təbrik edib

09.07.2022

Abeyə atəş açan şəxs əməlinin səbəbini açıqlayıb

09.07.2022

Zakir Həsənov Qurban bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib

09.07.2022

XİN Azərbaycanın diplomatik xidmət orqanlarının əməkdaşlarını peşə bayramı münasibətilə təbrik edib

09.07.2022

Bu gün Azərbaycanda Qurban bayramı qeyd edilir

08.07.2022

Bərdədə avtomobil yolunun tikintisi ilə bağlı 3,1 milyon manat ayrıldı - SƏRƏNCAM