Sürayyə Ağaoğlu Türkiyənin ilk qadın vəkili - Fotolar

 Qürür duyulacaq həmyerlimiz yaxından tanıyaq.

      Sürəyya Ağaoğlu 1903-cü ildə Şuşada anadan olmuşdur. Atası böyük fikir adamı, ideoloq, hüquq professoru  Əhmədbəy Ağaoğlu ilə birlikdə 1910-cu ildə Türkiyəyə mühacirət etmişdir.  Uşaqlıq və gənclik illəri Türkiyə milliyyətçi ocaqları və Mustafa Kamal Paşa Atatürkün yaxın dostları arasında keçmişdir.Bir neçə dəfə atası Əhmədbəy Ağaoğlu ilə birlikdə  Mustafa Kamal Atatürklə şəxsən görüşmüşdür.

  İstanbul Universitetinin hüquq fakultəsinin  ilk qız tələbəsi

    İstanbul Qız  Liseyində təhsil aldığı  illərdən vəkil olmaq arzusu ilə yaşayan Sürayyə Ağaoğlu 1920-ci ildə həmin Liseyi bitirir.1921-ci ildə İstanbul Universitetinin hüquq fakultəsinə sənədlərini təqdim etmək üçün müraciət etdikdə problemlə qarşılaşır. Həmin dönəmdə hüquq fakultəsində qadın tələbə olmadığı üçün İstanbul Universiteti rektoru Haldun Taner ona kömək edə bilməyincə, o, rektorun atası  Səlahəttin bəyə müraciət etmək qərarına gəlir.

     Türk qadınlarının çarşabda gəzdiyi bir vaxtda  Sürayyə Ağaoğlunun stereotipləri dağıdaraq vəkil olmaq üçün hüquq fakultəsinə qəbul olmaq niyyəti ictimayyət tərəfindən qeyri -adi qarşılanır. Sürayyə xanım Səlahəttin bəyə hüquq fakultəsinə qəbul olmaq istədiyini dedikdə otaqda olan şəxslər bu təklifi qəhqəhələrlə qarşılayırlar. Lakin Sürəyyə xanımın təkidi və özü kimi 2 nəfər vəkil olmaq üçün müraciət edən xanımları (Melda və Bedia) təqdim etdikdə onlar ayrıca fakultə açmaq məcburiyyətində qalırlar. Amma günortaya qədər kişi tələbələrə günortadan sonra isə qadın tələblərə  dərs keçirdilər. 

 Behbud xan Cavanşirin qatilinin məhkəməsində   

  1921-ci il iyulun 18-də erməni qatil Torlakyan İstanbulun "Pera-Palas" hotelinin önündə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin daxili işlər naziri Behbud xan Cavanşiri üç güllə ilə qətlə yetirir və həbs olunur. Həmin vaxt İstanbul ingilis işğalı altında olduğundan cani cinayət hadisəsindən 20 gün sonra ingilis hərbi tribunalında mühakimə edilir. Sürəyya Ağaoğlu hüquqşünas tələbə kimi iştirak etdiyi bu tarixi məhkəmənin yekunu barədə "Bir ömür də belə keçdi" adlı memuarında yazır: "Nəhayət, məhkəmə bitdi. Prokuror qatil üçün ölüm cəzası istədi. Bu tələb hətta bizi çaşdırdı. Lakin prokuror 24 saat içərisində Türkiyədən uzaqlaşdırıldı. Yerinə gələn prokuror isə müttəhimə bəraət istədi və qatil Torlokyan gecə ikən qaçırıldı".

Məhkəmədən illər sonra Sürəyya Ağaoğlu Londonda olarkən prokuror Rickatson Hatt ilə görüşür. Görüş zamanı həmin prokuror məlum məhkəmənin sədri ilə Çində görüşdüyünü və sədrin ona türklərin bu davada haqlı olduğunu söyləyir.

Bütün bu çətinliklərə baxmayaraq Sürəyya Ağaoğlu 1925-ci ildə İstanbul Universiteti hüquq fakultəsini bitirir. 5 dekabr 1927-ci ildə Ankara Vəkil Bürosuna üzv qəbul olur. 1928-ci ildə müstəqil vəkil lisenziyasını alaraq Türkiyə Cümhuriyyətinin ilk qadın vəkili və qadın hüquqlarının müdafiəçisi ünvanını qazanmış olur. 1936-cı ildə Ankara Vəkil Bürosundan İstanbul Bürosuna keçir .İngilis və fransızca mükəmməl bilən Sürəyya Ağaoğlu  məslək həyatı boyunca çox sayda dövlətlərarası  beynəlxalq konfranslarda iştirak edir.1946-1960-cı illərdə İstanbul Vəkil Bürosunun İdarə Heyətinin yeganə qadın üzvü olaraq fəaliyyət göstərmişdir.

Alman hüquşünasla ailə qurur

1950-ci ildə Alman hüquqşünas Werner  Taschenbreker ilə ailə qurmuşdur.Lakin bu izdivacdan onların övladı olmamışdır.

Beynəlxalq Qadın Hüquqşünaslar Cəmiyyətinin ilk prezidenti olan Sürəyya Ağaoğlu, Azad Fikirləri Yayma Dərnəyi və Türk-Amerikan Universitetlər Dərnəyinin təməl qoyucusudur.

Qardaşı Səməd Ağaoğlunun vəkili olur

Sürəyya xanımın qardaşı Ankara Universitetinin hüquq fakultəsinin məzunu   Səməd bəy Ağaoğlu (Türkiyyə Cümhuriyyətinin dövlət naziri olub) 1960-cı il, 27 may  tarixdə Türkiyənin baş naziri  Adnan Menderes işi üzrə ömürlük həbs cəzasına məhkum olunduğu məhkəmə prosesində onun vəkili olmaq kimi acı taleyi də yaşamış olur.  (S.Ağaoğlu 1964-cü ildə amnistiyaya buraxılmışdır).

 S.Ağaoğlu   bir sıra hüquqi məqalələrin, "Londonda gördüklərim" və "Bir ömür də belə keçdi" kitablarının müəllifidir. 29 dekabr 1989-cu ildə İstanbulda “ Qadın hüquqları və müasirləşmək”  adlı bir konfransdan  ayrılarkən  yıxılan Sürəyya Ağaoğlu  beyninə qan sızması nəticəsində vəfat etmişdir.