Dilimizdə bir çox sözlər öz ilkin mənasını itirib başqa anlam daşımaqdadır. Sözün bu şəkildə dəyişməsinə dilçilikdə “funksional keçid” deyilir. Yəni müəyyən bir söz öz əvvəlki funksiyasını dəyişib başqa funksiya daşımağa başlayır. Sözün bu şəkildə dəyişməsi müxtəlif situasiyaların yaranmasından irəli gəlir. Belə sözlüklərdən biri də “yalavac” sözüdür. “Yalavac” sözü dilimizdə və dilimizin bədii səviyyəsini göstərən bədii ədəbiyyatımızda “ac-yalavac”, “yalavac” kimi işlənməkdədir. Əksər hallarda yoxsulluq, son dərəcə kasıblıq ifadə edən bu söz, bəzi hallarda acgöz, nəfsgir, qarınqulu mənalarını da ifadə edir. Misal üçün “filankəs yalavac adamdır” və s.
M.Kaşkarinin “Türk dillərinin divanı kitabı”nda yalavac sözünün qədim türk dillərində “peyğəmbər” anlamı daşıması göstərilir. Bəs necə olub ki, bu mübarək söz indiki anlamda işlənməyə başlayıb? Məlumdur ki, peyğəmbər və övlyalar kimi
böyük dərəcə sahibləri dünya malına həvəs göstərməyən, nəfsi tox, aza qane olan şəxslər olublar. Elə buna görə də bu keyfiyyətlərə malik olan başqa şəxsləri də peyğəmbərlərə, övliyalara bənzədiblər. Bu gün də dilimizdə işlək olan “peyğəmbər kimi adamdır” məsəli fikirlərimizi təsdiq edir. Zaman keçdikcə bu söz öz anlamını dəyişib kasıblıq, yoxsulluq anlamlarında işlənməyə başlanmışdır. Çünki aza qane olan adamın maddi baxımdan az miqdarda vəsaiti olması kimi fikirlər meydana çıxıb. Fikir və mülahizələrin bu istiqamətdə müsbət anlamdan mənfi anlama keçməsi məhz toplumun imanının zəifləməsindən xəbər verir. Bu baxımdan situasiya dəyişikliyi nəticəsində müjdəçi, xəbər gətirən, peyğəmbər kimi uca anlayışlar mənfi anlamda işlənməyə başlanmışdır. Bu anlama yaxın olan, Uca
Allah üçün miskin, xəstə, fəqir və s. anlamlarda işlənən bu kimi sözlüklər də eyni situasiyada mənasını dəyişib, bu günki işlək leksikonumuzda başqa anlam kəsb etməkdədir.
ATİF İslam oğlu İSLAMZADƏ
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
Strategiya.az
Bakıda yeni dələduz peyda oldu: bu qadın görün nələr edib – VİDEO
TƏHLÜKƏ: Şagirdlər qapısı açıq avtobusdan sallanaraq gedir - VİDEO
_137185.jpg&w=250&h=200&sc=1&q=100)
Cahangir Hacıyevin arvadınadan 21 milyon dollarlıq xəbər - VİDEO
Bakıda DƏHŞƏT: Sahibsiz itlər azyaşlılara hücum çəkdi - VİDEO
HEYDƏR ƏLİYEV - YENİ MİLLİ İNTİBAHIN VƏ MÜSTƏQİL DÖVLƏTÇİLİYİN ƏSASINI QOYMUŞ TARİXİ LİDER
Müasir dövrün qlobal problemi iş şəraitində mobbinq ve mübarizə yolları
Azərbaycan Respublikasında Dövlət Qulluğunun Təkmilləşdirilməsi İstiqamətləri
HEYDƏR ƏLİYEV - MÜASİR AZƏRBAYCAN TARİXİNİ YARADAN LİDER
Xarici valyutaların manata qarşı bugünkü məzənnəsi
Ceyhun Bayramov ölkəmizin Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynadığını bildirib
İmtahanın nəticələri ilə əlaqədar müraciətlərə baxılması üçün Apellyasiya Şurasına ərizə qəbuluna başlanılıb
Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq ilə görüşüb
Avropa İttifaqı münaqişədən sonrakı dövrdə mühüm rol oynayır - Ceyhun Bayramov
"Qarabağ" İsveçrə çempionuna qalib gəldi
