Dünya dərsliklərində yuva salan 150 yaşlı "Мотылек" və yaxud birgünlük kəpənəyin tərənnümü

10:22 / 02.07.2014

Nazim Nəsrəddinov

Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi

  M.Ə.Sabir haqqında yazdığım məqalələrin birində XIX əsrin ikinci yarısında Tiflisdə yaşayan görkəmli rus pedaqoqu Lev Nikolayeviç Mozdalevski (14.02.1837-12.05.1896) haqqında söz içində söz açmışdım.
  Lev Nikolayeviç Modazalevski Sankt-Peterburq Universitetinin tarix-filologiya fakültəsini bitirəndən sonra paytaxt məktəblərində müəllimlik etmişdir. Bir müddətdən sonra onu Tiflisə Qafqaz rəhbəri knyaz Mixail Nikolayeviçin uşaqlarına - Rusiya çarı I Nikolayın nəvələrinə Avropa yönümlü təlim və tərbiyə vermək üçün  müəllimliyə dəvət etmişlər.
  Məsələ burasındadır ki, L.N.Modzalevski Sankt-Peterburq Universitetini qurtarandan sonra xariciə ezam olunmuş, Qeydelberq və Vena şəhərlərində görkəmli rus cərrahı N.İ.Piroqovla bir yerdə Avropanın  pedaqoji, fundamental işlərini öyrənmişdi.

  L.M.Modzalevski Tiflisdəki hami-tərbiyəçilik işindən sonra Tiflis Gimnaziyasında müfəttiş və direktor vəzifələrində çalışmışdır. O, 1881-1883 cü illərdə Qafqaz Senzura Komitəsinə rəhbərlik etmişdir. Harada işləməsindən asılı olmayaraq, L.N.Modzalevski hər yerdə müəllim idi. Həyatda onun əsas amalı insanları elmə, maarifə çağırmaq idi.
  L.N.Modzalevski - K.D.Uşinski ilə əqidə və məslək dostu idi. L.N.Modzalevski K.D.Uşinskinin çağırışı ilə "Xalq Maarif Nazirliyinin Jurnalı"nda fəal əməkdaşlıq etmişdir. O, K.D.Uşinskinin "Rodnoe slovo" dərsliyində "Məktəbə dəvət", "Kəpənək", "İlin fəsilləri" adlı şeirlərlə çıxış etmişdir. Dahi şairimiz M.Ə.Sabir L.N.Modzalevskinin "Приглашение в школу" şeirini rus dilindən Azərbaycan dilinə təbdil etmişdir.  

  Görkəmli pedaqoqun "Приглошение  в школу"  şeiri ilə eyni vaxtda -1864-cü ildə - düz yüz il bundan əvvəl  yazılmış  "Мoтылек" şeiri də rus uşaq ədəbiyyatının ən maraqlı incilərindəndir. "Məktəbə çağırış" şeirinin K.D.Uşinskinin "Rodnoe slovo" dərsliyindən seçərək tərcümə etdiyini nəzərə alsaq, əminliklə deyə bilərik ki, M.Ə.Sabir - L.N.Modzalevskinin "Rodnoe slovo"dakı  "Мотылек" şeirini də oxumuşdur. Bəlkə də  M.Ə.Sabir bu şeiri də tərcümə etmişdir. Hər halda axtarışlar davam etdirilməli, M.Ə.Sabirin uşaq şeirlərinin mövzu mənbəyi, təsir obyektləri hərtərəfli öyrənilməlidir. 

L.N.Modzalevskinin "kəpənək", "pərvanə" mənasını verən üç bəndlik "Мотылек" şeirinin orijinalını və cəsarət edərək onun Azərbaycan dilinə tərcümə etdiyimiz veriyasıyasını (melodik variantını) oxuculara təqdim edirik.

                                                                                   
             Л.Н Модзалевский 

                      Мотылек
              
Расскажи,мотылек,
Чем живешь ты, дружок?
Как тебе не устать
День- денской все порхать?

 -Я живу сред лугов
В блеске летного дня;
Араматы цветов...
Вот вся пища моя!

Но короток мой век-
Он не долее дня;
Будь  же добр, человек,
И не трогай меня!  
                                (1864)

                                                              ***
          Kəpənək
   
Söylə,ey kəpənək, söylə görək sən
Necə dolanırsan, halın necədir?
Bu düzü, dünyanı dolanırsan hey, 
Demirsən gündüzdür, yoxsa gecədir?

Kəpənək söylədi: "Yurdum çəmənlik,
Yay günü oradır mənə güvənlik.
Güllərin ətrindən mən məst oluram,
Çox yemək, çox içmək deyildir mənlik.

Gödəkdir,qısadır həyatım mənim,
Vardır bu dünyada ömrüm -bir günlük.
İnsanlar,  nə olar rəhmli olun,
Qoy mənsiz qalmasın güllük,çəmənlik!"

                                           (2014)
                           ***

Bunlar bir şeirin təəssüratlarıdır. Diqqətli araşdırmaların daha dərin təəssüratlar  yaradacağına inanıram.


