Azərbaycan dilində vaxtilə işlənən, lakin sonradan unudulan sözlər müəyyən ediləcək.
Strategiya.az bildirir ki, bunu Trend-ə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Dilçilik İnstitutunun direktoru Möhsün Nağısoylu deyib.
Azərbaycan dilinin etimoloji lüğətinin hazırlanmasının nəzərdə tutulduğunu deyən M.Nağısoylu hesab edir ki, qədim türk sözləri lüğəti hazırlanmalıdır.
M.Nağısoylu bildirib ki, unudulmuş sözlər daha çox “Kitabi-Dədə Qorqud” yazılı abidəsində, orta əsrlərə aid olan əsərlərdə - İ.Nəsiminin, M.Füzulinin dilindədir: “Azərbaycan, türk mənbəli mətnlərdə Dədə Qorquddan üzü bəri işlənən, lakin müasir ədəbi dilimiz üçün arxaik səciyyə daşıyan sözlərin lüğətini hazırlamaq lazımdır. Həmin əsərlərdə unudulmuş, lakin çox mənalı sözlər var. "Kitabi-Dədə Qorqud"un özündə nə qədər sözlər var. Orta əsrlərə aid xalq danışıq dilində yazılan əsərlərdən olan “Yusif və Züleyxa”, “Vərqa və Gülşa” və digər tərcümə abidələrində çoxlu unudulmuş gözəl sözlərimiz var. Həmin dövrlərdə tərcümə abidələri üzərində işləyənlər çalışırdılar ki, ərəb, fars dillərində olan sözlərin türk dilində olan qarşlıqlarını işlətsinlər və bununla da özlərinin tərcüməçilik məharətlərini göstərsinlər. Bu mənada, tərcümə əsərləri bizə zəngin material verir”.
M.Nağısoylu 15-16-cı əsrlərə aid tərcümə abidələrində işlənən arxaik sözlər üzrə artıq müəyyən araşdırmalar apardığını da açıqlayıb.
İnstitut direktorunun sözlərinə görə, vaxtilə dilimizdə işlənən, lakin sonradan unudulan sözlərin sayını demək hələlik çətindir: “Çünki bu, araşdırmalar zamanı aydın olacaq. Hər halda onların sayı çoxdur. Bunun üçün "Dədə Qorqud"u, Nəsiminin, Füzulinin əsərlərini mütləq ayrı-ayrılıqda işləmək lazımdır”.
M.Nağısoylu deyib ki, unudulmuş sözlərin bəziləri artıq hərbi sahədə geri qaytarılır.
İnstitut direktoru unudulmuş, lakin sonradan dilimizə qaytarılmış sözlərə misal kimi “onbaşı”, “yüzbaşı”, “minbaşı”, “çavuş”u nümunə göstərib.
M.Nağısoylu hesab edir ki, başqa sahələrdə də unudulmuş sözləri qaytarmaq lazımdır: “Məsələn, “tanıq” çox gözəl sözdür, “tanıtmaq” sözündəndir. Amma biz ərəb sözünü – “şahid” işlədirik. Məsələn, “don” sözündən olan “donanmaq”, yəni “geyinmək”dir. “Utanmaq” sözünün kökü “ut”dur. “Ut” da “abır-həya” deməkdir. Çox maraqlıdır ki, "abır-həya" bizim sözümüz deyil, amma “utanmaq” milli sözümüzdür. Onun kökü olan “ut” da “abır-həya” deməkdir. Bu cür sözlərin qaytarılması çox faydalı olar”.
O hesab edir ki, unudulmuş sözlərin dilimizə geri qaytarılması üçün arxaik sözlərin lüğətinin hazırlanması lazımdır.
