AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI MİLLİ MƏCLİSİNİN DEPUTATİ, AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ PREZİDENTİ YANINDA DÖVLƏT İDARƏÇİLİK AKADEMİYASININ SİYASİ ARAŞDIRMALAR İNSTİTUTUNUN DİREKTORU, SİYASİ ELMLƏR DOKTORU, PROFESSOR
STRATEGİYA.AZ YENİ AZƏRBAYCAN PARTİYASININ BEYNƏLXALQ ƏLAQƏLƏR KOMİSSİYASININ KATİBİ, SİYASİ ELMLƏR DOKTORU, PROFESSOR ELMAN NƏSİROVUN SİYASİ TƏHLİLİNİ SİZLƏRƏ TƏQDİM EDİR
Məlum Ukrayna böhranı və Krımın Rusiya tərəfindən ilhaqı ilə bağlı ABŞ-Rusiya münasibətləri son dərəcə kəskinləşmişdir. ABŞ-da müxalif Respublikaçılar partiyası hakim Demokratlar partiyasını və onun lideri prezident Barak Obamanı Rusiyaya münasibətdə “dişsiz” siyasətin yeridilməsində ittiham edir. Müxalif partiyanın mövqeyinə görə, 2016-cı ildə ABŞ-da keçiriləçək prezident seçkilərində qalib geldikdən sonra Rusiyanın “dərsini” verəcəklər. “Dərs” prosesinin hərbi qüvvə tətbiqini də özündə ehtiva edəcəyi istisna olunmur. ABŞ-da müxalif partiyanın Rusiyaya qarşı belə kəskin və olduqca radikal mövqedə dayanması güc tətbiqi ilə bağlı ABŞ prezidentinin səlahiyyətlərinin araşdırılmasını və onun bu halda istinad edəcəyi baza prinsiplərinin müəyyən edilməsini aktuallaşdırır.
ABŞ statistikasına istinadən qeyd edək ki, 1798-ci ildən 2002-ci ilədək olan dövrdə ABŞ öz sərhədlərindən kənarda 238 dəfə hərbi qüvvə tətbiq etmişdir. Son 2 əsr ərzində ABŞ Konqresi 9 dəfə müharibənin elan edilməsi imkanı ilə bağlı məsələni müzakirəyə çıxarmışdır: 1812-ci ildə (Böyük Britaniyaya qarşı), 1846-cı ildə (Meksikaya qarşı), 1898-ci ildə (İspaniyaya qarşı), 1917-ci ildə (Almaniyaya qarşı), 1941-ci ildə (Yaponiya, Almaniya və İtaliyaya qarşı), 1964-cü ildə (Vyetnama qarşı), 1991-ci ildə (İraqa qarşı), 2001-ci ildə (beynəlxalq terrorizmə qarşı) və 2002-ci ildə (İraqa qarşı).
ABŞ qanunvericiliyinə əsasən, bu və ya digər dövlətə qarşı hərbi qüvvələrin tətbiqi səlahiyyəti ali baş komandan olaraq prezidentə məxsusdur. Bu məsələdə formula belədir: ABŞ prezidenti müstəqil olaraq hərbi qüvvənin tətbiqi ilə bağlı qərar qəbul edə bilər, lakin həmin qərardan sonra keçən 48 saat ərzində Konqres qarşısında hesabatla çıxış etməlidir. Əgər hərbi əməliyyatlar 60 gündə artıq davam edərsə, bu halda prezident onun davam etdirilməsi ilə bağlı Konqresin icazəsini
almalıdır. Məlum olduğu kimi, 2001-ci il sentyabrın 14-də Konqresin hər iki palatasının yekdilliklə qəbul etdiyi qətnaməyə əsasən, ABŞ prezidentinə 11 sentyabr terror aktlarının törədilməsində əlaqəsi olan istənilən dövlətə, təşkilata və ya fərdə qarşı bütün mümkün təsir vasitələrindən istifadə hüququ verilmişdir .
ABŞ bir necə baza prinsipinə əsaslanaraq hərbi qüvvə tətbiqini həyata keçirir:
Birinci prinsip: özünümüdafiə, BMT-nin nizamnaməsinin 51-ci maddəsinə görə təcavüzə məruz qalmış dövlətlər fərdi və ya kollektiv müdafiə hüququna malikdir.
İkinci prinsip: preventiv özünümüdafiə. Bu prinsipi işlək vəziyyətə gətirmək üçün ABŞ-a qarşı terror aktları və ya kütləvi qırğın silahlarının tətbiqinin mümkünlüyü ideyası əsas ola bilər. Məsələn, 1983-cü ildə Qrenadaya və 1986-cı ildə Liviyaya qarşı hərbi əməliyyatları həyata keçirən ABŞ məhz bu prinsipi əsas götürmüşdür.
Üçüncü prinsip: yalnız ABŞ hökuməti təhlükənin səviyyəsindən asılı olaraq ona necə cavab vermək məsələsini müzakirə etmək səlahiyyətinə malikdir. Bu səlahiyyət heç bir beynəlxalq təşkilata, o cümlədən BMT-yə verilə bilməz.
Dördüncü prinsip: ABŞ prezidenti ali baş komandan olaraq ölkənin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə silahlı qüvvələrə əmr vermək hüququna malikdir.
