Azərbaycan Elminin Yeni Konseptual Hədəfləri: Prezident İlham Əliyevin AMEA-nın 70 illik yubileyində məruzəsi Elmdə yeni siyasi fəlsəfi baxışdır

Modernləşən Azərbaycanda Dövlət Elm Siyasəti milli, hüquqi, siyasi, tarixi, mədəni, sosial, iqtisadi və s. istiqamətləri ehtiva edən prioritet, dominant, öncül bir sahədir. Bu nöqteyi baxımdan həm fundamental, həm də ictimai-humanitar elmlərdə hazırda araşdırmalar  multidissiplinar metod ilə aparılır. Azərbaycanda Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən məhz Dövlət Elm Siyasətinin, milli elmin, milli təfəkkür daşıyıcısı olan Alimlərin – milli ziyalı elitanın formalaşdırılması strategiyasının əsası qoyulmuşdur. Milli intellektual elitanın inkişafı prosesi Prezident İlham Əliyev tərəfindən də daim diqqət və qayğı görür. Məhz Ulu Öndər Heydər Əliyev siyasəti nəticəsində ictimai-siyasi elmlər sahəsində də azərbaycançılıq ideologiyası milli elmdə də aparıcı istiqamət oldu. Ulu Öndər Heydər Əliyevin elm, alim haqqında fikirləri, bütün zamanlar üçün qiymətlidir: “Hər bir alim qiymətlidir. Hər bir alimin yaratdığı elmi əsərlər  özünəməxsus qiymət alır. Ancaq nəzəriyyəni təcrübə ilə birləşdirən, nəzəri fikirlərini tətbiq edə bilən və onlardan əməli nəticə gətirə bilən, cəmiyyətə, ölkəyə, xalqa konkret fayda gətirən insanlar alimlərin sırasında xüsusi yer tutur”.

Prezident İlham Əliyevin elmin inkişafı ilə bağlı imzaladığı «2009-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında elmin inkişafı üzrə Milli Strategiya» Elmin və Alimin- tədqiqatçının inkişaf modeli Proqramıdır.

Azərbaycan Respulikasının Prezidenti İlham Əliyevin AMEA-nın 70 illik yubiley tədbirində iştirakı və məruzə etməsi Elmə, Elm İnsanına olan böyük hörmət və diqqət əlamətidir.

Modernləşən Azərbaycan da ictimaiyyətşünaslıq problemləri siyasi-fəlsəfi mətndə klassik araşdırmalarla paralellikdə, qlobalizm, modernizm, demokratik düşüncəli inkişafın milli aspekti, islam mədəniyyəti, çox mədəniyyətliliyə tolerant münasibət, multikultural həyat tərzi, vətəndaş-alim-dövlət qarşılıqlı əlaqələri, postmodernlik, dil, tarix kimi mövzularında tədqiqatların öyrənilməsi hazırda zəruri əhəmiyyətlidir.

Ölkə Prezidenti məruzəsində “Azərbaycan 2020 – Gələcəyə Baxış İnkişaf Konsepsiyasından” irəli gələn prioritet istiqamətlərin müəyyənləşməsini məhz milli dövlətçilik strategiyası kontekstində və qlobal dünya elmi praktikasına vəhdətdə öyrənməyi vurğuladı.

Ölkə rəhbəri intellektual potensial, kadr hazırlığına müsbət qiymət verərək, Alimlərin ölkənin inkişaf dinamikasında rolunu dəyərləndirdi və «ölkənin gələcəyi elmi potensialın səviyyəsi ilə bilavasitə bağlıdır» deyə qeyd etdi.

Prezident İlham Əliyev dünyada baş verən proseslərə toxunaraq açıqladı ki, «Azərbaycan artıq dünya miqyasında öz inkişaf modelini ortaya qoyub və iqtisadi inkişaf templərinə görə çox böyük rəğbətlə qarşılanır».

Prezident İlham Əliyev həmçinin dünyada, bölgədə gedən proseslərə də siyasi münasibət bildirərək «yeni təhlükələrin, təhdidlərin risklər, qarşıdurmalar, müharibələrin yaranmasını» vurğulayaraq, dövlətimizin məhz balanslı «müstəqil siyasət apararaq həm siyasi, həm iqtisadi sahələrdə, beynəlxalq münasibətlər sahəsində müstəqil fəaliyyət göstərməsini» nəzərə yetirdi. Məhz bu prosesləri preventiv tədbirlər kimi «bizim fəaliyyətimiz milli maraqların üzərində qurulubdur. Bu, bizim üçün əsas şərtdir, əsas vəzifədir və bütün səylərimiz bu məqsədə xidmət göstərir» fikri ilə əsaslandırdı.

