Qoşulmama Hərəkatından Ermənistana zərbə, yaxud Azərbaycan diplomatiyasının növbəti uğuru

Ermənistanın Azərbaycan torpaqlarının 20 faizini işğal etməsi nəticəsində yaranmış Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ölkəmizin ərazi bütövlüyünə qarşı törədilmiş qəsdin və təcavüzkar siyasətin əyani nümunəsi olmaqla yanaşı, həm də regional təhlükəsizlik sistemi üçün ciddi təhdiddir. Bu səbəbdən dünya ictimaiyyəti Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllini strateji zərurət kimi səciyyələndirir. Başqa sözlə, ayrı-ayrı dövlətlər, beynəlxalq təşkilatlar Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin məhz beynəlxalq hüquq normaları əsasında həllinin zəruriliyini bəyan edirlər. Ümumi qənaət budur ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi nə qədər ki ədalətli şəkildə həll edilməyib, regionda tam mənada sülh və sabitlikdən bəhs etməyə dəyməz. Çünki ərazi iddialarının, təcavüz faktının və separatizmin mövcud olduğu məkan və şəraitdə qarşılıqlı maraqlara söykənən əməkdaşlıq niyyətlərini istənilən səviyyədə reallaşdırmaq qeyri-mümkündür. İşğalçı Ermənistan isə bütün çağırışlara qeyri-konstruktiv reaksiya verməklə yanaşı, ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrlərinin bəyanatında əks olunmuş status-kvonun saxlanmasının yolverilməzliyi, hərbi əməliyyatlardan çəkinilməsi və münaqişənin sülh yolu ilə həlli təkliflərinə də məhəl qoymur. Bütün bunların fonunda hazırkı şərait Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tezliklə həllini zəruri edir.

Məlum olduğu kimi, sentyabrın 13-18-də Venesuela Bolivar Respublikasının Marqarita adasında Qoşulmama Hərəkatına üzv ölkələrin dövlət və hökumət başçılarının “İnkişaf naminə sülh, suverenlik və həmrəylik” devizi altında XVII Sammiti keçirilib. Sammitin yekun sənədinə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi, Dövlət və Hökumət Başçılarının XVIII Sammitinin 2019-cu ildə Azərbaycanda keçirilməsi və BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansının 26-27 aprel 2016-cı ildə Bakıda keçirilmiş VII Qlobal Forumu ilə əlaqədar bəndlər daxildir. Diqqət çəkən əsas məsələ yekun sənəddə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı bəndin yer almasıdır. Sənəddə dövlət və hökumət başçıları BMT Təhlükəsizlik Şurasının qəbul etdiyi dörd qətnaməyə baxmayaraq,

Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin hələ də həll olunmaması, beynəlxalq və regional sülh və təhlükəsizliyi təhdid altında qoymaqda davam etməsi ilə bağlı təəssüf ifadə ediblər. Onlar BMT Nizamnaməsində öz əksini tapmış gücdən istifadə etməmək prinsipinin önəmini bir daha təsdiq edib, tərəfləri münaqişəni Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyü, suverenliyi və beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədləri əsasında həll etməyə çağırıblar. Beləliklə, 120 dövlətin üzv olduğu, BMT-dən sonra dünya miqyasında ən çox ölkənin təmsil olunduğu nüfuzlu beynəlxalq təsisatın - Qoşulmama Hərəkatının yekun sənədində Azərbaycanın haqlı mövqeyi dəstəklənir. Bu, Ermənistanın beynəlxalq miqyasda aldığı daha bir zərbə olmaqla yanaşı, Azərbaycan diplomatiyasının növbəti uğurudur.

Bu kontekstdə digər bir məqama da toxunmaq məqsədəmüvafiqdir. Belə ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli prosesində vasitəçilik missiyasını həyata keçirən ATƏT-in Minsk qrupu Qoşulmama hərəkatı dövlət və hökumət başçılarının qərarını nəzərə almalıdır. Çünki dünya ictimaiyyəti bu problemin həlli məsələsinə etinasız yanaşmır və münaqişənin həllinin zəruriliyi beynəlxalq səviyyədə ifadə edilir. İndiyədək beynəlxalq təşkilatların bir sıra sessiyalarında Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin beynəlxalq hüquq normaları çərçivəsində həlli ilə bağlı fundamental və zəruri qətnamələr qəbul edilib. Məhz Qoşulmama Hərəkatına üzv ölkələrin dövlət və hökumət başçılarının “İnkişaf naminə sülh, suverenlik və həmrəylik” devizi altında XVII Sammitində Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin xüsusi diqqət mərkəzində olması, tərəflərin münaqişəni Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyü, suverenliyi və beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədləri əsasında həll etməyə çağırılması artıq ATƏT-in Minsk qrupunu öz fəaliyyətini daha çevik və effektiv qurmasının, təşkilat tərəfindən daha konkret addımlar atılmasının zəruriliyini ifadə edir.