Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi
Vyana.1865-ci il.
Neçə bir neçə ildir ki, bu kitabın cazibəsindəyəm.
Bu cazibədar kitab 1865-ci ildə Şərqə böyük marağı olan Vyanada (Wien) nəşr edilib. Yəqin ki, babalarımızın masaüstü kitabı olub.
Əsərin dili adından göründüyü kimi Osmanlı türkcəsindədir.
Kitabın Roma rəqəmləri ilə ayrıca səhifələnən vərəqlərində türk dilində müqəddimə verimişdir.
Kitabda diqqətimi özünə cəlb edən buradakı ata sözləri oldu.180 səhifəlik kitabın 156 səhifəsi atalar sözləridir.
Əslində bu kitabın bu hissəsi üçdilli atalar sözləri lüğətidir.
Kitabın oxucuya baxan tərəfinin birinci sütununda atalar sözü türk dilində ərəb əlifbası ilə yazılmşdır.Onun sağındakı sütunda türkdilli atalar sözləriü latın qrafikasıilə verilmişdir. Sağdakı vərəqin birinci sütununda atalar sözlərinin alman, onun sağında isə fransız dilinə tərcüməsi verilmişdir.Beləliklə, bir qoşa səhifədə yerləşdirilən atalar sözlərinin üçdilli lüğəti oxuculara təqdim olunmuşdur.
Kitabın 20 səhifəsində ikidilli təcümə lüğəti yerləşdirilmişdir.
Kitabdakı atalar sözlərinin çoxunu XIX əsrin 70-ci və 90-cı illərində dünyaya gələn babam Rəsuldan,nənəm Güləndamdan dəfələrlə eşitmişəm.
Yeri gəlmişkən onu da deyim ki, mən həmişə XIX əsrin görkəmli Azərbaycan şairi Seyid Əzim Şirvaninin şagirdi olan babam Rəsul kişi ilə fəxr etdiyimi söyləyirəm. Rəsul babam mənə sözün altını da öyrədirdi,üstünü də.
Mənim nüktələrimin, eləcə də bəzi söz oyunlarımın çoxunun müəllifi, yol göstərəni babam Rəsul kişidir.
Dili öyrətmək üçün insanlara doğru yol göstərmək lazımdır. Səhv danışanın səhvini ona anlatmaq gərəkdir.Lakin bu iş səbrlə,təmkinlə görülməlidir.
Öyrətmə prosesində lağ, məsxərə yolverilməz hərəkətdir.
Ata və babalarımız sözü bizlərə elə deyib ki, nə şiş yanıb,nə də kabab.
Ata və babalarımız insanlara doğru söz söyləməyin vacibliyini başa sala biliblər.
Ata və babalarımızın sözlərinə söz calamaq olmur.
Ata və baba sözlərimiz calaqsız,bəzəksiz-düzəksiz sözlərimizdir.
***
Kitabdan bir neçə deyimləri oxuculara təqdim edirəm.
Avropanı dolaşan ata sözləri-Zurubi-emsali-osmaniyeler
WIen-1865
Ədəbli ədəbsizdən ədəb öyrənər.
Adam iqrarından, heyvan yollarından.
Adam yanılmaq ilə mərifətli olur.
Ər olan ətməyin taşdan çıxarar.
Dilini zəbt edən başını qurtarar.
Dəli odur ki, bir düşdüyü çuxura bir daha düşər.
Dəli odur ki,kəndi söylər, kəndi eşidər.
Dəli dəlini sevər, danişmənd (ağıllı-N.N. ) danişməndi sevər.
Döymə qapıyı, döyərlər qapını.
Dəyirman dönər, amma suyu nərədən.
Dənizdə balıq nəzər olmaz.
Dikəndən (tikandan-N.N.) gül bitər, güldən dikan.
Dil adamı bican edər.
Dil qılıncdan çox öldürər.
Dil- kəmigi yoxdur, amma kəmigi qırar.
Dəlinin yürəgi ağzındadır, ağıllının dili yürəgindədir.
Dost min isə azdır, düşmən bir isə çoxdur.
Dosta çox varan aşki surət görər.
Dostluya toqun keç, füqəraya saqın keç.
Dişinin ağrıdığı yerə dil toxunur.
Ruzigara tökülən yüzünə tökülür.
Zəhmətsiz bal yeyilməz.
Rahat istəyən adam saqır, kor, dilsiz olmalı.
Zaman ilə və saman ilə müşmişələr irişürlər.
Zəman səman (var-dövlət-N.N.) satar.
Zəmana uymaq gərək.
Zənginə mal verən dənizə su gətirər.
Sərt sirkə kəndi qabına zərər edər.
Sərçədən qorhan darı əkməz.
Sərşədə ötmək (oxumaq,cəh-cəh vurmaq-N.N.) yox, nərəsi çox.
Tez gedən tez yorulur.
Quru yananda yaş da yanır.
El ayıbın söyləyən sənin ayıbını da söylər.