Ölkə rəhbəri qəti siyasi iradə və əminliklə Azərbaycanın bölgədə «sabitlik adası» «sülh, əmin-amanlıq məkanı» olması kimi fenomenal fikir bildirdi. Cənab İlham Əliyev Proqram göstərişli məruzəsində iqtisadi uğurlar kontekstində sosio-demoqrafik məsələlərin elmi xarakteristikasına da yeni hədəflər prizmasından diqqət yönəltdi və hesab etdi ki: «bizim alimlərimiz demoqrafik vəziyyətlə bağlı daha da fəal işləməlidir». Məruzədə nəzər yetirilən bir aspektdə ictimai elmə yeni terminlərin siyasi fəlsəfi aspektdə yeni məzmunda təqdimatı idi. Belə anlayışlardan üzrə «sosial yük» anlamında məhz «alimlər bu yeni vəziyyətlə bağlı öz dəyərli təkliflərini verməlidirlər» məntiqinə söykənən vəzifələrdirin kreativliyidir. Bu kimi vəzifələrin isə Yeni yanaşma kontekstində olması məsələsi də qeyd edildi.

Məruzədə qoyulan tələblərdən biri də «xarici tərəfdaşlarla mütləq müxtəlif tədbirlər – seminarlar, konfranslar, elmi-praktik tədbirlərin keçirilməsi»nə önəm verilməsidir.

Məruzə o dərəcədə universal, elmi tutum aspektindən çoxşaxəli idi ki, açıqlanan problemlər, qoyulan məsələlər kontekstində kənd təsərrüfatı, sənaye, enerji təhlükəsizliyi, kosmik sənaye, neft, qaz sektoru, Xəzər dənizi, hərb-ordu, İKT, təhsil və s. kimi sahələr haqqında qısa, lakin çox müfəssəl elmi nəzəri yanaşmalar məhz yeni elmi hədəflər kimi diqqətə yetirildi. Bütün bu kimi problemlərə nəzər yetirən Prezident İlham Əliyev siyasi-nəzəri mətndə söylədiklərini həm də təcrübə ilə də əsaslandırdı. «Yəni, elmi araşdırmalar sadəcə olaraq araşdırmalar üçün deyil, ölkə iqtisadiyyatının təhlükəsizlik potensialının güclənməsinə yönəlməlidir».

Məruzədə ictimai elm qarşısında duran vəzifələrə də toxunuldu. Bu xüsusda Cənab Prezident bir «ictimai sifariş» termini kimi məhz multikulturallıq fenomenini də nəzərə yetirdi. Çoxmədəniyyətlilik probleminin - multikulturalizmin Dövlət siyasəti olduğunu göstərərək, həm də onun bir səlis və analitik təfəkkürlü siyasi məntiqdən alternativini də açıqladı ki, bu ksenofobiya, diskriminasiya, ayrı-sekilik, irqçilikdir. Məhz bu aspektdən də məruzədə «multikulturalizmin tarixi, ənənələri, bugünkü reallıqlar haqqında elmi əsaslandırmalar və dövlət siyasəti əsasında həm Azərbaycan dilində, həm xarici dillərdə daha da böyük elmi əsərlərin yaradıla bilməsinin» faydalı olacağı bildirildi.

Məruzədə dil, millət, mədəniyyət, incəsənət, musiqi, xalçaçılıq sənəti və digər ənənələrin də qorunub saxlanması qeyd olundu.

Ölkə rəhbəri daim və hər yerdə, istər ölkə daxili, istərsə də xaricdə heç vaxt diqqətdən kənar saxlamadığı Qarabağ probleminə də elmi yanaşmadan nəzər yetirdi ki, «Qarabağ», «Xankəndi» Azərbaycan sözləridir, beynəlxalq hüquq da bizim mövqeyimizi müdafiə edir ki, Qarabağ bizim torpağımızdır”. Yeni Hədəflər kontekstli məruzə siyasi tarixi, siyasi fəlsəfi, ədəbi-dilçilik, ictimai-mədəni, sosial-iqtisadi, aqro-iqtisadi, hərbi, informasion təhsilin elmə inteqrasiyası, modern yanaşmalar kontekstində siyasi-məntiqi nöqteyi nəzərindən də çox vektorlu idi. Prezident İlham Əliyevin tövsiyyələri  müasir Azərbaycan Elmi ictimaiyyəti üçün Proqram Konsepsiyasıdır və özündə kreativ düşüncəni, yəni innovasion çağırışları əks etdirən informativ, maarifləndirici və perspektiv araşdırmaların, tədqiqat işlərinin elmi mövzusu olacaq təkmil və kamil Elmi fikirlər, Elmi yanaşmalar, Elmi baxışların elmi-siyasi nəzəri məcmusudur.

