Hikmət Hacızadə haqqında nələr dedilər?

“Politoloq  Hikmət Hacızadənin 1937.az-a  müsahibəsində  Xalq şairi Səməd Vurğunla bağlı səsləndirdiyi fikirlər etiraza səbəb olub.  Politoloqun iddiaları ilə bağlı keçirdiyimiz sorğunu təqdim edirik:

Elçin Şıxlı:

“Səməd Vurğunu tənqid etmək artıq tendensiyaya  çevrilib. Görünür,  Hikmət Hacızadə o söhbəti edəndə kefi olmayıb. Ya da özü də Səməd Vurğun kimi şeir yazmaq istəyib, alınmayıb. Nəticədə, belə fikirlər səsləndirməyə başlayıb.  Mən onu şəhər intiligenti kimi tanıyıram və belə şeylər haqqında danışmağını normal qəbul edə bilmirəm. Çünki o, rus məktəbini bitirib və Səməd Vurğunun əsərlərindəki Azərbaycan dilinin gözəlliklərini anlamaz. Bəlkə də, tərcümədə oxuyub, xoşuna gəlməyib. Görünür, onun haqqında danışan yoxdur deyə bu cür gündəmə gəlmək istəyir.  Böyük adamlara çamur atmaqla tarixdə qalmaq eşqinə düşüb”.

İbrahim İylaslı:

“Səməd Vurğunun  son zamanlar tənqid hədəfi olmağının başqa səbəbi var. Ələlxüsus da, siyasətçilərin bununla məşğul olması qəbuledilməzdir. Çünki bu işlə məşğul olmalı olan ədəbi tənqid var. Əgər siyasətçi bu barədə fikir bildirirsə, deməli, onun şəxsi marağı var. Marağı varsa da, deməli, Səməd Vurğun böyük şair olub ki, ona münasibət bildirməklə gündəmə gəlmək istəyirlər. Hikmət Hacızadənin son zamanlar siyasətdə də adı hallanmır. Nə etsin, nə iş görsün bəs? Səməd Vurğunu tənqid edir ki, camaat reaksiya versin, desinlər ki, hə, bu da var imiş.  Əgər bu fikirləri ədəbiyyatşünas  desəydi, onun ətrafında polemika aparmaq olardı.

Əlbəttə, heç kim büt deyil. Hər bir yazıçını, hətta klassikləri belə tənqid etmək olar. Ancaq bu, ədəbiyyatçıların işidir”.

Fikrət Qoca:

“Hikmət Hacızadə kimi adamları səfir göndərmək yox, qutuda saxlamaq lazımdır ki, görən olmasın. Səməd Vurğun haqqında bu cür fikir bildirən adam üçün bundan artıq heç nə deyə bilmərəm. O,bu münasibətə layiqdir”.

Vaqif Nəsib:

“Özlərini tanıtmaq xatirinə çığır-bağır salırlar.  Səməd Vurğunun Sovet hökumətinə yazdığı şeirlər də  sənətkarlıqla yazılıb. Onun şeirində ancaq yaradıcılıq axtarmaq lazımdır.  Səməd Vurğun “Eşqimi açdığım, söylədiyim yer, dumanlı bir gündə məzarım olsun”  deyən şairdir.  Hikmət Hacızadə bu fikirləri səsləndirməklə  yarımçıq həkim, yarımçıq siyasətçi olan Sərdar Cəlaloğluna bənzədi”.

Əkbər Qoşalı:

“Hikmət Hacızadə Azərbaycanın Rusiyadaki səfiri olub. Mətbuatda tez-tez görünən imzalardan biridir. Onun Azərbaycan mədəniyyətinin, şeirinin inkişafında müstəsna xidmətləri olan şair haqqında belə ifadələr işlətməsi, ilk növbədə,  özünə böyük ayıb gətirir. Mən yazar olaraq da, oxucu olaraq da, hesab edirəm ki, nəinki Səməd Vurğun kimi böyük şair barədə, haqq dünyasında olan hər hansı bir adam haqqında bu cür danışmaq doğru deyil. O, fikirlərini korrektə etmək məcburiyyətində idi. Hikmət Hacızadənin dedikləri ilə tanış oldum, və təəssüf edirəm ki, o, belə bir açıqlama verib”.