Tehranda Rusiya və Türkiyə prezidentlərinin görüşü olub
Ceyhun Bayramov Gürcüstanın Baş naziri ilə bölgədə sülh prosesini müzakirə edib
Mikayıl Cabbarov: Sənaye zonalarında istehsal 53 faiz, ixrac isə 2 dəfə artıb
Ağalı kəndinə köçürülən ailələrin tibbi müayinələrinə başlanılıb
Prezident İlham Əliyev: Bizim Xəzər dənizi kimi çox nəhəng bir enerji mənbəyimiz var
Qubada içərisində 125 min manat olan seyf oğurlanıb
İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının 140 illiyi qeyd edilləcək - SƏRƏNCAM
Azərbaycan tarixinin şanlı səhifələrindən biri - 14 iyul 1969-cu il
Şuşada Vaqif Poeziya Günləri başlayıb
Təhsil Nazirliyi: 204 məktəbdə elektron jurnal və gündəlik sistemi tətbiq edilib
Təhsil Nazirliyi məlumat yaydı
FHN: Zəngilan rayonunda ağaclıq ərazidə baş verən yanğının tam söndürülməsi istiqamətində tədbirlər görülür
Azərbaycan neftinin qiyməti 114 dolları ötüb
Azərbaycan Ordusunun əsgəri həlak olub
Baş Prokurorluq rəis müavininin intiharı ilə bağlı məlumat yaydı
Respublika üzrə pensiyaların iyulun 15-də tam ödənilərək yekunlaşdırılması nəzərdə tutulub
Qızıl təpə abidəsində arxeoloji tədqiqatlar davam edir
Azərbaycan neftinin bir bareli 113,91 dollara satılır
Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəmərinin tam istismara verilməsindən 16 il ötür
Partlayış zamanı “Baktelecom”un rabitə infrastrukturuna ziyan dəyməyib
Dünyada "Premium Euro-95" benzinin bahalaşması gözlənilir - Azərbaycana necə təsir edəcək?
Azərbaycan nefti ucuzlaşıb
Böyük Britaniyanın yeni baş nazirinin adı sentyabrın əvvəlində açıqlanacaq
Tovuz döyüşlərindən iki il ötür
Bakının mərkəzində partlayış baş verib
Cüdoçularımız Xorvatiyada Qran-Pri turnirində iştirak edəcəklər
Ərdoğan yaxın zamanda Venesuelaya səfər edəcək - Maduro
Türkiyə və Ukrayna prezidentləri arasında telefon danışığı olub
Xaçmazdakı meşə yanğınının söndürülməsinə iki helikopter və amfibiya tipli təyyarə cəlb olunub
Ərdoğan və Paşinyan arasında telefon danışığı olub
Saatlı stansiyası yaxınlığında qəzaya uğrayan qatar Gürcüstana məxsusdur - ADY
FHN Xaçmazdakı meşə yanğınları ilə bağlı məlumat yayıb
Vahid əlaqələndirmə mərkəzlərində 41 min şəxsə xidmətlər göstərilib
Kino Agentliyi Mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyində olan qurumların siyahısına əlavə edilib
Gələn ilin sonunda Şuşa ilk sakinlərini qəbul edəcək - Aydın Kərimov
Azərbaycan Ordusunun hərbçisi həlak olub
DİN: Ötən gün ölkə ərazisində qeydə alınan cinayətlərdən 52-nin açılması təmin olunub
Xocavənd rayonu ərazisində yeni hərbi hissənin açılışı olub
Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Qurban bayramı münasibətilə xalqımızı təbrik edib
Abeyə atəş açan şəxs əməlinin səbəbini açıqlayıb
Zakir Həsənov Qurban bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib
XİN Azərbaycanın diplomatik xidmət orqanlarının əməkdaşlarını peşə bayramı münasibətilə təbrik edib
Bu gün Azərbaycanda Qurban bayramı qeyd edilir
Bərdədə avtomobil yolunun tikintisi ilə bağlı 3,1 milyon manat ayrıldı - SƏRƏNCAM
