Namus ləkəsi ancaq qanla yuyulmalıdır?

07:36 / 12.05.2014

 
Avropa insanı da yüz illər bundan əvvəl kisənin, hamamın nə olduğunu bilməyəndə, bitin-birənin içində batanda keçilməz sərhədlərlə yaşayırdı. Onunçün qətl, qisas, qan tökmək üçün ciddi səbəblər mövcud idi və onlardan biri də bugünkü Avropanın üzünə tüpürmək belə istəmədiyi namus məsələsi idi. Amma bir gün Allah-təala ona rəhm edib, hikmət qapısını üzünə açanda “homo-sapiens”in törəmələri acgözlüklə irəli cumdular. Əsrlərin zülmkeşləri sövq-təbii bir hisslə nicat bağçasından mümkün qədər çox qənimət əldə etməyə çalışdılar. Artıq onlar sərhəddi keçmişdilər... sərhəd yox idi. Heç bir şeydə... Hər yerdə azadlıq var idi.
 
...Xalqlar da küll halında bioloji bir varlığa bənzəyir. Şüurlu xalqlar yaşadıqları bəlaları bir də yaşamaq istəmirlər, “nifaq almasını” da yaxşı tanıyırlar. İrəliyə baxmaq, sərhədləri açmaq, qloballaşmaq, azadlaşmaq... Budur, müasir avropalının hədəfi.
  
Azərbaycan insanı isə fərqli inkişaf yolu keçməkdədir. Bir yanda müasirliyin danılmaz təsirləri, bir yanda dini fanatizmlə milli ənənələrin həlməşiyi olan bütləşmiş mentalitet. Müasir azərbaycanlı da motivindən asılı olmayaraq qana, qisasa, qətlə sakit baxa bilmir. Amma o, mentalitetin də əsarətindən çıxa bilmir. Təsəvvür yaratmaq üçün böyük yazıçılarımızın əsərlərinə baxmaq lazımdır. Orada biz varıq, orada Azərbaycan var. Məsələn, İsmayıl Şıxlının “Dəli Kür” əsəri 20-ci əsrin əvvəllərindəki Azərbaycan cəmiyyətinə güzgü tutur.
 
Bizim mentalitetimizdən daim bir Zərnigar ana obrazı boylanır. Şəxsi qısqanclıq, qisasçılıq hisslərini cilovlamağı ağlına belə gətirməyən, doğma balasının əlini qana batırmağa tələsən hikkəli qadın: “Nə durmusan, vur, öldür!!!”
 
Mentalitet ananın bu “vur, öldür” mesajı namus məsələsiylə bağlı bütün məsələlərdə qarşımıza çıxır. Məsələn, arvadına kiminsə kəc baxdığını eşidən azərbaycanlının durumunu gözünüzün önünə gətirin. Mentalitet nə deyir? Mütləq cəzalanmalıdır. Polisə xəbər vermək, məhkəməyə şikayət etmək? Gülünc söz danışmayın, canım. O kişini hoydu-hoyduya götürməzlərmi? Baxmayaraq ki, qanunda bununla bağlı maddə var. Orada bu cür hərəkət xuliqanlıq kimi keçir və bir il azadlıqdan məhrum edilmə cəzası nəzərdə tutulur. Amma olmaz, el-obadan ayıbdır. Bəs neyləsin? Ahaaa, gözəlim mentalitet ölmürmü belə dolaşıq, çıxılmaz, gicbəsər durumları həll etməkçün: “Döy, əzişdir, ağzının-burnunun qanını qat bir yerə”. Və "bu əsnada ölüm də baş verə bilər, tərəflərdən hansısa emosiyaların badına gedə bilər” deyə bir qayğısı yoxdur mentalitet xanımın. Ölüm, həbs, ömürlük şikəstlik, başsız qala biləcək balalar, göz yaşları, fəlakət üstündən fəlakət, bir ailənin bədbəxtçiliyinin binasının qoyulması... Bunlar namus ləkəsini yumaq yolunda olan şeylərdir.
 