Məti Osmanoğlu:

“Hikmət Hacızadə Azərbaycan dilini Səməd Vurğunu oxuyacaq və başa düşəcək səviyyədə bilmir. Ona görə də onun dediklərini ciddi qəbul etmək olmaz...”

Əliqismət Bədəlov:

“Hikmət Hacızadə öz ana dilində əməlli-başlı danışa bilmir. Onun Azərbaycan poeziyası haqqında fikir söyləməsi gülüncdür. Səməd Vurğun Azərbaycan poeziyasının ən yüksək zirvələrindəndir. Hikmət kimilər belə zirvələrin yamaclarına qalxa bilməzlər. Onları milli-mənəvi dəyərlərimizdən, milli sərvətimizdən çox öz maddi maraqları daha çox maraqlandırır. Görünür, onu antimilli dairələr danışdırır. Hikmət Hacızadənin Azərbaycan dilində danışığı “Dərviş Parisi partladır” filmindəki Müsyö Jordanın danışığına bənzəyir. Beləsindən bundan artıq heç nə gözləmək olmaz”.

Afaq Şıxlı:

“Ümumiyyətlə, bu neçə vaxtda ürəyimdə çox sözlər yığılıb qalmışdı. Səməd Vurğuna, başqa qazaxlı yazarlara qarşı sanki gizli, hətta heç gizli də yox, əməlli-başlı açıq müharibə elan edilib.

İlk öncə bunu demək istəyirəm: Niyə Qarabağ – Azərbaycanın musiqi ocağı, yurdumuzun konservatoriyası deyiləndə qəlbimiz fərəhlə dolur?

Qazağın, həqiqətən də, söz, şeir, şirin kəlam ocağı olmasını dilimizə gətirməyə qoxmamaq üçün mütləq onu da mı itirməliyik? Bəlkə, hələ gec deyil? Bəlkə, düşmənlərə qurban edək, sonra da Səməd Vurğunun Azərbaycan şeirindən bu parçanı ağlaya-ağlaya dilimizdə əzbər edək?

– Min Qazaxda köhlən ata,

Yalmanına yata-yata...

At qan tərə bata-bata

Göy yaylaqlar belinə qalx,

Kəpəz dağdan Göygölə bax!

Səməd Vurğunun yaşıdı belə olmayan, onunla söhbət edib bir masaya oturmaq şansını yaxalamayan Hikmət bəy və özünə yaraşdırıb ona “səviyyəsiz” deyən başqaları onun hansı səviyyəsizliyini görüblər ki? Şeirlərinə görə, fikir yürüdürlürsə, onun şeirləri  əsil şeirdir!

Səməd Vurğunu və vətənimiz Azərbaycanı, sərhədlərindən çox-çox uzaqlarda başqa xalqlara tanıdan və sevdirən şeirlərə  – Səməd Vurğunun “daha bir axmaq şeiri”  deyən insanlara, əlbəttə ki, Moskvada yaşayan bir yazarın bu sözləri təsir etməyəcək. Heç olmasa, başqalarına təsir etsin və sabah, o biri gün, bir daha belə sözlər eşidəndə, onlar bu insanlara cavab versinlər.

 Kimisə bəyənməmək olar. Dostoyevskini də, Vurğunu da. Lakin təhqir  özünə “ziyalı” deyən heç bir ziyalıya yaraşmaz!

– Mən yaranmamışam göylər övladı,

Əzəl şöhrətimdir torpağın adı.

Bu eşqim çoxuna qismət olmadı...

Şairim, aç payla söz xəzinəni!

Şeiriyyat ilhama çağırır məni!

Bu sözlərdən qanı coşmayan adamlara, sadəcə, ürəyim ağrıyır! Doğrudan da, Vurğun eşqi çoxlarına qismət olmayıb! \1937.az/