Bu Elmi məruzə Konsepsiyası AMEA-nın qloballaşma və informasiya əsrində qarşıda duran Yeni Hədəfləri, Yeni Elmi istiqamətləri, Yeni Çağırışlarıdır.

Beləliklə: Məruzədə səlis Azərbaycan dilinin ifadəsi kreativ, elmi tutumlu, yönəldici məntiqli, çoxsahəli istiqamətləri əhatə edən Elmi Vəzifə göstərişlərini, Sabahkı elmimizin yolu açıqlandı.

- Məruzədə respublikanın xarici və daxili siyasətinin əsas qarşılıqlı münasibət modelləri ilə bahəm, ölkə elminin gələcək perspektivləri də açıqlandı, bu məsələlərə də elmi yanaşmanın vacibliyi göstərildi.

- Məruzədə həm beynəlxalq hüquq müstəvisində dünyada gedən proseslərə nəzərən Azərbaycan da bir bərabərhüquqlu subyekt kimi elmi-nəzəri kontekstdə, həm də müasir Azərbaycanın tarixi-siyasi, iqtisadi və ictimai-mədəni mənzərəsinə insan faktoru aspektində də nəzər yönəldildi.

- Məruzədə yenilənən Azərbaycanın Modern inkişafı yeni təfəkkürlə Elmə, Elm İnsanına Diqqət faktorunda verildi.

- Məruzədə – siyasi səriştəlilik, siyasi fəhm, dövlətçilik, cənab İlham Əliyevin xarizmatik nüfuzu, idarəetmədə modern prinsipiallıq xətti var idi.

- Məruzə elmi təfəkkür, elmi prinsip, intellekt və intellektuallıq, Elit nəzəri düşüncə istiqamətli idi.

- Məruzədə – sabit inkişaf templi ölkə iqtisadiyyatına, aparılan sistemli Dövlət inkişaf siyasətinə, modern təhsil və İKT arasında dünya standartlarına adaptasiya, yenilənən dünyanın yeni tələblərinə uyğun çevik islahatlar kompleksinin dividentləri açıqlandı.

Məruzədə «AMEA ölkəmizin intellektual potensialının möhkəmlənməsinə çox dəyərli töhfələr vermişdir» - kadr potensialından bəhs edilərkən əsasən insan faktoru, bu zəmində alim-ziyalı amili, savad və biliyin əhəmiyyəti, novatorluğun ənənəviliklə varisliyi, dünyagörüşü, Alim mövqeyi – davranışı fəaliyyətinin Yenilənən və müasir Azərbaycan cəmiyyətinin inkişaf perspektivində yeri və rolunun vacibliyi rəsmi olaraq təsdiqləndi «mən gələcəkdə də Akademiyanın inkişafına daim diqqət göstərəcəyəm və Akademiya qarşısında duran bütün vəzifələrə daim dəstək olacağam».

 Modernliyi və kreativliyi əks etdirən Elmi, siyasi-nəzəri baxışlı məruzə Azərbaycanın Bugünkü və Sabahki Elminin yeni Hədəfləri və Dinamik İnkişaf Yoludur.

Cənab Prezident!

Bu Yolda Var Olasınız ki, Siz söylədiyiniz kimi “Elmimizin də Varlığını Himayə edəsiniz, Dəstək olasınız!

Bu yol Sizə və Bizlərə, Elm İnsanına Ulu Öndər Heydər Əliyevin uzaqgörən və fəhmli siyasətindən irəli gələn «Mən fəxr edirəm ki, Azərbaycanlıyam» Böyük fəlsəfəsidir!

Bu Yol Sizin «Hər bir Azərbaycanlının Prezidentiyəm» siyasi fəlsəfənizin Elmi əsaslı Strategiyasıdır!