Və ya durum daha ciddidirsə, namus əldən gedibsə, başqa variant ağla gələ bilməz. Biz avropasayağı anlaşmadan, oturub vəziyyəti, səbəb və nəticəni araşdırmaqdan kəlmə belə danışa bilmərik. Hələ ki heç bu yazının müəllifi də statistik azərbaycanlı olaraq o yerə qədər inkişaf etməyib. Polisə vermək, şikayət etmək isə lazımi effekti verməyəcək. Qanunlarımız bu sahədə avropalıdırlar. Yazını hazırlayarkən hüquqşünas Ələsgər Məmmədlidən “qanunlarımız namus ləkəsini təmizləyə bilərmi?” deyə sordum da. Dedi ki, yox. “Xəyanət” deyə bir hüquqi termin yoxdur.
 
Dinimiz isə bu sahədə fərdi qərar verməyi buyurmayıb. Nə az, nə çox, dörd şahid lazımdır ölüm hökmünü çıxarmaq üçün. Məşhur lətifədə deyildiyi kimi, “faktı görmək” isə elə də asan deyil. Bizdə şəriət məhkəməsi də yoxdur.
 
Yenə də üz tutacağıq anamız mentalitetə. Başqa çıxış yolu yoxdur. Mentalitetsə bu dəfə daha qəti şəkildə tələb edir: “Vur, öldür. Namus ləkəsi ancaq qanla yuyula bilər”.
 
Vurmaq, öldürməksə heç də asan deyil. Hətta zəhmi bir obaya bəs eləyən Cahandar ağa üçün də...
 
Müasir azərbaycanlı isə kef məclisindən qan-tər içində çıxarılan Şahnigarın “Kəlmeyi-şəhadəti” oxuya-oxuya Kürə qərq olması səhnəsinə rəğbətlə baxa bilmir. Necə ki, bir neçə gün bundan öncə yayılan videoya baxa bilmədi.
 
Beləcə qloballaşma dövründə azərbaycanlının vəziyyəti idmana təzə başlamış qocanın şpaqat açmaq cəhdinin nəticəsinə bənzəyir. O da mentalitetlə sivilizasiyanın arasında “haça-paça” qalıb. Nə liberallaşmadan imtina edə, nə də əlini mentalitet ananın əlindən üzə bilmir. Belə vəziyyət nə qədər sürəcək? Hələ ki, cavabla bağlı heç bir ehtimalımız yoxdur... Təəssüf ki.../milli.az/

Etiket:

Strategiya.az

Xəbərlər
20.07.2022

Xarici valyutaların manata qarşı bugünkü məzənnəsi

20.07.2022

Ceyhun Bayramov ölkəmizin Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynadığını bildirib

20.07.2022

İmtahanın nəticələri ilə əlaqədar müraciətlərə baxılması üçün Apellyasiya Şurasına ərizə qəbuluna başlanılıb

20.07.2022

Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq ilə görüşüb

20.07.2022

Avropa İttifaqı münaqişədən sonrakı dövrdə mühüm rol oynayır - Ceyhun Bayramov

20.07.2022

"Qarabağ" İsveçrə çempionuna qalib gəldi

20.07.2022

Tehranda Rusiya və Türkiyə prezidentlərinin görüşü olub

16.07.2022

Ceyhun Bayramov Gürcüstanın Baş naziri ilə bölgədə sülh prosesini müzakirə edib

16.07.2022

Mikayıl Cabbarov: Sənaye zonalarında istehsal 53 faiz, ixrac isə 2 dəfə artıb

16.07.2022

Ağalı kəndinə köçürülən ailələrin tibbi müayinələrinə başlanılıb

16.07.2022

Prezident İlham Əliyev: Bizim Xəzər dənizi kimi çox nəhəng bir enerji mənbəyimiz var

16.07.2022

Qubada içərisində 125 min manat olan seyf oğurlanıb

14.07.2022

İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının 140 illiyi qeyd edilləcək - SƏRƏNCAM