Etiket:

Strategiya.az

Xəbərlər
20.07.2022

Xarici valyutaların manata qarşı bugünkü məzənnəsi

20.07.2022

Ceyhun Bayramov ölkəmizin Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynadığını bildirib

20.07.2022

İmtahanın nəticələri ilə əlaqədar müraciətlərə baxılması üçün Apellyasiya Şurasına ərizə qəbuluna başlanılıb

20.07.2022

Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq ilə görüşüb

20.07.2022

Avropa İttifaqı münaqişədən sonrakı dövrdə mühüm rol oynayır - Ceyhun Bayramov

20.07.2022

"Qarabağ" İsveçrə çempionuna qalib gəldi

20.07.2022

Tehranda Rusiya və Türkiyə prezidentlərinin görüşü olub

16.07.2022

Ceyhun Bayramov Gürcüstanın Baş naziri ilə bölgədə sülh prosesini müzakirə edib

16.07.2022

Mikayıl Cabbarov: Sənaye zonalarında istehsal 53 faiz, ixrac isə 2 dəfə artıb

16.07.2022

Ağalı kəndinə köçürülən ailələrin tibbi müayinələrinə başlanılıb

16.07.2022

Prezident İlham Əliyev: Bizim Xəzər dənizi kimi çox nəhəng bir enerji mənbəyimiz var

16.07.2022

Qubada içərisində 125 min manat olan seyf oğurlanıb

14.07.2022

İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının 140 illiyi qeyd edilləcək - SƏRƏNCAM

14.07.2022

Azərbaycan tarixinin şanlı səhifələrindən biri - 14 iyul 1969-cu il

14.07.2022

Şuşada Vaqif Poeziya Günləri başlayıb

14.07.2022

Təhsil Nazirliyi: 204 məktəbdə elektron jurnal və gündəlik sistemi tətbiq edilib

14.07.2022

Təhsil Nazirliyi məlumat yaydı

14.07.2022

FHN: Zəngilan rayonunda ağaclıq ərazidə baş verən yanğının tam söndürülməsi istiqamətində tədbirlər görülür

14.07.2022

Azərbaycan neftinin qiyməti 114 dolları ötüb

14.07.2022

Azərbaycan Ordusunun əsgəri həlak olub

14.07.2022

Baş Prokurorluq rəis müavininin intiharı ilə bağlı məlumat yaydı

13.07.2022

Respublika üzrə pensiyaların iyulun 15-də tam ödənilərək yekunlaşdırılması nəzərdə tutulub

13.07.2022

Qızıl təpə abidəsində arxeoloji tədqiqatlar davam edir

13.07.2022

Azərbaycan neftinin bir bareli 113,91 dollara satılır

13.07.2022

Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəmərinin tam istismara verilməsindən 16 il ötür

12.07.2022

Partlayış zamanı “Baktelecom”un rabitə infrastrukturuna ziyan dəyməyib

12.07.2022

Dünyada "Premium Euro-95" benzinin bahalaşması gözlənilir - Azərbaycana necə təsir edəcək?

12.07.2022

Azərbaycan nefti ucuzlaşıb

12.07.2022

Böyük Britaniyanın yeni baş nazirinin adı sentyabrın əvvəlində açıqlanacaq

12.07.2022

Tovuz döyüşlərindən iki il ötür

12.07.2022

Bakının mərkəzində partlayış baş verib

12.07.2022

Cüdoçularımız Xorvatiyada Qran-Pri turnirində iştirak edəcəklər

12.07.2022

Ərdoğan yaxın zamanda Venesuelaya səfər edəcək - Maduro

11.07.2022

Türkiyə və Ukrayna prezidentləri arasında telefon danışığı olub

11.07.2022

Xaçmazdakı meşə yanğınının söndürülməsinə iki helikopter və amfibiya tipli təyyarə cəlb olunub 

11.07.2022

Ərdoğan və Paşinyan arasında telefon danışığı olub

11.07.2022

Saatlı stansiyası yaxınlığında qəzaya uğrayan qatar Gürcüstana məxsusdur - ADY

11.07.2022

FHN Xaçmazdakı meşə yanğınları ilə bağlı məlumat yayıb

11.07.2022

Vahid əlaqələndirmə mərkəzlərində 41 min şəxsə xidmətlər göstərilib

11.07.2022

Kino Agentliyi Mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyində olan qurumların siyahısına əlavə edilib

09.07.2022

Gələn ilin sonunda Şuşa ilk sakinlərini qəbul edəcək - Aydın Kərimov

09.07.2022

Azərbaycan Ordusunun hərbçisi həlak olub

09.07.2022

DİN: Ötən gün ölkə ərazisində qeydə alınan cinayətlərdən 52-nin açılması təmin olunub

09.07.2022

Xocavənd rayonu ərazisində yeni hərbi hissənin açılışı olub

09.07.2022

Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Qurban bayramı münasibətilə xalqımızı təbrik edib

09.07.2022

Abeyə atəş açan şəxs əməlinin səbəbini açıqlayıb

09.07.2022

Zakir Həsənov Qurban bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib

09.07.2022

XİN Azərbaycanın diplomatik xidmət orqanlarının əməkdaşlarını peşə bayramı münasibətilə təbrik edib

09.07.2022

Bu gün Azərbaycanda Qurban bayramı qeyd edilir

08.07.2022

Bərdədə avtomobil yolunun tikintisi ilə bağlı 3,1 milyon manat ayrıldı - SƏRƏNCAM