Strategiya.az
HEYDƏR ƏLİYEV - YENİ MİLLİ İNTİBAHIN VƏ MÜSTƏQİL DÖVLƏTÇİLİYİN ƏSASINI QOYMUŞ TARİXİ LİDER
Müasir dövrün qlobal problemi iş şəraitində mobbinq ve mübarizə yolları
Azərbaycan Respublikasında Dövlət Qulluğunun Təkmilləşdirilməsi İstiqamətləri
HEYDƏR ƏLİYEV - MÜASİR AZƏRBAYCAN TARİXİNİ YARADAN LİDER
Xarici valyutaların manata qarşı bugünkü məzənnəsi
Ceyhun Bayramov ölkəmizin Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynadığını bildirib
İmtahanın nəticələri ilə əlaqədar müraciətlərə baxılması üçün Apellyasiya Şurasına ərizə qəbuluna başlanılıb
Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq ilə görüşüb
Avropa İttifaqı münaqişədən sonrakı dövrdə mühüm rol oynayır - Ceyhun Bayramov
"Qarabağ" İsveçrə çempionuna qalib gəldi
Tehranda Rusiya və Türkiyə prezidentlərinin görüşü olub
Ceyhun Bayramov Gürcüstanın Baş naziri ilə bölgədə sülh prosesini müzakirə edib
Mikayıl Cabbarov: Sənaye zonalarında istehsal 53 faiz, ixrac isə 2 dəfə artıb
Ağalı kəndinə köçürülən ailələrin tibbi müayinələrinə başlanılıb
Prezident İlham Əliyev: Bizim Xəzər dənizi kimi çox nəhəng bir enerji mənbəyimiz var
Qubada içərisində 125 min manat olan seyf oğurlanıb
İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının 140 illiyi qeyd edilləcək - SƏRƏNCAM
Azərbaycan tarixinin şanlı səhifələrindən biri - 14 iyul 1969-cu il
Şuşada Vaqif Poeziya Günləri başlayıb
Təhsil Nazirliyi: 204 məktəbdə elektron jurnal və gündəlik sistemi tətbiq edilib
Təhsil Nazirliyi məlumat yaydı
FHN: Zəngilan rayonunda ağaclıq ərazidə baş verən yanğının tam söndürülməsi istiqamətində tədbirlər görülür
Azərbaycan neftinin qiyməti 114 dolları ötüb
Azərbaycan Ordusunun əsgəri həlak olub
Baş Prokurorluq rəis müavininin intiharı ilə bağlı məlumat yaydı
Respublika üzrə pensiyaların iyulun 15-də tam ödənilərək yekunlaşdırılması nəzərdə tutulub
Qızıl təpə abidəsində arxeoloji tədqiqatlar davam edir
Azərbaycan neftinin bir bareli 113,91 dollara satılır
Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəmərinin tam istismara verilməsindən 16 il ötür
Partlayış zamanı “Baktelecom”un rabitə infrastrukturuna ziyan dəyməyib
Dünyada "Premium Euro-95" benzinin bahalaşması gözlənilir - Azərbaycana necə təsir edəcək?
Azərbaycan nefti ucuzlaşıb
Böyük Britaniyanın yeni baş nazirinin adı sentyabrın əvvəlində açıqlanacaq
Tovuz döyüşlərindən iki il ötür
Bakının mərkəzində partlayış baş verib
Cüdoçularımız Xorvatiyada Qran-Pri turnirində iştirak edəcəklər
Ərdoğan yaxın zamanda Venesuelaya səfər edəcək - Maduro
Türkiyə və Ukrayna prezidentləri arasında telefon danışığı olub
Xaçmazdakı meşə yanğınının söndürülməsinə iki helikopter və amfibiya tipli təyyarə cəlb olunub
Ərdoğan və Paşinyan arasında telefon danışığı olub
Saatlı stansiyası yaxınlığında qəzaya uğrayan qatar Gürcüstana məxsusdur - ADY
FHN Xaçmazdakı meşə yanğınları ilə bağlı məlumat yayıb
Vahid əlaqələndirmə mərkəzlərində 41 min şəxsə xidmətlər göstərilib
Kino Agentliyi Mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyində olan qurumların siyahısına əlavə edilib
Gələn ilin sonunda Şuşa ilk sakinlərini qəbul edəcək - Aydın Kərimov
Azərbaycan Ordusunun hərbçisi həlak olub
DİN: Ötən gün ölkə ərazisində qeydə alınan cinayətlərdən 52-nin açılması təmin olunub
Xocavənd rayonu ərazisində yeni hərbi hissənin açılışı olub
Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Qurban bayramı münasibətilə xalqımızı təbrik edib
Abeyə atəş açan şəxs əməlinin səbəbini açıqlayıb
Zakir Həsənov Qurban bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib
XİN Azərbaycanın diplomatik xidmət orqanlarının əməkdaşlarını peşə bayramı münasibətilə təbrik edib
Bu gün Azərbaycanda Qurban bayramı qeyd edilir
Bərdədə avtomobil yolunun tikintisi ilə bağlı 3,1 milyon manat ayrıldı - SƏRƏNCAM