Strategiya.az
Ağalı kəndinə köçürülən ailələrin tibbi müayinələrinə başlanılıb
Azərbaycan tarixinin şanlı səhifələrindən biri - 14 iyul 1969-cu il
Vahid əlaqələndirmə mərkəzlərində 41 min şəxsə xidmətlər göstərilib
HEYDƏR ƏLİYEV - YENİ MİLLİ İNTİBAHIN VƏ MÜSTƏQİL DÖVLƏTÇİLİYİN ƏSASINI QOYMUŞ TARİXİ LİDER
Müasir dövrün qlobal problemi iş şəraitində mobbinq ve mübarizə yolları
Azərbaycan Respublikasında Dövlət Qulluğunun Təkmilləşdirilməsi İstiqamətləri
HEYDƏR ƏLİYEV - MÜASİR AZƏRBAYCAN TARİXİNİ YARADAN LİDER
Xarici valyutaların manata qarşı bugünkü məzənnəsi
Ceyhun Bayramov ölkəmizin Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynadığını bildirib
İmtahanın nəticələri ilə əlaqədar müraciətlərə baxılması üçün Apellyasiya Şurasına ərizə qəbuluna başlanılıb
Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq ilə görüşüb
Avropa İttifaqı münaqişədən sonrakı dövrdə mühüm rol oynayır - Ceyhun Bayramov
"Qarabağ" İsveçrə çempionuna qalib gəldi
Tehranda Rusiya və Türkiyə prezidentlərinin görüşü olub
Ceyhun Bayramov Gürcüstanın Baş naziri ilə bölgədə sülh prosesini müzakirə edib
Mikayıl Cabbarov: Sənaye zonalarında istehsal 53 faiz, ixrac isə 2 dəfə artıb
Ağalı kəndinə köçürülən ailələrin tibbi müayinələrinə başlanılıb
Prezident İlham Əliyev: Bizim Xəzər dənizi kimi çox nəhəng bir enerji mənbəyimiz var
Qubada içərisində 125 min manat olan seyf oğurlanıb
İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının 140 illiyi qeyd edilləcək - SƏRƏNCAM
Azərbaycan tarixinin şanlı səhifələrindən biri - 14 iyul 1969-cu il
Şuşada Vaqif Poeziya Günləri başlayıb
Təhsil Nazirliyi: 204 məktəbdə elektron jurnal və gündəlik sistemi tətbiq edilib
Təhsil Nazirliyi məlumat yaydı
FHN: Zəngilan rayonunda ağaclıq ərazidə baş verən yanğının tam söndürülməsi istiqamətində tədbirlər görülür
Azərbaycan neftinin qiyməti 114 dolları ötüb
Azərbaycan Ordusunun əsgəri həlak olub
Baş Prokurorluq rəis müavininin intiharı ilə bağlı məlumat yaydı
Respublika üzrə pensiyaların iyulun 15-də tam ödənilərək yekunlaşdırılması nəzərdə tutulub
Qızıl təpə abidəsində arxeoloji tədqiqatlar davam edir
Azərbaycan neftinin bir bareli 113,91 dollara satılır
Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəmərinin tam istismara verilməsindən 16 il ötür
Partlayış zamanı “Baktelecom”un rabitə infrastrukturuna ziyan dəyməyib
Dünyada "Premium Euro-95" benzinin bahalaşması gözlənilir - Azərbaycana necə təsir edəcək?
Azərbaycan nefti ucuzlaşıb
Böyük Britaniyanın yeni baş nazirinin adı sentyabrın əvvəlində açıqlanacaq
Tovuz döyüşlərindən iki il ötür
Bakının mərkəzində partlayış baş verib
Cüdoçularımız Xorvatiyada Qran-Pri turnirində iştirak edəcəklər
Ərdoğan yaxın zamanda Venesuelaya səfər edəcək - Maduro
Türkiyə və Ukrayna prezidentləri arasında telefon danışığı olub
Xaçmazdakı meşə yanğınının söndürülməsinə iki helikopter və amfibiya tipli təyyarə cəlb olunub
Ərdoğan və Paşinyan arasında telefon danışığı olub
Saatlı stansiyası yaxınlığında qəzaya uğrayan qatar Gürcüstana məxsusdur - ADY
FHN Xaçmazdakı meşə yanğınları ilə bağlı məlumat yayıb
Vahid əlaqələndirmə mərkəzlərində 41 min şəxsə xidmətlər göstərilib
Kino Agentliyi Mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyində olan qurumların siyahısına əlavə edilib
Gələn ilin sonunda Şuşa ilk sakinlərini qəbul edəcək - Aydın Kərimov
Azərbaycan Ordusunun hərbçisi həlak olub
DİN: Ötən gün ölkə ərazisində qeydə alınan cinayətlərdən 52-nin açılması təmin olunub
Xocavənd rayonu ərazisində yeni hərbi hissənin açılışı olub
Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Qurban bayramı münasibətilə xalqımızı təbrik edib
Abeyə atəş açan şəxs əməlinin səbəbini açıqlayıb
Zakir Həsənov Qurban bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib
XİN Azərbaycanın diplomatik xidmət orqanlarının əməkdaşlarını peşə bayramı münasibətilə təbrik edib
Bu gün Azərbaycanda Qurban bayramı qeyd edilir
Bərdədə avtomobil yolunun tikintisi ilə bağlı 3,1 milyon manat ayrıldı - SƏRƏNCAM