14.07.2022

Azərbaycan tarixinin şanlı səhifələrindən biri - 14 iyul 1969-cu il

14.07.2022

Şuşada Vaqif Poeziya Günləri başlayıb

14.07.2022

Təhsil Nazirliyi: 204 məktəbdə elektron jurnal və gündəlik sistemi tətbiq edilib

14.07.2022

Təhsil Nazirliyi məlumat yaydı

14.07.2022

FHN: Zəngilan rayonunda ağaclıq ərazidə baş verən yanğının tam söndürülməsi istiqamətində tədbirlər görülür

14.07.2022

Azərbaycan neftinin qiyməti 114 dolları ötüb

14.07.2022

Azərbaycan Ordusunun əsgəri həlak olub

14.07.2022

Baş Prokurorluq rəis müavininin intiharı ilə bağlı məlumat yaydı

13.07.2022

Respublika üzrə pensiyaların iyulun 15-də tam ödənilərək yekunlaşdırılması nəzərdə tutulub

13.07.2022

Qızıl təpə abidəsində arxeoloji tədqiqatlar davam edir

13.07.2022

Azərbaycan neftinin bir bareli 113,91 dollara satılır

13.07.2022

Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəmərinin tam istismara verilməsindən 16 il ötür

12.07.2022

Partlayış zamanı “Baktelecom”un rabitə infrastrukturuna ziyan dəyməyib

12.07.2022

Dünyada "Premium Euro-95" benzinin bahalaşması gözlənilir - Azərbaycana necə təsir edəcək?

12.07.2022

Azərbaycan nefti ucuzlaşıb

12.07.2022

Böyük Britaniyanın yeni baş nazirinin adı sentyabrın əvvəlində açıqlanacaq

12.07.2022

Tovuz döyüşlərindən iki il ötür

12.07.2022

Bakının mərkəzində partlayış baş verib

12.07.2022

Cüdoçularımız Xorvatiyada Qran-Pri turnirində iştirak edəcəklər

12.07.2022

Ərdoğan yaxın zamanda Venesuelaya səfər edəcək - Maduro

11.07.2022

Türkiyə və Ukrayna prezidentləri arasında telefon danışığı olub

11.07.2022

Xaçmazdakı meşə yanğınının söndürülməsinə iki helikopter və amfibiya tipli təyyarə cəlb olunub 

11.07.2022

Ərdoğan və Paşinyan arasında telefon danışığı olub

11.07.2022

Saatlı stansiyası yaxınlığında qəzaya uğrayan qatar Gürcüstana məxsusdur - ADY

11.07.2022

FHN Xaçmazdakı meşə yanğınları ilə bağlı məlumat yayıb

11.07.2022

Vahid əlaqələndirmə mərkəzlərində 41 min şəxsə xidmətlər göstərilib

11.07.2022

Kino Agentliyi Mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyində olan qurumların siyahısına əlavə edilib

09.07.2022

Gələn ilin sonunda Şuşa ilk sakinlərini qəbul edəcək - Aydın Kərimov

09.07.2022

Azərbaycan Ordusunun hərbçisi həlak olub

09.07.2022

DİN: Ötən gün ölkə ərazisində qeydə alınan cinayətlərdən 52-nin açılması təmin olunub

09.07.2022

Xocavənd rayonu ərazisində yeni hərbi hissənin açılışı olub

09.07.2022

Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Qurban bayramı münasibətilə xalqımızı təbrik edib

09.07.2022

Abeyə atəş açan şəxs əməlinin səbəbini açıqlayıb

09.07.2022

Zakir Həsənov Qurban bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib

09.07.2022

XİN Azərbaycanın diplomatik xidmət orqanlarının əməkdaşlarını peşə bayramı münasibətilə təbrik edib

09.07.2022

Bu gün Azərbaycanda Qurban bayramı qeyd edilir

08.07.2022

Bərdədə avtomobil yolunun tikintisi ilə bağlı 3,1 milyon manat ayrıldı - SƏRƏNCAM