Strategiya.az
HEYDƏR ƏLİYEV - YENİ MİLLİ İNTİBAHIN VƏ MÜSTƏQİL DÖVLƏTÇİLİYİN ƏSASINI QOYMUŞ TARİXİ LİDER
Müasir dövrün qlobal problemi iş şəraitində mobbinq ve mübarizə yolları
Azərbaycan Respublikasında Dövlət Qulluğunun Təkmilləşdirilməsi İstiqamətləri
HEYDƏR ƏLİYEV - MÜASİR AZƏRBAYCAN TARİXİNİ YARADAN LİDER
Xarici valyutaların manata qarşı bugünkü məzənnəsi
Ceyhun Bayramov ölkəmizin Avropanın enerji təhlükəsizliyində mühüm rol oynadığını bildirib
İmtahanın nəticələri ilə əlaqədar müraciətlərə baxılması üçün Apellyasiya Şurasına ərizə qəbuluna başlanılıb
Xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq ilə görüşüb
Avropa İttifaqı münaqişədən sonrakı dövrdə mühüm rol oynayır - Ceyhun Bayramov
"Qarabağ" İsveçrə çempionuna qalib gəldi
Tehranda Rusiya və Türkiyə prezidentlərinin görüşü olub
Ceyhun Bayramov Gürcüstanın Baş naziri ilə bölgədə sülh prosesini müzakirə edib
Mikayıl Cabbarov: Sənaye zonalarında istehsal 53 faiz, ixrac isə 2 dəfə artıb
Ağalı kəndinə köçürülən ailələrin tibbi müayinələrinə başlanılıb
Prezident İlham Əliyev: Bizim Xəzər dənizi kimi çox nəhəng bir enerji mənbəyimiz var
Qubada içərisində 125 min manat olan seyf oğurlanıb
İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının 140 illiyi qeyd edilləcək - SƏRƏNCAM
Azərbaycan tarixinin şanlı səhifələrindən biri - 14 iyul 1969-cu il
Şuşada Vaqif Poeziya Günləri başlayıb
Təhsil Nazirliyi: 204 məktəbdə elektron jurnal və gündəlik sistemi tətbiq edilib
Təhsil Nazirliyi məlumat yaydı
FHN: Zəngilan rayonunda ağaclıq ərazidə baş verən yanğının tam söndürülməsi istiqamətində tədbirlər görülür
Azərbaycan neftinin qiyməti 114 dolları ötüb
Azərbaycan Ordusunun əsgəri həlak olub
Baş Prokurorluq rəis müavininin intiharı ilə bağlı məlumat yaydı
Respublika üzrə pensiyaların iyulun 15-də tam ödənilərək yekunlaşdırılması nəzərdə tutulub
Qızıl təpə abidəsində arxeoloji tədqiqatlar davam edir
Azərbaycan neftinin bir bareli 113,91 dollara satılır
Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəmərinin tam istismara verilməsindən 16 il ötür
Partlayış zamanı “Baktelecom”un rabitə infrastrukturuna ziyan dəyməyib
Dünyada "Premium Euro-95" benzinin bahalaşması gözlənilir - Azərbaycana necə təsir edəcək?
Azərbaycan nefti ucuzlaşıb
Böyük Britaniyanın yeni baş nazirinin adı sentyabrın əvvəlində açıqlanacaq
Tovuz döyüşlərindən iki il ötür
Bakının mərkəzində partlayış baş verib
Cüdoçularımız Xorvatiyada Qran-Pri turnirində iştirak edəcəklər
Ərdoğan yaxın zamanda Venesuelaya səfər edəcək - Maduro
Türkiyə və Ukrayna prezidentləri arasında telefon danışığı olub
Xaçmazdakı meşə yanğınının söndürülməsinə iki helikopter və amfibiya tipli təyyarə cəlb olunub
Ərdoğan və Paşinyan arasında telefon danışığı olub
Saatlı stansiyası yaxınlığında qəzaya uğrayan qatar Gürcüstana məxsusdur - ADY
FHN Xaçmazdakı meşə yanğınları ilə bağlı məlumat yayıb
Vahid əlaqələndirmə mərkəzlərində 41 min şəxsə xidmətlər göstərilib
Kino Agentliyi Mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyində olan qurumların siyahısına əlavə edilib
Gələn ilin sonunda Şuşa ilk sakinlərini qəbul edəcək - Aydın Kərimov
Azərbaycan Ordusunun hərbçisi həlak olub
DİN: Ötən gün ölkə ərazisində qeydə alınan cinayətlərdən 52-nin açılması təmin olunub
Xocavənd rayonu ərazisində yeni hərbi hissənin açılışı olub
Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Qurban bayramı münasibətilə xalqımızı təbrik edib
Abeyə atəş açan şəxs əməlinin səbəbini açıqlayıb
Zakir Həsənov Qurban bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib
XİN Azərbaycanın diplomatik xidmət orqanlarının əməkdaşlarını peşə bayramı münasibətilə təbrik edib
Bu gün Azərbaycanda Qurban bayramı qeyd edilir
Bərdədə avtomobil yolunun tikintisi ilə bağlı 3,1 milyon manat ayrıldı - SƏRƏNCAM
